związanych (Neider 2012). Podstawową czynnością wykonywaną podczas transportu ładunków jest przewóz obejmujący okres, w którym ładunek znajduje się na środku transportowym. Przewóz związany jest zarówno z ruchem pojazdu, jak i jego postojem (Neider 2012). W celu umieszczenia towarów na środku transportowym niezbędne jest wykonywanie różnorodnych manipulacji dokonywanych w punktach transportowych. Niektóre usługi transportowe wymagają podjęcia czynności dodatkowych (np. spedycyjnych, drobnych usług logistycznych), szczególnie w obrocie zagranicznym.
Rys. 1.1. Podstawowe elementy transportu
Źródło: na podstawie J. Neider, Transport międzynarodowy, PWE, Warszawa 2012, s. 12.
W procesie transportowym przedmiotem transportu jest ładunek (towar przeistacza się w ładunek z chwilą jego „wejścia” na środek transportowy; przestaje nim być w momencie opuszczenia środka transportowego). Wyróżnić można następujące rodzaje ładunków:
- masowe (ładunki jednorodne, przewożone w dużych partiach, często luzem, np. węgiel, rudy żelaza, sól, nawozy) i drobnicowe (produkty przetworzone, wyroby gotowe transportowane w opakowaniach jednostkowych lub zbiorczych),
- suche (np. ziarna, zboża, węgiel) i płynne (np. ropa, gazy, chemikalia),
- całopojazdowe (ładowność/nośność środka transportowego wypełnia jeden rodzaj ładunku lub jeden zleceniodawca) i zbiorowe (ładowność/nośność środka transportowego jest wypełniana różnymi rodzajami ładunków lub przez kilku zleceniodawców częściowych),
- przestrzenne (ładunki, które wypełniają przestrzeń ładowną, ale nie spełniają kryteriów wagowych) i wagowe (ładunki, które spełniają kryteria wagowe, ale nie wypełniają całej przestrzeni ładownej środków transportowych),
8