1300739742

16 Jerzy Wilkin

form organizowanych oddolnie przez stosunkowo małe grupy: zawodowe, społeczności lokalnych, organizacji społecznych. Po wyczerpaniu tych możliwości trzeba odwołać się do wyższych szczebli organizacji społeczeństwa i większych jednostek: samorządów i administracji regionalnej, a następnie instytucji szczebla krajowego i po-nadkrajowego, np. Unii Europejskiej.

Zasada subsydiamości stanowi dobrą formułę organizowania i harmonizowania sfery prywatnej i sfery publicznej, ale nie zawsze realizuje się ją konsekwentnie, nawet tam, gdzie jest wpisana do najwyższych aktów normatywnych, w tym konstytucji. Zagrożeniem dla tej zasady jest nieuzasadniona racjonalnie ekspansywność państwa (władzy państwowej), przejmującej kompetencje innych podmiotów sfery publicznej: samorządów i organizacji pozarządowych, a także podmiotów sfery prywatnej.

W zagospodarowaniu sfery publicznej, zwłaszcza na niższych szczeblach organizacji społeczeństwa, ważną rolę do spełnienia ma kapitał społeczny. Nieprzypadkowo wielu badaczy traktuje ten kapitał jako dobro publiczne bądź quasi-publiczne.

7. Podsumowanie

Stosowane w tym artykule rozróżnienie na sferę prywatną i sferę publiczną ma inne znaczenie niż podział na sektor prywatny i sektor publiczny, albo sferę rynku i sferę państwa. Rosnąca złożoność relacji społecznych, politycznych i gospodarczych, nasilająca się konkurencja i rywalizacja, zagęszczanie ludności na większości obszarów świata i tym podobne zjawiska nieuchronnie powiększają sferę publiczną i zapotrzebowanie na efektywne sposoby jej zagospodarowania. Nie wystarczy więc rozwijać ekonomię sektora publicznego, potrzebna jest szersza wiedza o ekonomii sfery publicznej.

Popyt na dobra prywatne i sposoby jego analizy należą do kanonu ekonomii; podobnie jak i mechanizm generowania podaży tych dóbr. Rynek i mechanizm cenowy, będący jego podstawą, dobrze sobie radzą z równoważeniem tych wielkości. Niestety, nie mamy analogicznego instrumentarium analitycznego i mechanizmu równoważącego w dziedzinie dóbr, które są niezbędne do funkcjonowania sfery publicznej. W ekonomii dokonał się znaczny postęp w budowaniu teorii sektora publicznego, będącego jednakże tylko częścią sfery publicznej. Pozostała część sfery publicznej czeka na teoretyczne i praktyczne sposoby powiązania rosnących potrzeb w tej sferze z niedostateczną podażą instytucjonalnych rozwiązań.

Literatura

Barber B.R. 2008 Kryzys zaufania, „Gazeta Wyborcza”, 18-19 listopada.

Błock W. 1994 Prywatna własność, etyka i tworzenie bogactwa, [w:] Etyka kapitalizmu, red. P.L. Berger, Kraków.