2194453822

Tom ii*im »

***11 I htltifU iTur>ki • MIM

*<Łu XVIII o Sa i»> rt<frit> « SmU^«) por* « roau nonom

CO* JM) pr/o i

•inyivmi lf* |u/Jrxm^u II N*rodo»>TTi ■ /jcp Vtji u«

rmkofun<oi. łlcooc niJ 1*0 orru*ur*fo o <Ufu o»tjl/wh

Uj**> m odn

ob

ciaue Mtnty

i

rtprt/rnUjj n

prc^ScrruijM • rc.Tuni>7fnu 11 diinn arthilc rttiby. mu* WOf

•*/ /r.o-

^no"^J UM^~^ o_gf0Oł0

_ltkirwW    ||o*t « ^d,om *^c“^fm ••'^w,,ac'    J*

_g,_lh,    £*, liltralufy naukowej wprowadiil Kru*^

uł)C W**”    , _H„_s4 fenina iu4jh J«*⁰ wyobrałemu /n.,c«oi_c ko,- '

Sbacet    Gop po»‘«»y nas.f<»j..«c , malo»nic« duntniy -

■ej pow " ⁰ • y fehtratt plufatfo krajobrazu o drobny^ r_orm*, nulu «B»^ł*^T*° ^r ’ _u ponury nmuój ^dobyty nocnym twiailem, Vv,k_£ i    rad.ovvuj.jc,potęgowana rolę .^ocjacyjn,.^

pó*»^lł,b>' _s . „_u ,„ ładnych znaków pozwalających na pewne okreife* „pil • <"»“ ^n! ' jj_{a a B}„_el gen „frasobliwy" wprowadzony w pottąik^ w**¹* 'T_dj;._{cy K} jrtrerr d OM rzec takie W ostatecznej, pr«<obiot*j. *«. ^Vt‘^aCTl,d*c - Z tenuto pwołUl t>lko element ramowy, najogóla-cju.

“2jwU duło-tetoaswoboda mterpretac,.. Element swobody. wolno*. \u ideologu roeniniyonej. charakteryzuje stosunek artysty do odbiorcy Eu poi«u»t» su »rc.-ok>e pole do mterpretac,.. Podobnie Caspa, D«* rnodr.śb w rnanym drzeworycie. gruntown»c opracowanym w dawnym juł _M). U-e HarlUtihł" przekiztak.1 tradycyjna ikonografię Melancholii sv duchu na-\**wnm»&trqjówyin

Analogicu* obserwacjeczyn* możni w odniesieniu do dawnych lematów tti>* j»,n>,sS DcJacfon zastosował motyw inspiracji./.wsiany / wyobrażeniami Ę«a:-co Ojcó* Kościoła. do obraza przedstawiającego Justyniana, który ulcbditwpma - Parnickty*¹ Charles .Mitchell rozpoznał ramowy temat Oj*, łł.tjnui * namalowanym przez B Westa obrazie, przedstawiającym śmierć $cr<-_xab Wotfeⁿ (cyc. 3) Wojskowy, narodowy bohater i jego los wpisują się v*i_%\ U dinny (errat umowy, przejmując jego decorum Jeszcze odważniej uczyr^-już w dobie dojrzałego romantyzmu - młody Daumicr ujmując postać żabiego robotnika lioatktego w słynnej litografii Ruc Transnonatn w lor mach uderzająco zbieżnych z układem postaci Chrystusa w obrazie Opłakiwania, namalowaayn przez Rtbensa (Antwerpia i Wiedeń)¹⁴ Tym razem religijne decorum pr/ctou si; ni bohatera me narodowego, lecz klasowego, treść polityczno-społeczna *p.-*u/r częśoouo pr/> najmniej, w „pustą”, lecz nasyconą skojarzeniami formę tematu ramowego.

W ramowy terut tradycyjny niekiedy wpisują się także indywidualne losy jednostek. W popularnym obraz* bodeńskiego malarza Copleya, przedstawiającym dra mityczny moment walki załogi lodzi z rekinem o życic znajdującego się dzic BfOÓka Wauona. obraz* namalowanym w 177$ r. dla upamiętnienia łćf* itma. u zamówienie uratowanego bohatera tej przygody (ryc. 4) H.W motywy walki Archanioła Michała /. szatanem i pod-

*'o i ..    *'    ■ ^,l- ^{K 11 s}

.. r,.*.    “    ^k'''* ” * ^«“ViriJe.

* M»,w UuU—    ,* ^^><,**^>* wwkgf.    f» Cst+ffłtOUmt*,    |b4 )•

^VC* Mnmiu.^ _c. ^    |_{W lł} |,J.U «*

iir.* mi,MthtiM|uiu• iintdifli •rⁿ

kreda, iż ..obarczenie osobistej, indywidualnej przygody emocjonalnymi i symbolicznymi walorami mitu jest charakterystyczną cechą ronuntyimu’*ⁿ( Ponadto ss charakterze obrazu, choć nie był przeznaczony do kościoła, jest może echo dawnej funkcji dzieła sztuki jako dziękczynnego wotum

Zarówno Scdlinayr w Kez/uir %Ut SImc, jak Beenken i łlofmonn. a dawniej ju/ Hubert Schradc w opublikowanej przed wojną pracy Dir atithetbchr Kitrhc^t%, podkreślają nowe. sakralne znaczenie pojęcia utuki i osoby artysty w XIX w. Dowodów iu taki stan rzeczy dostarczają obficie pisma artystów, filozofów i literatów doby romantyzmu: ..Dic Kunst iclbst ist Rcbgion*' — pisał Schinkcl^u. Tezie takiej poświęcone są wypowiedzi Wackenrodera. którego zakonnik żywił kult sztuki "...Sztuka jest jedynym i wiecznym Objaw* mera, ja kie ntnicjc*' — puał Schelling (IKODj’¹ Świat sztuki i wartości estetycznych zaczął pełnić w dobie romantyzmu rolę zastępczą, jako substytucja świata religit i walorów religijnych Wiele napisano o znaczeniu w tym zakresie muzeów, bibliotek i sal koncertowych, stających się nowymi świątyniami Według Sedlnuyra. w pierwszej połowic wieku, zgodnie z bard**) plastyczno apollmskimi ideałami estetycznymi, rolę tę pełniło raczej muzeum, w drugiej —w zw.ązku z ideałami raczej muzyczno-dionizyjski-mi — teatr operowy” Muzea i budynki teatrów opcrossych istoto* w XIX w. wysuwają się na czoło zadań architektonicznych, zajmują to miejsce, które daw-mej zajmował kościół i rezydencja. Pielgrzymka do muzeum i udział w koncercie suwały się nową liturgią, pozwalającą zwykłemu człowiekowi oderwać się od świata potrzeb i zaspokojeń materialnych i komunikować s* ze światem wartości przekraczających normy codziennego życia praktycznego, stawały się czynnościami dającymi człowiekowi szczególne satysfakcje i poczucie ..oczyszczenia".

Jak odbijaj «ę te procesy na ikonografii, pouczają liczne przykłady. Wymierne można tu choćby Apoteozę Homera łngresa. a jeszcze bardziej, znaną tylko z ryciny. kompozycję Frania Pforrj. przedstawiającą nową Sacra Comertozione XIX w. (ryc. 5)^u. W schemat węocckicj kompozycji religijnej wpisuje się treść nowa Miejsce Madonny zajmuje personifikacja sztuki z nimbem nad głową Po bokach i poniżej klęczą Albrecht DJrer i Rafael Sanu umieszczeni ru tle - pierw, szy Norymbergi, drugi — Rzymu, zgodnie z opisem snu w Ro:>uiionia<h miłują* ceso sztukę zakonnika. dziele Wackenrodera z 1797 r.^M Można w tej kompozycji widzieć nawiązanie do teoretycznych poglądów ideologa grupy Nazarejczyków.

" M W Rvv3v. rft* Hut*, •/ Am, N«» Y»wV IW),. 40 Ol)M 04* »*U im ni riul iUm C.F NtCiuftotMH. Il-I. -    f//*U SW|^'»*C/Wr/. P»» An OmmmI;, \ 1*4?.* Ill-Ul

•• M. SCMą«ot. Ow*/».W<^V Zt-«V •    .^V4.^|

-*j    4)

- sh    o*r z*av■**    ..i im

*• W. w v.i,'<^u    #W*    Ahiu+swjni *»J    iTt?

^M R-4UN). Sytt^m 4t»    ISOO. t:    WW Ww*ł*. IU. • 4|l, <>% . OO »\-.

Mm*. IW..W 0,«    *w IW    i/    P»« AM MmH. XXIV. |*4>. « U4

t«u« (tasw*. • >o> ti iiit s. » - a* kw    *• a# r*».». iioi

•• u. SMiuura, r<Hmi dt* M***. rr>«lf*n • M UJ). • M IUIUmU IvkS ■* If)

•• **Cf Af. «.N.ŁCMCU.S IUaavy». Wr.r    IIJJ, .1 I» l«ii u otMi C«lU !!•«•

•W»*« OMI.O**:    nwti. *T4łM « !'łUf*»iU a    Ulż. • »IW*m Cd

Z,*. S* kisi i *rm />*•/

** W ICitMOO*. IUj bx-uk4    . • 210

«

s - Ro«UBir

I

T

<4