1109145016

Zasady współpracy lekarza z laboratorium 15

Badanie ogólne moczu ma przeważnie na celu badanie przesiewowe w kierunku chorób nerek i dróg moczowych i obejmuje jego ocenę makroskopową, badanie biochemiczne oraz mikroskopową ocenę tzw. osadu moczu.

Badanie ogólne moczu, pochodzącego ze zbiórki porannej, obejmuje ocenę własności fizycznych (przejrzystość, barwa, woń) i oznaczanie prostymi testami paskowymi pH, ciężaru właściwego oraz obecności najczęściej występujących składników patologicznych - glukozy, białka, bilirubiny, urobilinogenu, związków ketonowych, azotynów oraz erytrocytów i leukocytów. Dodatkowo, po odwirowaniu oceniany jest mikroskopowo skład osadu moczu - obecność elementów morfotycznych (erytrocyty, leukocyty, inne komórki) i kryształów nieorganicznych (tab.1.4). Testy paskowe zalecane są w badaniach przesiewowych, a mikroskopowe badanie osadu wykonywane jest u pacjentów z objawami klinicznymi oraz w przypadku dodatniego wyniku testu paskowego.

Tabela 1.4. Badanie ogólne moczu

	Mocz prawidłowy	Przykładowe zmiany patologiczne
Barwa	słomkowożółta	cze rwo na-krwio mocz brunatna-obecność bilirubin żółta- obecność witaminy B czarna - alkaptonuria
Przejrzystość	klarowny, lekko opalizujący	mętny-obecność bakterii, leukocytów, drożdży
Odczyn pH	około 6.0 (4.5 - 8.0)	zależny od diety (jarska - mięsna), leków, zaburzeń RKZ, chorób nerek, zaburzeń endokrynologicznych itp.
Ciężar właściwy	1005 - 1030 g/L	wahania dobowe obecność składników patologicznych (białko, glukoza) choroby nerek
Białko (proteinuria)	nie stwierdza się	obecne - choroby nerek, szpiczak mnogi itp.
Glukoza (glukozuria)	nie stwierdza się	obecna - cukrzyca, uszkodzenia kanalików nerkowych
Związki ketonowe	nie stwierdza się	obecne - głodzenie, cukrzyca, wysiłek, gorączka itp.
Bilimbina	nie stwierdza się	obecna - choroby wątroby
Urobilinogen	obecny	podwyższony - choroby wątroby, żółtaczka hemolityczna
Azotyny	nie stwierdza się	obecne - zakażenie dróg moczowych
Osad moczu - badanie mikroskopowe	erytrocyty (0-2), leukocyty (0-5), pojedyncze nabłonki, bezpostaciowy osad mineralny	zwiększona ilość erytrocytów i leukocytów obecność bakterii wałeczki szkliste, ziarniste, komórkowe, tłuszczowe, w chorobach nerek i dróg moczowych