Sceptycy



Sceptycy

Grupa starożytnych filozofów
greckich i później rzymskich, negujących możliwość poznania rzeczywistości.
Źródła sceptycyzmu sięgają VI w. p.n.e. i wywodzą się z filozofii eleackiej
(Perminides, Zenon, Ksenofanes ), z dialektyki
Heraklita oraz z relatywizmu sofistycznego
( Protagoras z Abdery, Georgiasz z
Leontinoj, Hippiasz z Eleidy, Krytiasz ).
Za twórcę tej filozofii uważany jest Ksenofanes
( VI w. p.n.e. ), który zaprzeczał
obiektywnej wartości poznania zarówno zmysłowego, jak i rozumowego. Nie
uznawał prawdy, twierdząc, że każdy sąd jest ułudą. Był to tzw. krytycyzm
skrajny, który spotkał się później z krytyką
ze strony Pirrona z Elidy (ok.365-275 p.n.e.).
ZarzucaÅ‚ on sceptykom “skrajnym" niekonsekwencjÄ™, wynikajÄ…cÄ… z przekonania
o “prawdziwoÅ›ci" ich sÄ…du odnoÅ›nie do “faÅ‚szywoÅ›ci wszelkich sÄ…dów". Pirron
reprezentował sceptycyzm absolutny,
nakazujący powstrzymanie się od jakichkolwiek sądów na temat rzeczywistości.
Wobec niewiary w wiedzę postulował
rezygnację i obojętną postawę wobec otoczenia. Głosił wolność od wzruszeń
i namiętności (gr. apatheia) oraz spokój ducha
(gr. ataraksia). Nie dostrzegał
nawet różnicy między życiem a śmiercią
na pytanie, dlaczego nie umiera,
miaÅ‚ odpowiedzieć: “gdyż nie ma różnicy".
Do kontynuatorów pirronizmu
należeli m. in. Tymon oraz Sekstus
Empiryk.
Rzymscy sceptycy:
Cyceron ( 106-43 p.n.e. ),
podobnie jak Pirron, nie wierzył on władzom poznawczym człowieka oraz odrzucał
możliwość ustalenia kryterium prawdy. W sferze działania głosił zasadę
prawdopodobieństwa
nigdy nie ma pewności co do słuszności czynów.
Sceptykiem metodycznym był
Kartezjusz,
dla którego wiedza przyjmowała znamiona pewności dopiero po uprzedniej
negacji wÄ…tpliwych ustaleÅ„ oraz konstrukcji sÄ…dów ( “WÄ…tpiÄ™ wiÄ™c myÅ›lÄ™;
myślę więc jestem" ).
P.S. ELEACI,
grecka szkoła filozoficzna (VI-V w. p.n.e.),
wg której byt jest jeden, niezmienny, nieruchomy i wieczny, ruch zaś nie
istnieje.

Opracował: Discipulus
Socratis