Wiodące elementy metodyki badania... 133
przez użytkowników na podstawie sprawozdania finansowego. Istotność informacji zależy od kwoty pozycji lub błędu - ocenianego w danych okolicznościach - w wypadku pominięcia czy zniekształcenia tej pozycji. Istotność stanowi zatem próg czy granicę, a nie zasadniczą cechę, jaką muszą posiadać dane informacje, aby były użyteczne”1. Biegły rewident przyjmuje, że istotne są takie nieprawidłowości sprawozdania finansowego, które powodują, że przeciętny, rozsądny i kompetentny jego czytelnik podejmie taką decyzję i ocenę, które zmieniłby, gdyby do podjęcia decyzji służyło mu sprawozdanie wolne od nieprawidłowości.
Już na etapie planowania badania biegły rewident ustala poziom istotności możliwy do zaakceptowania, który pozwoli mu na wykrycie istotnych nieprawidłowości. Analizując istotność, musi skoncentrować się zarówno na istotności ogólnej dla całego sprawozdania finansowego, jak również na istotności cząstkowej dla poszczególnych grup transakcji, sald i ujawnianych informacji. Istotność będzie zatem uwzględniana przy2 określaniu rodzaju, czasu przeprowadzenia i zakresu procedur badania oraz ocenie skutków nieprawidłowości.
Wielkość współczynnika istotności jest to granica, do której biegły rewident skłonny jest tolerować nieprawidłowości badanego sprawozdania. Wielkość tego współczynnika można podawać jako wartość bezwzględną lub wartość względną. Ustalając wartość istotności, zwyczajowo wiąże się ją z kluczowymi wielkościami wynikającymi z badanego sprawozdania finansowego. Podobnie zagadnienie to zostało zdefiniowany w normie nr 1 wykonywania zawodu biegłego rewidenta. Najczęściej wykorzystywanymi wielkościami są suma bilansowa i wynik finansowy. Pomocniczo stosuje się także przychody ze sprzedaży, wielkość kapitałów własnych i aktywa netto. Najczęściej stosowane do określenia istotności są przedziały wielkości bazowych zaprezentowane w tabeli 1.
Tabela 1. Związki istotności ze sprawozdaniem finansowym (w %)
Wielkość bazowa |
Dolna granica istotności |
Górna granica istotności |
Wynik finansowy brutto |
5 |
10 |
Suma bilansowa |
0,5 |
1 |
Wartość sprzedaży podstawowej |
0,5 |
1 |
Kapitały własne |
1 |
2 |
Aktywa netto |
1 |
2 |
Źródło: A. Helin, Techniki i metody badania sprawozdań finansowych, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa 1997, s. 57.
Ibidem, s. 62.
Ibidem, s. 416.