3582428113

Rozdz. 1

CZYM JEST SOCJOLOGIA

Wrozdziale tym przedstawmy sposoby, wjake nauk społeczne, a szczególne socjologia, rozum ejąi wyj ostają Utdzht zachowana Zbadamy naukowe podstawy socjologijej kor zenie i obecną postać PERSPEKTYWY NAUKI SPOŁECZNE

Socjologia jest jedną z gałęzi nauk społecznych, zbioru dyscyplin naukowych, które badają naturę ludzkiego zachowania i związków międzyludzkich oraz ich rezultaty Chcąc uświadomić sobie, w jaki sposob socjologia pozwala lepiej zrozumieć życie społeczne, należy przedstawić obszary zainteresowań innych nauk społecznych Antropologia ma dwie główne gałęzie Pierwsza, antropologia fizyczna zajmuje się istotami ludzkimi jako organizmami biologicznymi Badając nasze korze me biologiczne, nasze związki z innymi gatunkami, a także biologiczne zróżnicowanie pomiędzy nanu, koncentruje się na ludzkich skamieniałościach i wytworach Druga gałąź, antropologia kulturowa, zajmowała się me gdyś naturą i ewolucją społeczeństw rueznających pisma Ostatnio antropolodzy turowi skierowali zamteresowarua również na współczesne społeczeństwa przemysłowe, szczególnie na kulturę (patrz rozdz 3) r strukturę społeczną (patrz rozdz 4) małych zbiorowości i grup sąsiedzkich Ekonomia zajmuje się głownie sposobami, w jakie produkujemy, rozdzielamy, nabywamy i konsumujemy niezbędne dobra Choć koncentruje się na istocie pojęcia dobrobytu, bada również zasoby takie jak zywnosc czy energia Ekonomiści studiują na przykład wpływ i efekty stopy bezrobocia, ceny podstawowych produktów i całkowitą wartość dóbr i usług wytwaizanych przez społeczeństwo, (czyli jego PNB - produkt narodowy brutto)

Nauki polityczne analizują kwestie związane ze zrodłanu, rozdziałem i wykorzystaniem władzy w społeczeństwie Badają procesy polityczne zachodzące w rożnych grupach i organizacjach Nauki polityczne są szczególnie zainteresowane formami działania rządu

Psychologia bada podstawy i konsekwencje zachowania jednostki, a szczególnie mteresuje ją, co prowadzi jednostkę do zachowywania się w taki, a me inny sposob Psychologia dzieli się na wiele gałęzi zajmujących się między innymi osobowością jednostek, rozwojem ich zdolności myślowych i biologicznymi podstawami ludzkiego zachowania PERSPEKTYWA SOCJOLOGICZNA

Nie istnieje jedna perspektywa socjologiczna, należałoby raczej powiedzieć, że w dziedzinie socjologu jest kilka wyraźnie różniących się ,^zkoł myśli" Wszystkie jednak uznają socjologię za dziedzinę nauki badającą ludzkie zachowania społeczne, związki między ludźmi i rezultaty działalności społecznej

Podstawowym założeniem socjologu jest mysi, ze egzystencja ludzka jest egzystencją społeczną Jesteśmy z sobą powiązani i nasze życie zalezy od mnych Oddziałujemy na innych i mm oddziałują na nas. w istocie, nasze poczucie tożsamości zalezy od owej interakcji, co zostanie orno wionę w rozdziale 6 Każda próba zrozumienia form społecznych z ponumęciem czynności jednostkowych jest skazana na me po wodze me Socjologia przedstawia ogolny pogląd na warunki ludzkiego bytowania

Wyobraźnia socjologiczna C Wright Mills (1959) użył wyrażenia „wyobraźnia socjologiczna", aby obudzić w nas potrzebę szerszego spojrzenia na rzeczywistość Jednostki patrzą na świat ze swojego wąskiego, ograniczonego punktu widzenia wyznaczanego przez najbliższy krąg społeczny Socjologia, twierdzi Mills, powinna skoncentrować się na szerszych siłach społecznych wpływających na jednostki Aby zilustrować swoją tezę Mills podaje przykład sytuacji, w której ktoś zostaje zwolniony z pracy Fakt ten można potraktować jako ..kłopoty osobiste" danej jednostki i wysiłki, by pomoc w tej sytuacji, skupując się na cechach tej jednostki Jeśli jednak zwalnia się z pracy nuhon lub więcej osob, mamy do czynienia z „problemem społecznym", ktory sugeruje działanie sił społecznych o dużej skali i wymaga społecznych rozwiązań Wyobraźnia socjologiczna pomaga ludziom w prze kroć ze mu ograniczonego, osobistego doświadczenia, pozwala im dojrzeć związki z innymi i z instytucją społeczeństwa jako całości Wykorzystanie perspektywy socjologicznej Szerszy obraz uzyskany dzięki perspektywie socjologicznej pomaga ludziom zrozumieć siły społeczne oddziałujące na ich życie Pozwala dostrzec, w jaki sposob ich osobiste doświadczenia wpływają na istniejące układy, ograniczenia społeczne, oraz w jaki sposob ulegają ich wpływom Socjologia umożliwia ludziom zrozumienie ogołu przez ode rwa me się od szczegółu

Emil Durkheim i badama nad samobójstwem Francuski socjolog Emil Durkheun badał liczbę popełnianych samobójstw zarówno w społeczeństwie jako całości, jak i w jego wybranych segmentach (np wsrod katolików i protestantów, kobiet i męzczyzn, ludzi pozostających w związkach małżeńskich i samotnych) Kiedy przyjrzał się poszczególnym liczbom, dostrzegł pazejizysty wzór samobójstwu jest funkcją stopnia zintegrowania jednostki z grupą społeczną Z tego punktu widzenia Durkheim przedstawił ogolne wyjaśnienie samobójstwa w terminach integracji społecznej, biorąc pod uwagę takie wyróżniki jak religia. płeć, status małżeński i pochodzenie etniczne Socjologia odkrywa także ukryte (często niezamierzone czy me rozpoznawane) aspekty życia społecznego Ludzie popełniający samobójstwo są zazwyczaj me szczęśliwi Badania Durkheima ukazujące względną stałosc liczby samobójstw w rożnych kategoriach społecznych sugerują, ze wielkość tej liczby, oprocz czynników jednostkowych, zależy również od czynników społecznych Pomewaz jednak samobójstwo jest aktem jednostkowym, często me zwraca się uwagi na jego społeczny wymiar Przyjmując perspektywę socjologiczną w badaniach nad samobójstwem, Durkheim odkrył jego aspekt społeczny - w jaki sposob stopień i typ mtegracji społecznej wpływa na liczbę samobójstw

Małżeństwo Gdy pytamy ludzi, dlaczego poślubili swoich życiowych partnerów, odpowiadają najczęściej, ze uczynili to z miłości, ze ich wybranek czy wybranka są jedynymi osobami, które potrafią ich uszczęśliwić Istnieją jednak normy społeczne sterujące tą decyzją, określające ograniczony zbiór jednostek, które mogą zostać potencjalnymi