DSCN4674(1)

Niesteroidowe leld przeciwzapalne

Stan zapalny (inflammatio) jest nieswoistą reakcja obronną organizmu na różnego rodzaju bodźce fizyczne, chemiczne i biologiczne. Przyczyną występowania odczynów zapalnych mogą być czynniki zakaźne, reakcje immunologiczne, urazy mechaniczne, zmiany zwyrodnieniowe układu kostno-stawowego czy też proces nowotworowy.

Charakterystyczne etapyprocesu zapalnego to:

—    przerwanie ciągłości naczyń włosowatych, co powoduje przechodzenie elementów morfotycznych z krwi do tkanek,

—    migracja krwinek białych i makrofagów do miejsca gdzie toczy się proces zapalny

—    uwalnianie w ognisku zapalnym tzw. mediatorów zapalenia m.in. histaminy, serotoniny, bradykininy

—    uwalnianie mediatorów zapalenia syntetyzowanych de novo : enzymów lizosomalnyćh

z lizosomów komórek uszkodzonych przez makrofagi oraz metabolitów kwasu araćhidonowego.

i Cechy procesu zapalnego opisano bardzo dokładnie w czasach starożytnych.

Podana przez Celsusa (Celsus Aulus Comelius 53 p.n.e. -7 n.e.) charakterystyka stanu zapalnego w zasadzie nie uległa zmianie do dnia dzisiejszego:

>    rubor — zaczerwienienie zależne od przekrwienia

>    tumor - obrzmienie wywołane wysiękiem i naciekiem

>    calor - wzrost temperatury w miejscu zapalenia spowodowany przekrwieniem i nasileniem

procesów metabolicznych

H dolor — ból spowodowany przez ucisk nerwów oraz działanie czynników biochemicznych zapalenia Galen (Galen Galenus Claudius 130 n.e. — 200 n.e.) do powyższego zespołu objawów dodał

>    functio-laesa - czyli upośledzenie czynności narządu objętego zapaleniem.

Badania z r.1962 (Sunę Bergstrom) udowodniły, iż za stan zapalny odpowiedzialne są metabolity kwasu araćhidonowego a korzystny mechanizm działania niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) wynika z hamowania działania enzymu cyklooksygenazy (Vane,i97i r.). należącego do kaskady kwasu araćhidonowego.

Stwierdzono, iż jest to działanie wspólne dla wielu leków, które nazwano niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi w przeciwieństwie do steroidowych leków przeciwzapalnych, które hamują uwalnianie kwasu araćhidonowego bezpośrednio z błon fosfohpidowych.

Kwas arachidonowy znajduje się w błonach fosfolipidowych wszystkich komórek organizmu za wyjątkiem krwinek czerwonych. Bodźce : mechaniczne, chemiczne, termiczne, humoralne, neurochemiczne lub zakażenia wirusowe i bakteryjne inicjują działanie fosfolipazy Aa, która uwalnia kwas arachidonowy z fosfolipidów błon komórkowych.

Metabolizm kwasu araćhidonowego odbywa się dwiema drogami poprzez:

cyklooksygenazę i lipooksygen azę.

W wyniku przemiany kwasu araćhidonowego powstają eikozanoidy (z gr. eikosi - dwadzieścia): prostagłandyny ( PG ), prostacykliny, tromboksan ( TX ) i leukotrieny ( LT ).

Prostaglandyny odgrywają fizjologicznie ważną rolę cytoprotekcyjną ale w miejscu zapalenia stają się stymulatorami procesu zapalnego.

H Obniżają próg pobudliwości receptorów odbierających i przekazujących ból,

tzw. nocyceptorów (łac.nocere—szkodzić), czyli nasilają bólotwórcze działanie histaminy, serotoniny i bradykininy czy bodźców mechanicznych.

Ta zmiana metaboliczna nie wywołuje bólu, lecz powoduje, że bodźce w normalnych warunkach podprogowe wywołują ból a więc hiperalgezję (przeczulicę).