Rozdzia³ 12 Dokumenty, widoki, ramki oraz ich stosowanie Tworzenie aplikacji jednodokumentowych Rozbudowa aplikacji przy u¿yciu architektury MFC dokument /widok_______________________________ Istota klas dokumentu, widoku, ramki i szablonu dokumentu Umieszczanie dodatkowych elementów standardowego menu Miliardy dolarów wydane podczas projektowania samochodów, pozwoli³y ujednoliciæ wspó³pracê cz³owieka z maszyn¹. Dziêki temu, przesiadaj¹c siê z jednego samochodu do drugiego, jesteœmy w stanie w ci¹gu kilku minut opanowaæ jego obs³ugê. Umiejêtnoœæ prowadzenia mo¿na z ³atwoœci¹ przenieœæ na inny samochód, oferuj¹cy wirtualnie takie same elementy sterowania, ró¿ni¹ce siê g³ównie pod wzglêdem estetycznym. Popularnoœæ aplikacji Windows opiera siê na jednolitym interfejsie u¿ytkownika. Typowa taka aplikacja wyposa¿ona jest w pasek tytu³owy u góry okna, umieszczone pod nim rozwijane menu oraz jeden lub wiêcej pasków narzêdziowych, których ikony stanowi¹ skróty do mo¿liwych do wykonania operacji. Poni¿ej pasków narzêdziowych znajduje siê g³ówny obszar wyœwietlania, a ca³e okno zamyka od do³u pasek stanu. Przegl¹daj¹c wiele spoœród aplikacji zauwa¿ymy podobieñstwa pozycji menu oraz przycisków kontrolnych opatrzonych wizerunkami, które ujednolicaj¹ ich znaczenie. Dziêki temu w ³atwy sposób przenieœæ siê mo¿na z edytora tekstu do programu e-mail i w ci¹gu kilku minut zredagowaæ wiadomoœæ. Dla u¿ytkowników Visual C++ tworzenie aplikacji Windows, z ich elementami gra- ficznymi i u¿ytkowymi jest zajêciem w ogóle niewymagaj¹cym wysi³ku. Biblioteka MFC wspiera ich w ogromnym stopniu podczas tworzenia szkieletu aplikacji, dziêki kreatorowi AppWizard, automatycznie umieszczaj¹cemu paski menu, narzêdziowy oraz stanu, a tak¿e inne komponenty i pozwalaj¹cemu na dostosowywanie ich do w³asnych oczekiwañ. Klasy utworzone przez AppWizard wspó³pracuj¹ ze sob¹, tworz¹c zorganizowan¹ strukturê, zwan¹ potocznie architektur¹ dokument/widok. 274 Poznaj Visual C++ 6 Prawdziwe znaczenie terminu „dokument" Pierwsz¹ aplikacj¹ korzystaj¹c¹ z techniki dokument/widok by³ MS Word, pozwalaj¹cy tworzyæ dokumenty tekstowo-graficzne. S³owo dokument jest jednak znacznie szerszym pojêciem, ni¿ zwyk³o siê s¹dziæ. Klasa Document mo¿e zawieraæ dane ka¿dego typu, czyni¹c architekturê dokument/widok dostêpn¹ dla przeró¿nych aplikacji. Podstawowym za³o¿eniem takiej architektury jest oddzielenie danych wymaganych dla dzia³ania aplikacji od danych przeznaczonych dla u¿ytkownika. Osi¹ga siê to poprzez przechowywanie danych aplikacji w jednej klasie (klasa dokumentu), podczas gdy informacje dla u¿ytkownika prezentowane s¹ poprzez inn¹ (klasê widoku), st¹d nazwa dokument/widok. Rozwi¹zania proponowane przez MFC dostarczaj¹ jednak o wiele wiêcej ponad tê podstawow¹ organizacjê aplikacji. MFC zawiera tak¿e wiele rozwi¹zañ dotycz¹cych funkcjonalnoœci interfejsu u¿ytkownika, a tak¿e metod ³adowania i przechowywania danych w plikach. Istniej¹ dwie kategorie aplikacji typu dokument/widok, SDI (Single Document Interface — aplikacja je,dnodokumentowa oraz MDI (Multiple Document Interface — aplikacja wielo- dokumentowa). Niniejszy rozdzia³ koncentruje siê na aplikacjach typu SDI. PATRZ TAK¯E • Wiêcej szczegó³ów dotycz¹cych aplikacji MDI znajdziesz w rozdziale 21. Tworzenie aplikacji SDI Zadanie utworzenia aplikacji Windows wraz ze wszystkimi elementami jej interfejsu, takimi jak paski narzêdzi, stanu, mog³oby byæ zniechêcaj¹ce, gdyby nie kreator AppWi-zard, wykonuj¹cy ca³¹ pracê za programistê. W rzeczywistoœci AppWizard daje nam znacznie wiêcej, ni¿ tylko podstawowe elementy aplikacji i w³¹cza do niej kilka opcjonalnych dodatków. Na przyk³ad po³¹czenie aplikacji z baz¹ danych jest takim w³aœnie dodatkiem; innym mo¿e byæ w³¹czenie podstawowych funkcji do obs³ugi poczty elektronicznej. W tym punkcie utworzymy aplikacjê typu SDI, która pos³u¿y nam do przeœledzenia wygenerowanych klas oraz metod dzia³ania architektury dokument/widok. Utworzymy zatem aplikacjê, nadaj¹c jej nazwê SDICoin. Tworzenie aplikacji SDI przy u¿yciu AppWizard 1. Wybierz pozycjê New z menu File. Otwórz kartê Projects okna dialogowego New, a nastêpnie wybierz MFC AppWizard (exe). 2. Wpisz nazwê projektu (SDICoin w tym przyk³adzie) i kuknij OK. Dokumenty, widoki, ramki oraz ich stosowanie 275 3. W oknie kroku l (MFC AppWizard Step l) kliknij prze³¹cznik Single Document i upewnij siê, czy zaznaczona zosta³a opcja Document/View Architecture Support? (patrz rysunek 12.1). Kliknij Next. MFC AppWizaid. Stêpi What type of applicafion would you like to create? ^ ISingtedocumetili ^ ^ititiple documents (~ fiialog based P Document/Yiew architecture support? Whatjanguage wouldyou likeyoui resources in? English [Uniled Slates] [APPWZENLLDLL^ Finish Cancel Rysunek 12.2. Krok 4 kreatora AppWizard New Pioiect Infolinalion AppWizard will create a new ®Rdeton project with the following specifications: Application type of SDICcnn: Single Document InterfaceApptication targeting: Win32 CIasses to be cieated: Application: CSDICoinApp in SDlCoin.h and SDICoincpp Frame; CMairiFrame in MainFrm.h and MainFrm.cpp Document CSDICoinDoc in SDICoinDoe.h and SDICoinDoc.cpp View: CSDICoirf/iew in SDICoinYiew.h and SDICohView.cpp Features: + initiat tootbaf in rnain fiame + ReBaf ?^le menus and toolbafs + Initiaf status bar in rnain frame + Pnnting and Print Prevtew suppoft in view + 3D Conhols + Uses shated DLL implemenlation (MFC4£DLL) + ActiveX Conirob support enabled ³ Localizable teKt in: English [United Sta³eœ] Project Directory: C:'>Ptogran> Files\Miciosoft Visual StudB',MyPiojec[s\SDICoin Cancel Rysunek 12.3. Okno dialogowe The New Project Infonnation Aktualnie tworzon¹ aplikacjê bêdziemy rozbudowywaæ, tak by w efekcie koñcowym wyœwietla³a stos monet. Opcje menu bêd¹ umo¿liwia³y dodawanie i zabieranie monet ze stosu. Dane, które bêd¹ obejmowa³y jedynie aktualn¹ liczbê monet, przechowywane bêd¹ w klasie dokumentu, a klasa widoku bêdzie mia³a do nich dostêp w celu wyœwietlenia stosu. Dokumenty, widoki, ramki oraz ich stosowanie 277 Jakkolwiek jest to przyk³ad bardzo prosty, powinien rzuciæ nieco œwiat³a na pewne fundamentalne za³o¿enia architektury dokument/widok, takie jak hermetyzacja danych. Dziêki hermetyzacji dane przechowywane s¹ tylko w klasie dokumentu, natomiast funkcje dostêpu pozwalaj¹ klasie widoku na dostêp do nich w celu przekazania u¿ytkownikowi informacji w wybrany sposób. Przyk³adowo, zamiast wyœwietlania obrazu stosu monet, klasa widoku mo¿e przekazaæ informacje o nim w postaci aktualnej sumy monet, bez potrzeby wprowadzania zmian w klasie dokumentu. Jednak¿e przed dokonaniem rozbudowy aplikacji, konieczne s¹ pewne wyjaœnienia dotycz¹ce klas wygenerowanych przez AppWizard. Dokumenty zawieraj¹ dane aplikacji Klasa dokumentu jest wyprowadzana z CDocument, a jej zmienne sk³adowe przechowuj¹ dane aplikacji. Funkcje sk³adowe wyprowadzonej z CDocument klasy operuj¹ na tych danych. Na przyk³ad, funkcja Serialize () s³u¿y do ³adowania i zapisywania danych na dysku. Aplikacja jednodokumentowa posiada jedn¹ klasê dokumentu wyprowadzon¹ z klasy MFC CDocument oraz drug¹, wyprowadzon¹ z jednej z klas widoku MFC. Te klasy widoku znajduj¹ zastosowanie w ró¿nych typach aplikacji opartych na architekturze dokument/widok. Tabela 12.1 wymienia dostêpne klasy. Aplikacja SDICoin korzysta z klasy domyœlnej cview. Tabela 12. l Bazowe klasy widoku dostêpne dla AppWizard Nazwa klasy Opis cview Klasa domyœlna, implementuj¹ca wszelkie najwa¿niejsze funkcje zwi¹zane z widokiem, w³¹czaj¹c w to interakcje z klas¹ dokumentu CSrollview Wyprowadzona z CView i rozszerzona o mo¿liwoœæ przewijania, gdy logiczny obszar wyœwietlania jest wiêkszy od fizycznie dostêpnego CListView U¿ywa listy jako widoku, umo¿liwiaj¹c aplikacjom wyœwietlanie ikon lub tekstu w kolumnach CTreeView U¿ywa listy drzewiastej jako widoku, umo¿liwiaj¹c aplikacjom wyœwietlanie informacji hierarchicznych CEditView U¿ywa wieloliniowego pola edycji jako klasy widoku, rozszerzonego o mo¿liwoœci przewijania i szukania CRichEditView U¿ywa pola tekstu formatowanego jako widoku, umo¿liwiaj¹c wszechstronniejsz¹ edycjê tekstu, ni¿ oferuje to CEditView CFormView U¿ywa szablonu okna dialogowego jako widoku, umo¿liwiaj¹c aplikacji przybranie formy bazy danych 278 Poznaj Visual C++ 6 CRecordView CHtmlView Wyprowadzona z CFormView, rozszerzona o mo¿liwoœæ po³¹czenia widoku z okreœlonym rekordem bazy danych. Klasa ta dostêpna jest jedynie wtedy, gdy zosta³o ustalone wsparcie obs³ugi baz danych U¿ywa Intemet Explorera jako widoku, pozwalaj¹c na tworzenie aplikacji przegl¹darek WWW PATRZ TAK¯E Informacji o klasie CListYiew szukaj w rozdziale 19. Informacji o klasie CTreeYiew szukaj w rozdziale 19. Informacji o klasie CRichEdi t szukaj w rozdziale 19. Informacji o klasie CHtmlView szukaj w rozdziale 19. Informacji o klasie CSrollYiew szukaj w rozdziale 18. Informacji o klasach CFormView i CRecordView szukaj w rozdziale 24. Informacji o obs³udze plików w architekturze dokument/widok szukaj w rozdziale 23. Informacji o ustalaniu wsparcia baz danych szukaj w rozdziale 24. Informacji na temat automatyzacji OLE szukaj w rozdziale 25. Klasy aplikacji SDI Struktura klas jednodokumentowej aplikacji ró¿ni siê od istniej¹cej w aplikacjach budowanych na bazie okien dialogowych. Przegl¹daj¹c zawartoœæ panelu ClassView, zobaczymy utworzone przez AppWizard w projekcie SDICoin cztery klasy stanowi¹ce strukturê aplikacji. Mo¿emy to zobaczyæ na rysunku 12.4. COocTemplateN CWhApp H L;CD«wmen(;,,|J |" "^liSlli^sCWnifI.^' ^"'ag, CSDICoinApp J CSDICoinDoc J CSDICoinView J CMainFrame Rysunek 12.4. Hierarchia klas w aplikacji SDI Dokumenty, widoki, ramki oraz ich stosowanie 279 Wyprowadzona z cwinApp klasa cSDlCoin spe³nia kilka funkcji i ró¿ni siê w implementacji od klasy obiektu w projekcie zbudowanym na bazie okna dialogowego. Zarz¹dza inicjalizacj¹ aplikacji i odpowiedzialna jest za tworzenie powi¹zañ pomiêdzy klasami dokumentu, widoku i ramki. Odbiera równie¿ komunikaty od systemu Windows, kieruj¹c je nastêpnie do odpowiedniego okna docelowego. Jak napisano wczeœniej, w aplikacji jednodokumentowej utworzony zostanie tylko jeden egzemplarz klasy csoiCoinDoc, wyprowadzonej z CDocument. Klasa csoiCoinDoc pe³ni rolê kontenera zawieraj¹cego dane aplikacji. Dane te mog¹ wystêpowaæ w ka¿dej formie. W programie SDICoin bêd¹ mia³y formê po prostu pewnej liczby monet. Zwykle jednak dane te bywaj¹ o wiele bardziej z³o¿one. W programie do edycji tekstu, danymi bêd¹ zarówno treœæ tekstu, jak i informacje o jego formatowaniu. Program typu CAD potrzebowa³ bêdzie z kolei danych o wspó³rzêdnych i innych informacji dotycz¹cych tworzonego rysunku. Sposób implementacji mechanizmu przechowywania danych zale¿y od programisty. Idealnie, gdy zostanie to rozwi¹zane poprzez obiektowe podejœcie do sprawy, przez co dane mog¹ byæ przechowywane w sposób ca³kiem niezale¿ny od interfejsu u¿ytkownika. Stosowanie siê do takiej metodologu nadaje kodowi zwartoœæ i elastycznoœæ. W przyk³adzie SDICoin wykorzystywany jest tylko jeden widok, lecz byæ mo¿e bêdziemy chcieli korzystaæ z kilku widoków, operuj¹cych na tych samych danych dokumentu. Widoki mog¹ wystêpowaæ w ró¿nych typach; jeœli jednak tak bêdzie, musimy zachowaæ pewn¹ ostro¿noœæ w stosunku do mechanizmu stosowanego przez klasê dokumentu, dostarczaj¹cego danych do ka¿dego widoku. Przodkiem jest CObject Klasa CObject jest klas¹ bazow¹ dla wszystkich klas MFC, poza kilkoma wyj¹tkami. Wszystkie wyprowadzone z niej klasy dziedzicz¹ zdolnoœæ do sprawdzania typu klasy obiektu podczas pracy programu, udzielania informacji diagnostycznych oraz wsparcia serializacji. Klasa C3DlCoinView odpowiedzialna jest za formowanie wizualizacji danych dokumentu w celu przedstawienia ich u¿ytkownikowi oraz umo¿liwienia mu interakcji z owymi danymi. Ka¿dy widok mo¿e byæ po³¹czony z jednym tylko dokumentem, natomiast ka¿dy dokument mo¿e zostaæ po³¹czony z wieloma obiektami widoku. Klasa widoku uzyskuje dostêp do danych, których wymaga, za poœrednictwem funkcji sk³adowych dostarczanych przez dokument. Modyfikowanie stylu ramki okna Poprzez zmianê treœci funkcji preCreateWindowO mo¿na za pomoc¹ znaczników stylu modyfikowaæ ramkê okna g³ównego przed jego wyœwietleniem. Funkcji tej przekazuje siê odwo³anie do struktury CREATESTRUCT zawieraj¹cej atrybut style, który mo¿na modyfikowaæ zanim zostanie przekazany klasie bazowej funkcji. 280 Poznaj Visual C++ 6 Rol¹ klasy CMainFrame jest dostarczenie aplikacji okna roboczego. Jest to klasa wy- prowadzona z CFrameWnd, dostarczaj¹cej prostego okna. Domyœlne znaczniki stylu okna obejmuj¹ WS_OVERLAPPEDWINDOW, który umieszcza w oknie g³ównym pasek tytu³owy zawieraj¹cy przyciski minimalizowania, maksymalizowania oraz zamykania okna, menu systemowe i umo¿liwia zmianê po³o¿enia i wymiarów okna. Znaczniki stylu obejmuj¹ tak¿e znacznik FWS_ADDTOTITLE, który powoduje automatyczne wyœwietlanie w pasku tytu³owym okna tytu³u dokumentu po jego za³adowaniu. Klasa CMainFrame obs³uguje równie¿ procesy kreacji, inicjalizacji i usuwania pasków narzêdziowych i stanu. PATRZ TAK¯E • Aby poznaæ inne ró¿nice pomiêdzy klasami SDI a MDI, zajrzyj do rozdzia³u 21. Elementy wizualne aplikacji SDI Akceptuj¹c domyœlne ustawienia zaproponowane przez AppWizard w 4 kroku, utwo- rzyliœmy aplikacjê posiadaj¹c¹ pasek tytu³owy z przyciskami minimalizacji, maksymalizacji i zamykania, rozwijanym menu zawieraj¹cym polecenia wydruku i podgl¹du wydruku, paskiem narzêdziowym oraz paskiem stanu. Niektóre z tych elementów s¹ jednak opcjonalne. Wiêcej opcji mo¿emy wybieraæ, klikaj¹c przycisk Advanced w oknie dialogowym wyœwietlanym w czwartym kroku kreatora AppWizard. Okno Advanced pokazane jest na rysunku 12.5. Wykazane tu opcje pozwalaj¹ na zmianê stylu okna g³ównego. Advanced Optioni Docurnent Template Strings Window Styles F" U sesplit aindow -Mainftamestyles • • •••••—•-••••.•---.••- . l F ll-lick frame P |Syrfern mew F M.inimizebon r" Mirumized F Manimize bon r" Maumized Close Rysunek 12.5. Okno dialogowe Advanced Options dostêpne w 4 kroku kreatora AppWizard Dokumenty, widoki, ramki oraz ich stosowanie 281 Komunikaty ramki okna Niektóre komunikaty wysy³ane s¹ tylko do okien posiadaj¹cych ramki. Obejmuj¹ one komunikaty dotycz¹ce przemieszczania, zmiany wymiarów, minimalizacji oraz maksymalizacji okna aplikacji. Obszar roboczy okna g³ównego nie implementuje widoku. Widok posiada w³asne okno, bez ramki i menu, które jest oknem potomnym okna g³ównego. Okno widoku nak³adane jest na obszar roboczy okna g³ównego (rysunek 12.6). W ten sposób widok zostaje zaimplementowany, co powoduje, i¿ ten sam model stosowany mo¿e byæ w aplikacjach zarówno jedno-, jak i wielodokumentowych, z ró¿nic¹ tkwi¹c¹ w klasach okna g³ównego i potomnego. Rysunek 12.6. Graficzne elementy aplikacji SDI O CMainFrame @ CToolbar © CSDICoinYiew O CStatusBar © Okno widoku 282_____________________________________Poznaj Visual C++ 6 Poni¿ej widzimy objaœnienia dotycz¹ce poszczególnych elementów okna: " CMainFrame klasa wyprowadzona z CFrameWnd; tworzy okno g³ówne aplikacji • CToolBar implementuje pasek narzêdziowy dokowany w oknie g³ównym • CSDlCoinView implementuje widok, jako okno potomne okna g³ównego • CStatusBar implementuje pasek stanu do³¹czony do okna g³ównego • View window nak³ada siê na obszar roboczy okna g³ównego. Mo¿na siê zastanawiaæ, sk¹d w³aœciwie bior¹ siê takie elementy wizualne jak menu, czy paski narzêdziowe. S¹ one zasobami dodawanymi do projektu przez AppWizard podczas jego tworzenia. Gdy otworzymy panel ResourceView, zobaczymy cztery rodzaje zasobów (tablica akceleratorów, ikona, menu i pasek narzêdziowy) opatrzone tym samym identyfikatorem, czyli IDR_MAINFRAME. Ka¿dy z tych zasobów mo¿emy wywo³aæ do edycji, klikaj¹c dwukrotnie jego pozycjê. Identycznym identyfikatorem oznaczona jest równie¿ specjalna tablica. Zawiera ona ³añcuch znakowy w specyficznym formacie. £añ- cuch jest podzielony na siedem oddzielnych ³añcuchów ograniczonych znakiem \n (przejœcie do nowej linii). Ka¿dy z ³añcuchów opisuje odrêbny element dokumentu. Na przyk³ad, pierwszy z nich jest tytu³em okna aplikacji. Istota szablonów dokumentów SDI Rozdzia³ ten w dalszym ci¹gu skoncentrowany bêdzie na indywidualnych klasach aplikacji dokument/widok oraz elementach wizualnych. Wszystkie te elementy zebrane s¹ i zarz¹dzane przez klasê szablonu dokumentu. Gdy spojrzymy na rysunek 12.4 ukazuj¹cy hierarchiê klas aplikacji SDI, zobaczymy znajduj¹c¹ siê tam klasê CSingleDocTemplate, która jest klas¹ szablonu dokumentu, u¿ywan¹ w aplikacjach jednodokumentowych. Utworzenie egzemplarza klasy CSingleDocTemplate i jego wykorzystanie nastêpuje wewn¹trz funkcji CSDlCoinApp: :lnitlnstance (listing 12.1). Funkcjê tê wywo³uje osnowa MFC do inicjalizacji aplikacji w chwili jej startu. Listing 12.1. LST13_4.CPP- funkcja Initinstance 1 BOOL CSDlCoinApp::Initinstance () O 2 { 3 // ** Uwaga: pewne linie usuniêto dla zwiêz³oœci 4 5 // .Rejestracja szablonu dokumentu. 6 // Szablony tê s³u¿¹ po³¹czeniu dokumentów, okien i widoków. 7 8 CSingleDocTemplate* pDocTemplate; 9 pDocTemplate = new CSingleDocTemplate( 10 IDR_MAINFRAME, @ 11 RUNTIME CLASS(CSDICoinDoc), Dokumenty, widoki, ramki oraz ich stosowanie 283 12 RUNTIME_CLASS(CMainFrame), // G³ówne okno SDI 13 RUNTIME_CLASS(CSDICoinYiew)) ; 14 AddDocTemplate(pDocTemplate) ; 15 16 // Parse command linê for standard snêli commands, DDE, file open 17 CCommandLineInfo cmdinfo; 18 ParseCommandLine(cmdinfo); ® 19 20 // Wys³anie komend, okreœlonych w linii poleceñ 21 if (!ProcessShellCommand(cmdinfo)) O 22 return FALSE; 23 24 // Tylko jedno okno zostaje zalnicjalizowane i nastêpuje jego otwarcie 25 m_pMainWnd->ShowWindow(SW_SHOW) ; 26 m_pMainWnd->UpdateWindow(); 27 28 return TRUE; 29 t 21 if (!ProcessShellCommand(cmdinfo)) 22 return FALSE; 23 24 // Tylko jedno okno zostaje zainicjalizowane i nastêpuje jego otwarcie 25 m_pMainWnd->ShowWindow(SW_SHOW); ® 26 m_pMainWnd->UpdateWindow(); © 27 28 return TRUE; 29 ) O Wywo³anie przez MFC w momencie startu programu. @ Inicjalizacja szablonu dokumentu z identyfikatorem zasobów, klasami dokumentu, okna i widoku. © Analiza sk³adni argumentów linii poleceñ. O Przetworzenie argumentów linii poleceñ i utworzenie nowego dokumentu lub otwarcie pliku. © Wyœwietlenie g³ównego okna aplikacji. 284_____________________________________Poznaj Visual C++ 6 Jak widzimy, w linii 9 utworzony zosta³ obiekt CSingleDocTemplate, któremu przekazano cztery parametry. Pierwszym jest identyfikator zasobów IDR_MAINFRAME. W przyk³adowym programie SDICoin jest to identyfikator wspólny dla zasobów czterech typów: ikony aplikacji, menu, paska narzêdziowego oraz tablicy akceleratorów. Nastêpne trzy parametry s¹ wskaŸnikami klas wykonawczych dla odpowiednio: dokumentu, okna g³ównego oraz widoku. WskaŸniki te generowane s¹ przez makro RUNTIME_CLASS. Jest to mo¿liwe za spraw¹ AppWizard, który w³¹czy³ do projektu makra DECLARE_DYNCREATE i IMPLEMENT_DYNCREATE, pozwalaj¹ce na dynamiczne tworzenie klas. Obiekty dokumentu, widoku i okna nie s¹ jeszcze utworzone na tym etapie. Powy¿szy kod inicjalizuje obiekt CSingleDocTemplate, zawieraj¹cy wszelkie informacje niezbêdne w chwili ³adowania zasobów, alokacji dokumentów, widoków i okien. Klasa szablonu dokumentu nazywana jest ciass factory, co mo¿na przet³umaczyæ jako fabryka klas. Fabryka klas Klasa szablonu dokumentu jest przyk³adem „fabryki klas". Jest to klasa definiuj¹ca proces tworzenia innych klas. Zna ona zatem zasady tworzenia klas charakterystycznych dla danej aplikacji. Obiekt szablonu dokumentu przetrzymywany jest w klasie aplikacji. Wywo³ana w linii 14 funkcja AddDocTemplate rejestruje nowo tworzony obiekt szablonu dokumentu w klasie cwinApp. Klasa cwinApp przechowuje obiekt CSingleDocTemplate do czasu jego destrukcji, która nastêpuje dopiero podczas zamykania aplikacji. Wykonuj¹c operacjê destrukcji, klasa cwinApp uwalnia pamiêæ przydzielon¹ dokumentowi, dziêki czemu nie musimy zawracaæ sobie tym g³owy. PATRZ TAK¯E • Wiêcej informacji o klasie wykonawczej znajdziesz w rozdziale 23. Stosowanie funkcji osnowy w architekturze dokument/widok Byæ mo¿e zagadnieniem najtrudniejszym do zrozumienia, a co za tym idzie, do stosowania w praktyce, dotycz¹cym architektury dokument/widok jest przebieg sekwencji tworzenia obiektów oraz funkcji wirtualnych. Trudnoœæ polega nie na z³o¿onoœci, ale na tym, i¿ wiêkszoœæ procesów implementacyjnych przebiega bez naszego udzia³u. Jest to jednak rozwi¹zanie korzystne, gdy¿ zwalnia nas z wykonania du¿ej czêœci pracy. Aby w pe³ni zrozumieæ istotê architektury dokument/widok, musimy poznaæ te zakulisowe procesy. Dokumenty, widoki, ramki oraz ich stosowanie 285 Analizowanie argumentów linii poleceñ Najprostszym sposobem dostarczania dodatkowych argumentów linii poleceñ jest wyprowadzenie klasy z CommandLineinfo i zmiana treœci funkcji ParseParam. Podczas tworzenia i inicjalizacji obiektu CSingleDocTemplate w liniach 8-14 listingu 12.1 powi¹zane z nim s¹ parametry linii poleceñ i wtedy okno aplikacji zostaje wyœwietlone. Klasa ccommandLineinfo (linia 17) jest pomocna przy obs³udze parametrów przekazywanych aplikacji z linii poleceñ. Funkcja CWinApp: : ParseCommandLine (linia 18) pobiera odwo³anie do tej klasy jako parametr. Wywo³anie funkcji ParseParam nastêpuje dla wszystkich argumentów linii poleceñ, zapisywanych w zmiennych obiektu ccomman-dLineinfo. Tabela 12.2 wymienia domyœlne opcje linii poleceñ oraz ich znaczenia. Tabela 12.2. Argumenty linii poleceñ Argument Dzia³anie NONE Tworzy nowy dokument f i l e Otwiera wskazany plik /p f ile Drukuje wskazany plik na drukarce domyœlnej /p t f ile Drukuje wskazany plik na wskazanej drukarce printer driver port /dde Rozpoczyna sesjê DDE /automation Uruchamia aplikacjê jako serwer OLE /embedding Uruchamia aplikacjê w celu edycji obiektu OLE osadzonego w innej ____ aplikacji_________ _________________________ Z powy¿szej tabeli mo¿emy wyczytaæ, ¿e je¿eli z linii poleceñ nie zostan¹ przekazane ¿adne argumenty, podczas startu aplikacji tworzony jest nowy dokument. Jest to oczywiœcie dzia³anie domyœlne. Wraz z dokumentem, utworzone zostaje okno g³ówne aplikacji oraz widok. Ma to miejsce w funkcji CWinApp: :ProcessShellCommand, widocznej w linii 21. Listing 12.2 s³u¿y zapoznaniu siê z sekwencj¹ tworzenia kolejnych elementów aplikacji. Musimy jednak pamiêtaæ, i¿ jest listing uproszczony, podany jedynie w celu zobrazowania owej sekwencji. 286_____________________________________Poznaj Visual C++ 6 Listing 12.2. LST13_3.CPP — sekwencja tworzenia dokumentu, widoku oraz okna g³ównego 1 BOOL CWinApp::ProcessShellCommand( O CCommandLineInfo& rCmdInfo) 2 ( 3 if(rCmdInfo.NewFile) 4 ( 5 OnFileNewO; 6 } 7 if(rCmdInfo.OpenFile) 8 ( 9 OpenDocumentFile(rCmdInfo.strFileName); 10 } 11 12 ) 13 void CWinApp::OnFileNewO 14 { 15 m pDocManager->OnFileNew() ; 16 } 17 void CDocManager::OnFileNew() 18 ( 19 pTemplate->OpenDocumentFile(NULL); @ 20 } 21 CSingleDocTemplate::OpenDocumentFile (LPCTSTR IpszPathName) 22 { 23 if(m_pOnlyDoc != NULL) 24 pDocument->SaveModified(); ® 25 else 26 ( 27 pDocument = CreateNewDocument() ; 28 pFrame = CreateNewFrame(pDocument); O 29 ) 30 31 pDocument->OnNewDocument(); © 32 InitialUpdateFrame(pFrame, pDocument); © 33 O Wywo³anie to nastêpuje z funkcji initinstance @ pTemplatejest wskaŸnikiem do zarejestrowanego obiektu CSingleDocTemplate Dokumenty, widoki, ramki oraz ich stosowanie 287 © Jeœli dokument istnieje, zostaje zainicjalizowany ponownie O Obiekty dokumentu i okna konstruowane s¹ w szablonie, za pomoc¹ klasy wykonawczej. CreateNewFrame konstruuje równie¿ widok. © Inicjalizacja dokumentu przez funkcjê wirtualn¹ © Inicjalizacja okna g³ównego poprzez wywo³anie LoadFrame. Aktywowanie widoku i wys³anie komunikatu WM_INITIALUPDATE, w celu wywo³ania cview: :0nlni-tialUpdate. Funkcja cwinApp zapisana w linii l powoduje seriê wywo³añ funkcji osnowy aplikacji, zale¿nie od wyników analizy argumentów linii poleceñ. Jeœli nie zosta³y tam okreœlone ¿adne argumenty, wywo³ana zostanie funkcja CWinApp: :OnFileNew (linia 13). Ta sama funkcja wywo³ana bêdzie równie¿ wtedy, gdy u¿ytkownik wybierze pozycjê New z menu File, które jest automatycznie umieszczane w projekcie przez AppWizard. Listing 12.2 obrazuje logikê kreacji nowego dokumentu podczas startu aplikacji, lecz ró¿nica pomiêdzy t¹ sekwencj¹, a procedur¹ otwierania pliku nie jest du¿a. Le¿y ona na samym pocz¹tku sekwencji, gdzie CWinApp: :processShellCommand odnajduje wskazany plik lub wzywa u¿ytkownika do wskazania go poprzez standardowe okno dialogowe. Po zlokalizowaniu pliku, jego nazwa oraz œcie¿ka dojœcia przekazane zostaj¹ tej samej funkcji CSingleDocTemplate: :OpenDocumentFile (linia 21) zamiast argumentu NULL, który powoduje utworzenie nowego dokumentu. CWinApp: :OnFileNew bezzw³ocznie przekazuje kontrolê funkcji CDocManager: :OnFileNew (linia 15), która pobiera wskaŸnik do utworzonego wczeœniej obiektu csin-gleDocTemplate. U¿ywaj¹c wskaŸnika szablonu, wywo³uje OpenDocumentFile z parametrem NULL. W tym miejscu rozpoczyna siê w³aœciwa praca. CSingleDocTemplate:: OpenDocumentFile Obiekt dokumentu w aplikacji SDI tworzony jest tylko raz (w pierwszym wywo³aniu OpenFileDocument). Kolejne wywo³ania funkcji w odpowiedzi na wybór opcji New lub Open z menu File powoduj¹ reinicjalizacjê dokumentu, przez co mo¿e on byæ u¿yty ponownie. Reinicjalizacja nastêpuje w funkcji SaveModified. Funkcja ta sprawdza fakt wprowadzenia zmian w dokumencie. Klasa CDocument, bêd¹ca klas¹ bazow¹ wszystkich klas dokumentu, posiada zmienn¹ sk³adow¹ typu BOOL, której wartoœæ œwiadczy o obecnoœci zmian w dokumencie. Zawartoœæ tej zmiennej ustalana jest przez funkcjê SetModifiedFIag. Jeœli w dokumencie nast¹pi³y zmiany, u¿ytkownik zostaje wezwany do zapisania dokumentu przed kontynuacj¹ pracy. Okno komunikatu umo¿liwia u¿ytkownikowi kontynuacjê z zapisaniem zmian, bez zapisywania lub cofniêcie funkcji OpenDocumentFile. Zapisanie dokumentu odbywa siê poprzez wywo³anie OnSaveDocument, a dalej nastêpuje jego reinicjalizacja poprzez kolejn¹ funkcjê DeleteContents. Obie wymienione funkcje opisane s¹ dalej, w tym rozdziale. 288_________________________________ Poznaj Visual C++ 6 Dokumenty OLE Jeœli AppWizard tworzy aplikacjê serwera lub kontenera OLE, jej klasa dokumentu wyprowadzona zostanie z jednej spoœród podklas CDocument: COleDocument, co-leLinkingDoc lub C01eServerDoc. Klasy te umo¿liwiaj¹ traktowanie dokumentów jako obiekty OLE. Jeœli zachodzi potrzeba utworzenia nowego obiektu dokumentu, wywo³ana zostaje funkcja szablonu dokumentu CreateNewDocument (linia 27). U¿ywa ona informacji klasy wykonawczej do skonstruowania obiektu dokumentu, specyficznego dla danej aplikacji. Funkcja ta dodaje równie¿ nowy dokument do listy dokumentów bie¿¹cych. Wraz z nowym dokumentem, utworzony zostaje równie¿ widok oraz okno. Wykonuje to kolejna funkcja, CreateNewFrame. Funkcja CreateNewFrame (linia 28) korzysta z informacji klasy wykonawczej szablonu do skonstruowania obiektów okna i widoku. Po utworzeniu okna, nastêpuje wywo³anie funkcji CFrameWnd: :LoadFrame, której przekazuje siê identyfikator zasobów, okreœlony w konstruktorze szablonu. Przypomnijmy sobie, i¿ identyfikatorem tym jest IDR_MAIN-FRAME. 'LoadFrame ³aduje ka¿dy z zasobów (menu, pasek narzêdziowy, ikona, tablice akceleratorów i ³añcuchów znakowych) i do³¹cza je do okna. Jeœli za³adunek któregokolwiek z zasobów zakoñczy siê niepowodzeniem, funkcja LoadFrame zakoñczy dzia³anie, wysy³aj¹c komunikat: Warning: CDocTemplate couldn't create a f ramê (Ostrze¿enie: CDoc-Template nie móg³ utworzyæ okna). Kiedy wszystkie obiekty s¹ ju¿ skonstruowane, nastêpuje inicjalizacja dokumentu poprzez funkcjê OnNewDocument (linia 31), opisan¹ nieco dalej. Na koñcu sekwencji wywo³ywana jest funkcja InitialUpdateFrame (linia 32). Uaktywnia ona nowo utworzony widok, wysy³aj¹c nastêpnie komunikat WM_INITIAL-UPDATE do okien potomnych okna g³ównego, po którym wywo³ana zostaje funkcja wirtualna CView: :OnlnitialUpdate. Normaln¹ praktyk¹ jest rozszerzenie treœci tej funkcji w celu specyficznej inicjalizacji widoku. Konieczne zwykle jest równie¿ upewnienie siê, i¿ wywo³ano równie¿ w³aœciw¹ klasê bazow¹. CDocument:: OnNewDocument Funkcja ta wywo³ywana jest podczas tworzenia obiektu dokumentu. Ma to miejsce podczas startu aplikacji lub po wydaniu przez u¿ytkownika polecenia New z menu File. Dalej nastêpuje wywo³anie funkcji DeleteContents w celu uporz¹dkowania zawartoœci dokumentu, ustalenie stanu modyfikacji na FALSE (niezmodyfikowany). Funkcja ta opró¿nia równie¿ ³añcuch, w którym zapisana by³a nazwa pliku zawieraj¹cego dokument. CDocument: :OnOpenDocument Funkcjê tê wywo³uje siê podczas otwierania istniej¹cego pliku. Mo¿e siê to odbyæ podczas startu aplikacji, jeœli plik zosta³ umieszczony w wierszu poleceñ, jako jego argu- Dokumenty, widoki, ramki oraz ich stosowanie 289 ment lub w odpowiedzi na polecenie Open z menu File, wydane przez u¿ytkownika. Wywo³ana zostaje nastêpnie funkcja DeleteContents. Implementacja domyœlna otwiera plik, a nastêpnie wywo³uje funkcjê Serialize dla za³adowania danych dokumentu. Po za³adowaniu danych, plik zostaje zamkniêty, a stan modyfikacji otrzymuje wartoœæ FALSE (niezmodyfikowany). CDocument: :OnSaveDocument Funkcja wywo³ywana jest podczas zapisywania pliku. Dzieje siê to po wydaniu przez u¿ytkownika polecenia Save lub Save As z menu File. Wywo³uje siê j¹ równie¿, gdy u¿ytkownik zapytany w momencie zamykania zmodyfikowanego dokumentu wyda decyzjê o zapisaniu pliku. Funkcja ta wykorzystuje jeden parametr, bêd¹cy sta³ym ³añcuchem znakowym, zawieraj¹cym nazwê pliku. Implementacja domyœlna otwiera plik, a nastêpnie wywo³uje funkcjê Serialize w celu zapisania danych dokumentu. Gdy dane zostan¹ ju¿ zapisane, plik ulega zamkniêciu, a stan modyfikacji przybiera wartoœæ FALSE. CDocument: :DeIeteContents Funkcja ta wywo³ywana jest przez funkcje OnNewDocument, OnOpenDocument oraz OnCloseDocument. Jest odpowiedzialna za usuniêcie zawartoœci bie¿¹cego dokumentu. Implementacja domyœlna nie czyni niczego, gdy¿ dane dokumentu s¹ specyficzne dla danej aplikacji. Musimy rozszerzyæ treœæ tej funkcji, aby powodowa³a zwolnienie zawartoœci zmiennych dokumentu i ich reinicjalizacjê. CDocument:: OnCloseDocument Funkcja ta wywo³ywana jest w momencie zamykania dokumentu. W aplikacjach SDI ma to miejsce, gdy u¿ytkownik nakazuje otwarcie innego lub utworzenie nowego dokumentu, jak równie¿ w chwili zamykania aplikacji. Funkcja OnCloseDocument zamyka najpierw wszystkie widoki nale¿¹ce do dokumentu, a nastêpnie wywo³uje DeleteContents przed destrukcj¹ obiektu dokumentu. PATRZ TAK¯E • Wiêcej informacji na temat automatyzacji OLE znajdziesz w rozdziale 25. • Informacji o obs³udze plików i serializacji szukaj w rozdziale 23. U¿ywanie dokumentów i widoków Implementacja architektury dokument/widok dostarcza podstawowych sposobów rozwijania aplikacji. Oddzielenie kodu obs³uguj¹cego dane od kodu obs³uguj¹cego interfejs u¿ytkownika daje w efekcie aplikacjê modu³ow¹, która jest ³atwiejsza do rozbudowy. Przyk³adowo, zmiana sposobu prezentacji istniej¹cych danych na nowy jest kwesti¹ zbu- 290 Poznaj Visual C++ 6 dowania nowej klasy widoku, u¿ywaj¹cej interfejsu istniej¹cego dokumentu dla uzyskania dostêpu do ¿¹danych informacji. Zaprojektowanie interakcji pomiêdzy par¹ klas, dokumentu i widoku, jest najwa¿niejszym zadaniem. Zwykle, najwiêksz¹ trudnoœci¹, nawet dla doœwiadczonych programistów, jest ustalenie, które informacje powinny znaleŸæ siê w klasie dokumentu, a które w klasie widoku. Nie istniej¹ tutaj twarde regu³y i wszystko zale¿y w najwiêkszym stopniu od specyfiki aplikacji. Optymalnie sam widok nie powinien przechowywaæ danych, tylko pobieraæ je w razie potrzeby z dokumentu. Tym sposobem zmiany w danych zachodz¹ tylko w jednym miejscu, sk¹d wprowadzane s¹ do wszystkich widoków dokumentu. Jednak¿e takie rozwi¹zanie nie zawsze jest wygodne lub wystarczaj¹ce. WeŸmy jako przyk³ad edytor tekstu, w którym czêsto kopia wszystkich lub czêœci danych dokumentu przechowywana jest w klasie widoku, gdy¿ w przeciwnym wypadku, widok musia³by mieæ sta³y dostêp do klasy dokumentu (nawet za ka¿dym naciœniêciem klawisza), co spowalnia³oby pracê aplikacji. Istnieje wiele sytuacji, w których wskazane jest umieszczanie pewnych porcji danych w widoku w celu przyspieszenia dzia³ania. Nie stanowi to problemu - mamy pe³n¹ swobodê w tworzeniu w³asnego kodu w tym zakresie. Jednak niepotrzebne duplikowanie danych skomplikuje nam pracê, powinniœmy zatem takich sytuacji unikaæ. Inicjalizacja danych dokumentu Klasa CDocument jest klas¹ abstrakcyjn¹, musimy zatem wyprowadziæ z niej w³asn¹ klasê. Sk³adowe klasy dokumentu s³u¿¹ do przechowywania danych aplikacji. W ka¿dej, nawet najprostszej aplikacji, dokumenty wymagaj¹ licznych zmiennych sk³adowych, czêsto w formie tablic lub list ³¹czonych. Klasy kolekcji MFC Biblioteka MFC dostarcza kilku klas kolekcji, m.in. CArray i CObList, do projektowania z³o¿onych struktur. Pamiêtajmy, i¿ w aplikacji SDI, obiekt dokumentu tworzony jest tylko raz i u¿ywany dalej dla kolejnych dokumentów. Z tego te¿ powodu konstruktor dokumentu nie zawsze jest w³aœciwym miejscem dla inicjalizacji zmiennych sk³adowych, poniewa¿ by³yby one wywo³ane tylko raz, a nie dla ka¿dego nowego dokumentu. W podrozdziale „Stosowanie funkcji osnowy w architekturze dokument/widok" widzieliœmy, ¿e wirtualna funkcja dokumentu DeleteContents wywo³ywana jest automatycznie z funkcji OnNewDocument, OnOpenDocument oraz OnCloseDocument. S¹ to sytuacje, w których zawartoœæ dokumentu ulega zmianie. Funkcja DeleteContents odpowiedzialna jest za usuniêcie zawartoœci dokumentu i mo¿e z powodzeniem inicjalizo-waæ zmienne dokumentu, po wykonaniu podstawowego zadania. Dokumenty, widoki, ramki oraz ich stosowanie 291 Dodawanie do dokumentu zmiennych sk³adowych Klasa dokumentu jest klas¹ jak ka¿da inna w projekcie, mo¿emy wiêc dodawaæ do niej zmienne stosuj¹c menu skrótów panelu ClassView wybieraj¹c z niego pozycjê Add Member Variable. Przy dodawaniu wielu zmiennych mo¿e siê okazaæ, i¿ wygodniejszym sposobem jest bezpoœrednia edycja kodu. Mo¿emy wejœæ w ten tryb klikaj¹c dwukrotnie pozycjê klasy dokumentu w panelu ClassView. Ochrona zmiennych dokumentu Klasa dokumentu powinna zawieraæ zmienne chronione, do których dostêp uzyskuje siê poprzez publiczne funkcje sk³adowe. Aby zapewniæ integralnoœæ danych, zmienne dokumentu powinny byæ zmiennymi chronionymi (protected). Zmienna chroniona mo¿e byæ zmieniona jedynie przez funkcje w³asnej klasy lub klasy z niej wyprowadzonej. Zakazanie wszystkim innym klasom dokonywania zmian w danych dokumentu oznacza, i¿ istnieje tylko jeden punkt, z którego zmienne mog¹ byæ zmienione; st¹d wszystkie widoki powi¹zane z dokumentem s¹ zawiadamiane o zmianie danych. Aby umo¿liwiæ widokom wgl¹d w chronione dane dokumentu, klasa dokumentu musi dostarczyæ funkcji dostêpowych, zwracaj¹cych odwo³ania do zmiennych sk³adowych. Teraz, gdy poznaliœmy ju¿ architekturê dokument/widok, zajmiemy siê rozbudow¹ programu SDICoin. W obecnym punkcie zajmiemy siê klas¹ dokumentu, CSDICoinDoc. Klasa dokumentu wymaga liczby monet, jak¹ mo¿na zapisaæ w pojedynczej zmiennej sk³adowej. Chocia¿ do klasy widoku nale¿y jedynie narysowanie stosu monet, klasa ta wymaga dostêpu do tej liczby. Najprostsz¹ metod¹ zapewnienia jej tego, bêdzie okreœlenie publicznej zmiennej sk³adowej dokumentu przechowuj¹cej tê liczbê, umo¿liwiaj¹cej klasie widoku bezpoœredni dostêp do tej liczby. Pewn¹ niedogodnoœci¹ takiego rozwi¹zania jest mo¿liwoœæ dokonania zmiany zawartoœci zmiennej przez klasê widoku, nawet przez przypadek. Preferowan¹ metod¹ jest posiadanie chronionej zmiennej sk³adowej przechowuj¹cej liczbê monet dla klasy dokumentu oraz dostarczenie klasie dokumentu funkcji dostêpowej, zapewniaj¹cej klasie widoku dostêp do danych. Aby dodaæ niezbêdny ku temu kod, nale¿y wykonaæ poni¿sz¹ procedurê. Implementacja przechowywania danych dokumentu oraz metod dostêpu 1. W panelu ClassView wybierz klasê CSDICoinDoc. Nastêpnie z menu skrótów wybierz Add Member Variable. Otwarte zostanie okno dialogowe Add Member Variable. 2. W polu Variable Type wprowadŸ typ int. W polu Variable Name wpisz nazwê zmiennej: m_nCoins, a tak¿e zaznacz prze³¹cznik alternatywny Protected Access. Kliknij OK. 292_____________________________________Poznaj Visual C++ 6 3. Maj¹c ca³y czas podœwietlon¹ pozycjê CSDICoinDoc, otwórz menu skrótów, a z niego wybierz tym razem Add Member Function. 4. WprowadŸ int jako Function Type. Wpisz GetCoinCount w polu Function Decla- ration i wybierz prze³¹cznik Public Access. 5. WprowadŸ nastêpuj¹cy kod do treœci funkcji GetCoinCount: return m_nCoins ;. 6. Naciœnij Ctri+W lub wybierz CIassWizard z menu View, aby uruchomiæ kreator. 7. Wybierz kartê Message Maps. 8. Z listy Ciass Name wybierz CSDICoinDoc. 9. Z listy Object IDs wybierz tak¹ sam¹ pozycjê. 10. Z listy Messages wybierz DeleteContents, a nastêpnie kliknij przycisk Add Function. 11. Kliknij OK, by zamkn¹æ okno CIassWizard. 12. WprowadŸ do kodu funkcji DeleteContents po komentarzu TODO nastêpuj¹cy wpis: m_nCoins = l ; csDlCoin posiada w tej chwili chronion¹ zmienn¹ sk³adow¹ m_nCoins, inicjalizowa-n¹ w funkcji DeleteContents. Dodaliœmy równie¿ dostêpow¹ funkcjê sk³adow¹ GetCoinCount, która bêdzie s³u¿y³a do pobierania wartoœci zmiennej m_nCoins. Dostêp widoku do danych dokumentu Aby widok mia³ mo¿liwoœæ pobierania danych z dokumentu, musi mieæ dostêp do jego obiektu. Osnowa MFC dostarcza takiego rozwi¹zania, automatycznie dodaj¹c funkcjê GetDocument do klasy widoku aplikacji. Funkcja ta zwraca wskaŸnik do dokumentu, z którym widok jest zwi¹zany poprzez szablon dokumentu. W rzeczywistoœci dostarczane s¹ dwie funkcje GetDocument. W bie¿¹cym przyk³adzie zobaczymy, ¿e klasa CSDICO-inView posiada implementacje GetDocument w plikach SDlCoinView.cpp oraz SDlCo-inView. h. Obie funkcje wykonuj¹ to samo zadanie. Jedyn¹ ró¿nic¹ pomiêdzy nimi jest to, i¿ pierwsza u¿yta jest w trybie projektu Debug, druga natomiast w trybie Release. Powodem takiego rozwi¹zania jest fakt, ¿e funkcje iniine s¹ skuteczniejsze i zastêpuj¹ wielokrotne wywo³ywanie podczas pracy programu. SDlCoinView.cpp ³ifdef _DEBUG CSDICoinDoc* CSDICoinView::GetDocument() ASSERT(m_pDocument->IsKindOf(RUNTIME_CLASS(CSDICoinDoc))) ; return (CSDICoinDoc*)m_pDocument ; ³endif // _DEBUG Ol/H-^Ulll V ICYT.ll #ifdef _DEBUG // wersja debug w pliku SDICoinView.cpp iniine CDSICoinDoc* CSDICoinView::GetDocument() ( return (CSDICoinDoc*)m_pDocument; } #endif Klasa CSDICoinView odpowiada za wyœwietlenie stosu monet. Kod rysuj¹cy imitacjê monet jest bardzo prosty i znajduje siê wewn¹trz funkcji CSDICoinView:: OnDraw. Dziêki kreatorowi AppWizard mamy ju¿ w programie szkielet tej funkcji. Osnowa MFC wywo³uje tê funkcjê zawsze, gdy widok musi zostaæ wys³any na ekran - na przyk³ad, gdy wymiary okna g³ównego uleg³y zmianie. Funkcja ta wykorzystywana jest równie¿ podczas drukowania i podgl¹du wydruku. Zale¿nie od tego, gdzie widok ma zostaæ wyrysowany, funkcji OnDraw przekazywane s¹ ró¿ne konteksty urz¹dzeñ. Teraz zajmiemy siê edycj¹ funkcji OnDraw, korzystaj¹c z listingu 12.3. Listing 12.3. LST13_1.CPP - dostêp do danych dokumentu w celu wyœwietlenia rysunku 1 void CSDICoinView::OnDraw(CDC* pDC) 2 { 3 // ** Pobranie wskaŸnika do dokumentu 4 CSDICoinDoc* pDoc = GetDocument(); O 5 ASSERT_VALID(pDoc) ; 6 7 // TODO: add draw code for native data here 8 // ** Zapisanie bie¿¹cego pêdzla 9 CBrush* pOldBrush = pDC->GetCurrentBrush(); @ 10 11 // ** Utworzenie pe³nego, ¿ó³tego pêdzla 12 CBrush br; 13 br.CreateSolidBrush(RGB(255,255,0) ) ; @ 14 15 // Wybór ¿ó³tego pêdzla w kontekœcie urz¹dzenia 16 pDC->SelectObject(&br); O 17 18 // Pobranie liczby monet z dokumentu 19 // -i rysowanie dwóch elips dla ka¿dej z monet 20 for(int nCount = 0; © nCount < pDoc->GetCoinCount(); nCount++) 21 { 22 int y = 200 - 10 * nCount; 23 pDC->Ellipse(40, y, 100, y-30); ® 24 pDC->Ellipse(40, y-10, 100, y-35); 25 } 26 27 II** Przywróæ pêdzel bie¿¹cy 28 pDC->SelectObject(p01dBrush); O 29 } O Wywo³anie funkcji GetDocument widoku w celu pobrania wskaŸnika do klasy dokumentu aplikacji. © Pobranie wskaŸnika do pêdzla bie¿¹cego, ustalonego w kontekœcie urz¹dzenia p DC. © Utworzenie pêdzla maluj¹cego pe³nym, ¿ó³tym kolorem. O Wybór nowego pêdzla w kontekœcie urz¹dzenia. © Pêtla wykonywana do momentu narysowania w³aœciwej liczby monet. Ich liczba pobrana zosta³a poprzez funkcjê dostêpu dokumentu, GetCoinCount (). © Rysowanie dwóch elips w ustalonych odstêpach dla ka¿dej monety. O Przywrócenie oryginalnego pêdzla kontekstu urz¹dzenia. Pierwsze dwie linie (4 i 5) zawarte w funkcji s¹ automatycznie tworzone przez AppWizard. Funkcja GetDocument zwraca wskaŸnik do obiektu dokumentu. WskaŸnik ten zapisany jest w pDoc. Zostaje on u¿yty w pêtli for (w linii 20) do pobrania bie¿¹cej liczby monet poprzez wywo³anie metody GetCoinCount. W linii 9 nastêpuje przechowanie w pOldBrush wskaŸnika do bie¿¹cego pêdzla w kontekœcie urz¹dzenia. Pêdzel ten przywracany jest na koñcu funkcji, w linii 28. Linie 12, 13 oraz 16 tworz¹ ¿ó³ty pêdzel w lokalnej zmiennej br i ustawiaj¹ go w kontekœcie urz¹dzenia, w gotowoœci do rysowania monet. Ka¿da z monet sk³ada siê z dwóch elips, umieszczonych jedna nad drug¹ w celu utworzenia efektu trójwymiarowoœci. Do tego stosowana jest funkcja CDC :: Ellipse, co mo¿emy zobaczyæ w liniach 23 i 24. PATRZ TAK¯E • Informacji na temat kontekstów urz¹dzenia szukaj w rozdziale 15. * Wiêcej informacji o rozwi¹zaniach graficznych znajdziesz w rozdziale 16. U¿ywanie standardowych zasobów szablonu Jak mówiliœmy wczeœniej, w projekcie umieszczane s¹ automatycznie pewne zasoby, wspieraj¹ce aplikacjê SDI od strony wizualnej. S¹ to: menu, pasek narzêdziowy, ikona, tablica akceleratorów oraz ³añcuch znakowy z nazw¹ dokumentu. Wszystkie te standardowe zasoby s¹ w pe³ni funkcjonalne. Przyk³adowo, wybór pozycji New z menu File spowoduje wywo³anie funkcji CWinApp: : OnFileNew, co poci¹ga Dokumenty, widoki, ramki oraz ich stosowanie 295 za sob¹ utworzenie nowego dokumentu. Podobne efekty daje u¿ycie ikony New z paska narzêdziowego. Nie oznacza to jednak, i¿ nie mo¿emy zmieniæ domyœlnego sposobu dzia³ania tych opcji. Mo¿emy zmieniæ treœæ funkcji zarz¹dzaj¹cych i powodowaæ wykonywanie dowolnych operacji. Wolno nam równie¿ usun¹æ menu lub pasek narzêdziowy, jeœli nie s¹ przydatne w naszej aplikacji. Jednak stosowniejszym sposobem postêpowania jest pozostawienie tych elementów w ustalonym porz¹dku i dodanie do nich w³asnych, specyficznych dla danej aplikacji. Jest to bardzo proste zadanie, gdy¿ ka¿dy zasób mo¿e byæ edytowany przy u¿yciu edytora zasobów i ³¹czony za pomoc¹ CIassWizard z funkcjami przetwarzaj¹cymi polecenia. W przyk³adzie SDICoin musimy umieœciæ dwie nowe pozycje menu: jedna bêdzie dodawaæ monetê do stosu, a druga zabieraæ j¹ stamt¹d. Po wybraniu jednej z nich, wywo³ana zostanie funkcja w klasie dokumentu, która powiêkszy lub pomniejszy liczbê monet na stosie, a nastêpnie spowoduje odœwie¿enie widoku. W celu umieszczenia dodatkowych pozycji menu wykonamy poni¿szy algorytm. Dodawanie akceleratorów dla opcji menu Podczas edycji w³aœciwoœci opcji menu mo¿na okreœliæ skrót klawiaturowy, dopisuj¹c go na koñcu treœci nag³ówka. Przyk³adowo, nag³ówek &Toolbar\tCtrl+T oznacza, ¿e kombinacja klawiszy CtrI+T bêdzie wywo³ywa³a widok paska narzêdziowego. Mo¿na dodaæ równie¿ wpis ID_VIEW_TOOLBAR w tablicy akceleratorów, definiuj¹c tak¹ sam¹ kombinacjê klawiszy. Dodawane nowych opcji menu 1. Rozwiñ katalog Menu w panelu ResourceView i kliknij dwukrotnie IDR_MAINFRAME. Zasób menu wyœwietlony zostanie w edytorze zasobów. 2. Kliknij menu Edit edytowanego zasobu. Uka¿e siê menu rozwijane. 3. Kliknij dwukrotnie pust¹ pozycjê u do³u listy opcji. Wyœwietlone zostanie okno dialogowe The Menu Item Properties, jak na rysunku 12.7. 4. WprowadŸ identyfikator w polu ID. W obecnym przyk³adzie niech to bêdzie ID_EDIT_ ADD_COIN. 5. Wpisz w polu Caption nazwê nowej pozycji menu: Add a Coin (Dodaj monetê). 6. W polu Prompt wpisz treœæ informacyjn¹ dla u¿ytkownika: Increase the number of coins (Zwiêksz liczbê monet). 7. Kliknij dwukrotnie kolejn¹ pust¹ pozycjê menu. 8. Wpisz identyfikator: ID_EDIT_REMOVE_COIN. 296 Poznaj Visual C++ 6 '^i Fte ^ift V»w intwt gicwct fiutó Jod ^a c? a9 x. sss i; a- • s ^'"do^ y^p ^lai-i ! ,'t ;,1 • . " 33 ^%' .qi»ja"FH<- N^ -d: 'n; - •ii^... ....^':. ••—• -^l*"--- J: ^•\';|iS'S1^ :~—„-—,—„—;„;^..„...„„—••-- ^J.5i • •.::^•;;.•. BtaSDICoinnmiuc..- '':• * ^JAcMtealCT l »j.L3 Diaku i mOkm i la -a MOTU | S 11 SUllM* ; a; C) Toobaf : ; B-C.jVetiiwt Undo Ctrk2 C^ Ctrtó Sopy Ctfl.C AchlaCoR MemoyflaL on' -» t Geiie^ | Efiend&jSl^E£ | 11.): jlLi^[iirALi^l:fJ H ^•'J i;^iW JAddaCw ,.r;E.e[>.yala • rpgMip r l[3aclr^ Sieak-. JN^ne~^:„. i^.i^w^^ Ofi*^:: • r ^e '^ll^lll: l I^R^tfcI^Incieate iht omniw olcans W l 11 11111 11"1111 1'111" 11" ' '11 "iiiiii "llll'lf """" "iili iiiiiiiiii 1""1111 iiiii ,|[ ®Ma»M^«httfc»^A:B«rt(i.teteKiiA*£jllat: il.yiSBSM^iSffii^^-i^sPs^a^i-^ii^asi Rysunek 12.7. Okno w³aœciwoœci pozycji menu 9. Wpisz w polu Caption treœæ nag³ówka nowej pozycji: Remove a Coin (Usuñ monetê). 10. W polu Prompt wpisz: Decrease the number of coins (Zmniejsz liczbê monet). 11. Wywo³aj kreator CIassWizard, naciskaj¹c Ctri+W lub wybieraj¹c stosown¹ pozycjê menu View. 12. Wyœwietl kartê Message Maps. 13. Z listy Ciass Name wybierz CSDICoinDoc. 14. Z listy Object IDs wybierz pozycjê ID_EDIT_ADD_COIN. 15. Z listy Messages wybierz COMMAND, a nastêpnie kliknij przycisk Add Function. W oknie dialogowym Add Member Function kliknij OK. 16. Wybierz pozycjê ID_EDIT_REMOVE_COIN z listy Object IDs. 17. Z listy Messages wybierz COMMAND, a nastêpnie kliknij przycisk Add Function. W oknie dialogowym Add Member Function kliknij OK. 18. Kliknij przycisk Edit Code. Odœwie¿anie widoku Po wprowadzeniu ka¿dej modyfikacji danych dokumentu, prawie zawsze zachodzi koniecznoœæ odzwierciedlenia tych zmian w widoku. Przeprowadza siê to poprzez wywo³anie funkcji, które powoduj¹ przerysowanie widoku. W poprzednim punkcie dodaliœmy dwie nowe pozycje menu i utworzyliœmy dla nich w klasie dokumentu funkcje obs³ugi poleceñ. Teraz musimy jeszcze przeprowadziæ edycjê dwóch funkcji, wed³ug listingu 12.4. Dokumenty, widoki, ramki oraz ich stosowanie 297 Listing 12.4. LST13_2.CPP — odœwie¿anie widoku po zmianach w dokumencie 1 void CSDICoinDoc::OnEditAddCoin()0 2 { 3 // TODO: Tutaj umieœæ kod funkcji obs³ugi polecenia 4 5 // ** Inkrementacja liczby monet 6 m nCoins++; @ 7 8 // ** Odœwie¿enie widoku stosu 9 UpdateAllYiews(NULL); © 10 } 11 12 void CSDICoinDoc::OnEditRemoveCoin() 13 { 14 // TODO: Tutaj umieœæ kod funkcji obs³ugi polecenia 15 16 // ** Dekrementacja liczby monet 17 if(m_nCoins > 0) 18 m nCoins—; 19 20 // ** Odœwie¿enie widoku stosu 21 UpdateAllViews(NULL); 22 } O Funkcja obs³ugi polecenia wywo³ana zostaje po wybraniu z menu Edit pozycji Add a Coin. © Inkrementacja wartoœci zmiennej sk³adowej dokumentu, przechowuj¹cej liczbê monet. © Wywo³anie funkcji OnUpdate () powoduj¹cej odœwie¿enie wszystkich widoków danego dokumentu. Jak widzimy, funkcje powoduj¹ zwiêkszenie lub zmniejszenie wartoœci zmiennej m_nCoins, nale¿¹cej do dokumentu. Nastêpnie wywo³ana zostaje funkcja UpdateAllViews z parametrem NULL. Parametr ten nakazuje odœwie¿enie wszystkich widoków zwi¹zanych z dokumentem. Ka¿dy z widoków jest odœwie¿any po wywo³aniu funkcji OnUpdate. Funkcja ta uniewa¿nia obszar roboczy okna widoku i powoduje wywo³anie funkcji OnDraw. Skompilujemy i uruchomimy teraz nasz program. Spróbujemy u¿yæ poleceñ Add a Coin oraz Remove a Coin z menu Edit. Ekran programu powinien wygl¹daæ jak na rysunku 12.8. 298 Poznaj Visual C++ 6 ^^^^^^^^^^^Hrr Untilleil - SUlLom ; miStt fte El yiew Het. : D .:'•- Re(nove a Coio ? ' lir Rysunek 12.8. Gotowa aplikacja SDICoin