restrukturyzacja przedsiębiorstwa jest „zmianą o charakterze radykalnym w co najmniej jednym spośród trzech wymiarów organizacji, tzn. zakresie działania, strukturze kapitałowej lub organizacji wewnętrznej firmy” (Sapijaszka 1996); restrukturyzacja to „zachodzący w przedsiębiorstwie proces radykalnych, skoncentrowanych w czasie i zazwyczaj o szerokim zakresie przedmiotowym zmian w strukturze i wielkości różnorakich zasobów i procesów (wykonawczych i regulacyjnych przynoszący różnorakie skutki, które zmieniają wizerunek przedsiębiorstwa (jego podstawowe cechy strukturalne i funkcjonalne)” (Lichtarski 1999).
W świetle wybiórczo przywołanych definicji, w tym opracowaniu pod pojęciem restrukturyzacja rozumie się zmiany dotyczące struktury organizacyjnej, techniki i technologii wytwarzania, systemów zarządzania, ekonomiki, strategii działań oraz potencjału ludzkiego. Nie mogą to jednak być zmiany przypadkowe, lecz zmiany o charakterze systemowym. Powinny one dotyczyć zarówno przebudowy, modernizacji, usprawnienia czy też unowocześnienia poszczególnych lub wszystkich zasobów i obszarów działalności przedsiębiorstwa. Powinny być nowe i odmienne od dotychczasowych działań, i nakierowane na zwiększenie efektywności gospodarowania, co w konsekwencji powinno doprowadzić do wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstwa.
W świetle poczynionych dotychczas rozważań można stwierdzić, że restrukturyzacja jest niczym innym jak jedną z form zmian organizacyjnych. Sama zaś zmiana, jak zauważa E. Masłyk-Musiał (1996) nie jest zjawiskiem nowym, lecz „to, co jest nowe, to tempo jej wprowadzania”. Warto jednakże podkreślić za B. Nogalskim (2001), że „każda restrukturyzacja jest zmianą, ale nie każda zmiana jest restrukturyzacją”.
Zmiany organizacyjne mogą przybierać różne formy (forma to zewnętrzny obraz jakiegoś procesu - podkr. RW). Jedną z nich jest restrukturyzacja. Przytoczone w tym rozdziale klasyfikacje restrukturyzacji i zmian mają na celu - z jednej strony - pewne uporządkowanie pojęć i nazw, a z drugiej - ukazanie istotnych różnic w działaniach podejmowanych przez przedsiębiorcę podczas zmian oraz skutków tych działań w przyszłości.
Literatura przedmiotu wyróżnia dwie zasadnicze formy restrukturyzacji: przedmiotową i podmiotową. Ta pierwsza dotyczy zmian w zakresie techniki i technologii wytwarzania, asortymentu, ekonomiki i zachowań rynkowych, zaś druga - obejmuje zmiany własnościowe oraz struktury wewnętrzne przedsiębiorstwa (Nogalski 2001).
16