http://e-prawnik.pl
Działalność gospodarcza
Pełnomocnictwo a prokura
Data: 15-10-2008 r.
Mocodawca i przedstawiciel
Pełnomocnictwo może zostać udzielone przez każdą osobę mającą pełną zdolność do czynności
prawnych. Prokurę może ustanowić jedynie przedsiębiorca wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego
(np. spółki osobowe, spółki kapitałowe, przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie).
Pełnomocnikiem może być osoba posiadająca zdolność do czynności prawnych , przy czym wystarczająca
jest ograniczona zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnikiem może być również osoba prawna.
Prokurentem może zostać tylko osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych .
Prokurentem może być ustanowiony także wspólnik spółki handlowej.
Sposób i forma ustanowienia
Pełnomocnik spółek handlowych i innych jednostek organizacyjnych ustanawiany jest zgodnie z
zasadami reprezentacji tych jednostek. Przykładowo w spółce posiadającej zarząd wieloosobowy, którego
każdy członek uprawniony jest do samodzielnej reprezentacji spółki, pełnomocnik będzie mógł zostać
ustanowiony przez każdego z członków zarządu. Natomiast, gdy w spółce istnieje reprezentacja zbiorowa, do
ustanowienia pełnomocnictwa niezbędne jest współdziałanie określonej w umowie, bądz
statucie liczby
członków zarządu. Ważne wtedy jest, aby pełnomocnictwo zostało podpisane przez te osoby, nie zaś tylko
przez jedną z nich.
Powołanie prokurenta w spółce kapitałowej wymaga zgody wszystkich członków zarządu, a w spółce
osobowej zgody wszystkich wspólników prowadzących sprawy spółki
. Umowa spółki lub statut mogą jednak
stanowić, że prokury mogą udzielić np. wybrani wspólnicy spółki jawnej lub partnerskiej, zgromadzenie
wspólników lub rada nadzorcza w spółce z o.o. albo walne zgromadzenie w spółce akcyjnej.
Forma ustanowienia pełnomocnictwa zależna jest od jego rodzaju:
do udzielenia pełnomocnictwa ogólnego niezbędne jest zachowanie formy pisemnej pod rygorem
nieważności;
jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania
tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie , np. umowa sprzedaży nieruchomości wymaga
formy aktu notarialnego, w takiej też formie należy udzielić pełnomocnictwa;
w pozostałych przypadkach wystarczające jest udzielenie pełnomocnictwa ustnego .
Prokura powinna zostać udzielona na piśmie pod rygorem nieważności . Prokurent nie potrzebuje
pełnomocnictwa w szczególnej formie do czynności, dla których taką formę zastrzeżono, za wyjątkiem zbycia
przedsiębiorstwa, dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego
korzystania, oraz do zbywania i obciążania nieruchomości ? w tych przypadkach wymagane jest udzielenie
pełnomocnictwa do poszczególnej czynności.
Udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców.
Zgłoszenie udzielenia prokury powinno określać jej rodzaj, a w przypadku prokury łącznej także sposób jej
wykonywania. Do zgłoszenia do rejestru ustanowienia prokury służy formularz urzędowy oznaczony KRS-
WL, który stosuje się jako załącznik do formularza wpisu, bądz
zmiany danych w rejestrze. Przykładowo dla
spółek kapitałowych formularzem takim są odpowiednio KRS-W3, bądz
KRS-Z3. Do zmiany informacji o
prokurencie, bądz
jego wykreślenia z rejestru stosuje się formularz KRS-ZL. Do wniosku, który podlega
opłacie sądowej w wysokości 400 zł oraz opłacie za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w
wysokości 250 zł, należy dołączyć prócz odpowiedniej uchwały także wzór podpisu prokurenta. W przypadku
gdy rejestrujemy po raz pierwszy nową spółkę, uiszcza się tylko jedną opłatę sądową oraz za ogłoszenie w
MsiG od pierwszej rejestracji, wpis prokury nie podlega w tym przypadku dodatkowej opłacie.
Zakres i rodzaje
Uprawnienia pełnomocnika zależne są od rodzaju udzielonego mu pełnomocnictwa. Ze względu na
zakres uprawnień, wyróżniamy pełnomocnictwo:
ogólne? uprawnia pełnomocnika do wykonywania czynności zwykłego zarządu, np. do regulowania
bieżących rachunków;
rodzajowe ? do poszczególnych rodzajów czynności przekraczających zwykły zarząd, np. do sprzedaży kilku
nieruchomości;
szczególne
- do jednostkowych czynności, np. do sprzedaży konkretniej nieruchomości;
procesowe ? uregulowane w kodeksie postępowania cywilnego, do reprezentowania mocodawcy przed
sądem.
Pełnomocnictwo może zostać udzielone jednej lub kilku osobom. Jeżeli mocodawca ustanowił kilku
pełnomocników mogą oni działać:
każdy samodzielnie,
łącznie ? tylko wszyscy razem, bądz
określona ich liczba razem, np. wymagane jest współdziałanie dwóch
pełnomocników do ważności czynności prawnej.
Prokura obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z
prowadzeniem przedsiębiorstwa, za wyjątkiem zbycia przedsiębiorstwa, dokonania czynności prawnej,
na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciążania
nieruchomości ? w tych przypadkach wymagane jest udzielenie pełnomocnictwa do poszczególnej czynności.
Prokurent może więc składać jak i przyjmować wszelkie oświadczenia woli, związane z prowadzeniem
przedsiębiorstwa, zawierać umowy w imieniu przedsiębiorstwa, czy dokonywać czynności sądowych, np.
wnieść pozew w imieniu reprezentowanego przedsiębiorstwa. Prokurent nie może reprezentować spółki w
postępowaniu karnym (pełnomocnikiem może być tylko osoba wykonująca zawód adwokata) oraz
rejestrowym (niezbędne jest działanie zarządu). Prokura nie obejmuje czynności nie związanych z
prowadzeniem przedsiębiorstwa przez mocodawcę. Przy składaniu oświadczeń woli w imieniu
przedsiębiorstwa prokurent składa własnoręczny podpis zgodnie ze znajdującym się w aktach rejestrowych
wzorem podpisu, wraz z dopiskiem wskazującym na prokurę, chyba że z treści dokumentu wynika że działa
jako prokurent.
Prokura może być udzielona jednej, bądz
kilku osobom:
łącznie (prokura łączna), wymagane jest wtedy współdziałanie wszystkich prokurentów, bądz
niektórych z nich
? według zasad ustalonych przez mocodawcę,
oddzielnie, każdy prokurent działa samodzielnie.
Wyróżnia się także tzw. prokurę łączną nieprawidłową ? do ważności czynności prawnej niezbędne jest
współdziałanie prokurenta i osoby trzeciej, np. członka zarządu mocodawcy. Kierowane do przedsiębiorcy
oświadczenia lub doręczenia pism mogą być dokonywane wobec jednej z osób, którym udzielono prokury
łącznie.
Prokura obejmuje wszelkie czynności sądowe i pozasądowe związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa,
poza ww. wyjątkami. Prokurę można jednakże ograniczyć do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału
przedsiębiorstwa (prokura oddziałowa).
Przeniesienie i substytucja
Pełnomocnik może ustanowić dla mocodawcy innych pełnomocników tylko wtedy, gdy umocowanie
takie wynika z treści pełnomocnictwa, z ustawy lub ze stosunku prawnego będącego podstawą
pełnomocnictwa.
Prokura nie może być przeniesiona . Prokurent może ustanowić pełnomocnika do poszczególnej czynności
lub pewnego rodzaju czynności, nie wymaga do tego odrębnego upoważnienia. Pełnomocnik ustanowiony
przez prokurenta działa w imieniu i ze skutkami dla mocodawcy (przedsiębiorcy). Jego ustanowienie nie
uchyla ani nie uszczupla umocowania prokurenta.
Odwołanie i wygaśnięcie
Pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane , chyba że mocodawca zrzekł się odwołania
pełnomocnictwa z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.
Umocowanie wygasa ze śmiercią mocodawcy lub pełnomocnika , chyba że w pełnomocnictwie inaczej
zastrzeżono z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.
Prokura może być w każdym czasie odwołana . W spółkach kapitałowych prokurę może odwołać każdy z
członków zarządu samodzielnie.
Prokura wygasa:
wskutek wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, ogłoszenia upadłości mocodawcy,
otwarcia likwidacji przedsiębiorcy,
przekształcenia przedsiębiorcy,
ze śmiercią prokurenta.
Śmierć przedsiębiorcy ani utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia
prokury. Wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. -Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93, ze zmianami);
Ustawa z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych(Dz. U. 2000 r., Nr 94, poz. 1037, ze
zmianami);
Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. 2001 r., Nr 17, poz. 209, ze
zmianami)
http://e-prawnik.pl