Koncepcje naprawy kraju według A.F. Modrzewskiego i Piotra Skargi.


function saveas()
{
document.execCommand('SaveAs');
}








Drukuj prace | Zapisz prace | Powrót
Koncepcje naprawy kraju według A.F.
Modrzewskiego i Piotra Skargi.Traktat "O poprawie
Rzeczypospolitej" A.F. Modrzewskiego składa się z pięciu ksiąg. W księdze
"O obyczajach" mowa jest o senatorze, którego sądy powinny opierać się na
uczciwości, rozumie, prawie moralnym i boskim. Poruszony zostaje problem
kary za zabójstwo. Modrzewski potępia sytuację, w której szlachcic za
zabicie chłopa płaci grzywną, a odwrotnie - chłop - karą śmierci. Podobny
problem - odpowiedzialności przed prawem, ze względu na przynależność
stanową - porusza w części "O prawach". Bogaty szlachcic i plebejusz
pobili mniej zamożnego szlachcica, doprowadzając do jego śmierci. Sąd nie
miał prawa ukarać obu zabójców - stracono chłopa, a szlachcic pozostał
wolny. Księga "O wojnie" wyraża dezaprobatę wobec zniszczeń wojennych.
Twierdzi, że ofiarami wojny są najubożsi, a ci którzy są jej sprawcami
(możnowładcy) nie ponoszą większych szkód. Żadne korzyści nie
usprawiedliwiają szkód jakie przynosi wojna. Część "O kościele" prezentuje
pogląd, iż w soborze powinni uczestniczyć nie tylko duchowni, ale i
świeccy. Delegowani muszą mieć gruntowne wykształcenie i wyzbyć się
stronniczości, gdyż podejmują decyzje istotne dla całego społeczeństwa
Kościoła. W księdze "O szkole" apeluje o finansowanie oświaty. Wyraża
pogląd, że nauczy-ciel winien być wynagradzany na równi z lekarzami,
prawnikami. Modrzewski, podobnie jak autor "Pochwały głupoty",
Erazm z Rotterdamu, wierzy w pierwotną dobroć natury ludzkiej, którą
udoskonala rozum, wiara i karność wobec przykazań boskich. Frycz stworzył
optymistyczną wizję państwa sprawnie funkcjonującego, dzięki silnej
władzy. Miała by ona kontrolować zlaicyzowane szkolnictwo, pieczę nad
chłopami, praworządność, tolerancję religijną. Autor domagał się
odłączenia Kościoła polskiego od papiestwa i ograniczenia jego roli w
państwie. Traktat prezentuje tendencje demokratyczne. Piotr Skarga
w ośmiu "Kazaniach sejmowych" ukazuje sześć chorób Rzeczypospolitej.
Pierwsza - brak miłości do kraju, dbanie o własne sprawy; druga - niezgoda
polityczna i spory sąsiedzkie; trzecia - lekceważenie religii i
tolerowanie herezji; czwarta - osłabienie władzy królewskiej; piąta -
nieprzestrzeganie prawa; szósta - "grzechy jawne" (mężobójstwo,
pańszczyzna, grabież dóbr publicznych, marnotrawstwo majątku na biesiady,
stroje). Autor nawiązał do pieśni Horacego, przyrównując Rzeczpospolitą do
okrętu. Skarga był jezuitą; przeciwnikiem reformacji. Poglądy jego były
radykalne. Domagał się pełni władzy dla Zygmunta III, odebrania sejmowi
ustawodawstwa, usunięcia protestantów z życia politycznego, unieważnienia
konfederacji warszawskiej, zwiększenia roli katolicyzmu jako podstawy
moralności.