1109145014

Zasady współpracy lekarza z laboratorium 13

wartości referencyjnych oraz określać sposób pobierania materiału. Wskazane jest zapoznanie się z cennikiem badań.

Prawidłowy sposób komunikowania się z laboratorium polega na:

•    Właściwymi i szczegółowym wypełnieniu formularza skierowania, zgodnie z zaleceniami laboratorium;

•    Pobraniu i przesyłaniu materiału do laboratorium zgodnie z zaleceniem;

•    Bezpośrednim zgłaszaniu personelowi laboratorium wszelkich wątpliwości i spraw spornych, w formie ustnej lub pisemnej.

1.2. Krew jako materiał analityczny

Materiałem analitycznym może być tzw. krew „pełna” czyli zawierająca wszystkie składniki płynne i morfotyczne, a także surowica lub osocze. W zależności od rodzaju wykonywanych analiz krew pobierana może być do suchych, czystych probówek (umożliwiających powstanie skrzepu i oddzielenie surowicy) lub do probówek zawierających określony środek przyspieszający lub hamujący wykrzepianie (tab. 1.2 i 1.3). Zastosowanie antykoagulantów zapobiega wykrzepianiu i umożliwia wykonanie badań w pełnej krwi lub w osoczu po odwirowaniu krwi w określonym czasie i warunkach (temperatura, ilość obrotów itp.). Oddzielenie osocza i surowicy powinno nastąpić w czasie nie dłuższym niż 1 godz. od pobrania. Pozwala to na bezpośrednie wykonanie badania i/lub przechowywanie materiału do badań w stanie zamrożonym, o ile jest to konieczne.

Tabela 1.2. Rodzaje środków przeciwkrzephwych stosowane w laboratorium

Rodzaj antykoagulantu	Działanie	Najczęstsze zastosowanie w laboratorium
Heparyna (10-25 j./ mL) - sole sodowe, amonowe, litowe	neutralizuje trombinę i tromboplastynę	badania hormonalne, RKZ
EDTA-K2 (K3) -1,7 mg/ mL krwi	wiąże Ca^2+ - nierozpuszczalny kompleks	morfologia krwi obwodowej, OB
Cytrynian sodu - 3.8% lub 3,2%	wiąże Ca^2+ - rozpuszczalny kompleks	badania układu krzepnięcia, OB
Fluorek sodu (lub jodooctan) /szczawian, EDTA-K2	hamuje enzymy glikoli-tyczne i wiąże Ca^2+	oznaczanie glukozy
CTAD (cytrynian, teofilina, adenozyna, dipirydamol)	wiąże Ca^2+ - rozpuszczalny kompleks, dodatkowo hamuje uwalnianie heparyna-zy przez płytki	specjalistyczne badania układu krzepnięcia