plik


ÿþBiaBa Ksiga Alergii Zwiatowej Organizacji Alergii 2011-2012 Streszczenie wykonawcze Ruby Pawankar Giorgio Walter Canonica Stephen T. Holgate Richard F. Lockey Copyright 2011 World Allergy Organization BiaBa Ksiga Alergii Zwiatowej Organizacji Alergii 2011-2012 Streszczenie wykonawcze Informacje o autorach Prof. Ruby Pawankar, MD, PhD Prezydent Elekt WAO (2010-2011) Allergy and Rhinology Nippon Medical School 1-1-5 Sendagi, Bunkyo-ku Tokyo 113-8603 JAPAN Prof. Georgio Walter Canonica, MD ByBy Prezydent WAO (2010-2011) Allergy & Respiratory Diseases Department of Internal Medicine University of Genoa Padiglione Maragliano, Largo Rosanna Benzi 10 1-16132 Genoa ITALY Prof. Stephen T. Holgate, BSc, MD, DSc, FMed Sci CzBonek, Zarzdu WAO (2010-2011) Medical Research Council Clinical Professor of Immunopharmacology School of Medicine University of Southampton Level F, South Block Southampton General Hospital Tremona Road Southampton SO16 6YD United Kingdom Prof. Richard F. Lockey, MD Prezydent WAO (2010-2011) Division of Allergy & Immunology Joy McCann Culverhouse Chair in Allergy & Immunology University of South Florida College of Medicine James Haley Veterans Administration Medical Center (111D) 13000 Bruce B. Downs Boulevard Tampa, Florida 33612 USA Podzikowanie W imieniu Zwiatowej Organizacji Alergii (World Allergy Organization, WAO) autorzy BiaBej Ksigi Alergii 2010-2011 Zwiatowej Organizacji Alergii wyra|aj swoj wdziczno[ dla Asthma, Allergy, and Inflammation Research (AAIR) za wsparcie w wydaniu tej publikacji. BiaBa Ksiga Alergii Zwiatowej Organizacji Alergii 2011-2012 1 Wprowadzenie do streszczenia wykonawczego tak niewiele wysiBku, aby zapewni odpowiedni medyczn opiek chorym cierpicym z powodu alergii, osoby te czsto Choroby alergiczne jako szukaj alternatywnych i uzupeBniajcych metod diagnostycz- nych i leczniczych nieopartych na podstawach naukowych. ogólno[wiatowy problem W niektórych krajach powtarza si chorym, |e priorytety rozpoznawania i leczenia chorób alergicznych ustalane s na zdrowia publicznego poziomie wBadz lokalnych, jak na przykBad w Wielkiej Brytanii przez tzw.  Primary Care Trusts . Je|eli jednak przedstawicie- le tych instytucji na poziomie lokalnym nie rozumiej, jak 1. WPROWADZENIE czsto wystpuj choroby alergiczne oraz jakie jest znaczenie tych schorzeD i wywoBanych przez nie powikBaD, czy mo|na Czsto[ wystpowania chorób alergicznych dramatycznie mie nadziej, |e podejm decyzj o zabezpieczeniu zwiksza si w caBym [wiecie, zarówno w krajach rozwini- [wiadczeD dla tych wBa[nie problemów zdrowotnych? tych, jak i rozwijajcych si. Do chorób tych nale|y astma Na przykBad, dla dobrze wyszkolonego lekarza wa|ne jest, oskrzelowa, nie|yt nosa, anafilaksja, alergia na leki, pokarmy aby zidentyfikowa alergeny wywoBujce chorob alergiczn i owady, wyprysk oraz pokrzywka i obrzk naczynioruchowy. i da choremu szans ich unikania; ten|e specjalista mo|e Narastajca czsto[ alergii dotyczy szczególnie dzieci, które zleci odpowiednie leczenie lub immunoterapi alergenow, w najwikszym stopniu odczuwaj t tendencj, zachodzc bardzo efektywne postpowanie aktualnie dostpne jedynie w ostatnich dwóch dziesicioleciach. Mimo zwikszonej w relatywnie niewielu o[rodkach na [wiecie, pomimo czsto[ci wystpowania chorób alergicznych pomoc udowodnionej skuteczno[ci. Jednym z zasadniczych medyczna dla osób nimi dotknitych jest niepeBna i daleka od aspektów dobrej praktyki alergologicznej jest raczej znalezie- ideaBu nawet w krajach rozwinitych. Zbyt maBo krajów nie przyczyny i zapobieganie wystpowaniu objawów zapewnia wyczerpujce [wiadczenia w tej dziedzinie i progresji choroby ni| poleganie jedynie na podawaniu leków medycyny. w celu zBagodzenia dolegliwo[ci. W wielu krajach usBugi specjalistyczne nie s prawie |e Misj Zwiatowej Organizacji Alergii (World Allergy Organiza- dostpne, poza opiek sprawowan przez specjalistów tion, WAO) jest dziaBanie zaradcze i bronice interesów w zakresie okre[lonych narzdów, takich jak pulmonolodzy, w zakresie alergii, astmy i immunologii klinicznej, staBe otolaryngolodzy i dermatolodzy. W licznych przypadkach doskonalenie jako[ci udzielanych [wiadczeD medycznych zastosowane postpowanie jest odpowiednie, jednak poprzez edukacj, badania naukowe i szkolenia w ramach specjali[ci oceniaj alergi jedynie w kontek[cie interesuj- ogólno[wiatowego sprzymierzenia towarzystw alergologicz- cych ich ukBadów, podczas gdy u zdecydowanej wikszo[ci nych i immunologii klinicznej. Aktualnie WAO obejmuje ponad osób choroby alergiczne dotycz wielu narzdów. 84 regionalne i narodowe towarzystwa zwizane z alergi, Na przykBad, alergiczny nie|yt nosa, zapalenie spojówek astm i immunologi kliniczn oraz organizacje pokrewne i astma oskrzelowa stanowi trzy problemy, czsto wystpu- (wykaz na stronie gBównej www.worldallergy.org). jce Bcznie, dotyczce jednak trzech ró|nych narzdów. WAO zajmuje si szczególnie narastajcym globalnym Ze wzgldu na tak znaczce zwikszenie czsto[ci wystpo- obci|eniem zwizanym z chorobami alergicznymi. GBównym wania, alergia musi by uznawana za gBówny problem opieki celem dziaBania Organizacji jest wypracowanie ogólno[wiato- zdrowotnej. WedBug opracowaD statystycznych Zwiatowej wej [wiadomo[ci o wa|nym problemie zdrowia publicznego, Organizacji Zdrowia (World Health Organization, WHO) setki jakim s alergie i astma. Organizacja ta w 2007 roku opubli- milionów ludzi w caBym [wiecie choruje na nie|yt nosa, a 300 kowaBa pierwszy Raport o Zwiatowym Stanie Alergii (State of milionów ma astm, co znaczco wpBywa na jako[ |ycia World Allergy Report; SOWAR), a teraz przedstawia pierwsz tych osób i ich rodzin i negatywnie na sytuacj spoBeczno-- jak dotd BiaB Ksig Alergii o zasigu ogólno[wiatowym. ekonomiczn spoBeczeDstwa. WAO przeprowadza szeroki zakres dziaBaD w celu wspierania Opieka nad chorymi na alergi musi by zapewniona przez spoBeczno[ci zwizanej z chorobami alergicznymi na caBym alergologów, tak aby u wszystkich chorych na schorzenia [wiecie. Obejmuj one zabezpieczenie [rodków i promowa- alergiczne uzyska odpowiedni jej standard. Jej brak nie takich inicjatyw jak Zwiatowy TydzieD Alergii, w celu prowadzi do wystpowania chorób i zgonów, których mo|na sprzyjaniu dziaBaniom towarzystw czBonkowskich byBoby unikn oraz do istotnego obci|enia niepotrzebnymi lobujcych na rzecz zwikszenia [wiadczeD zakresie kosztami systemów opieki zdrowotnej i bud|etów paDstw. diagnostyki i leczenia chorób alergicznych. WAO oferuje Na przykBad, WHO szacuje, |e co roku na caBym [wiecie stypendia badawcze, przeprowadza liczne przekrojowe dochodzi do 250 000 zgonów z powodu astmy, których ankiety w[ród czBonków towarzystw oraz podkre[la wag mo|na byBoby unikn. Ze wzgldu na fakt, |e podejmuje si Copyright 2011 World Allergy Organization WYKONAWCZEGO ZDROWIA DEKLARACJA WPROWADZENIE ORGANIZACJI DO STRESZCZENIA WNIOSEK 2 Pawankar, C anonica, Hol gat e and Lockey problemu alergii jako koniecznego obszaru badaD zarówno " Coraz cz[ciej wystpuj zBo|one choroby alergiczne w okre[laniu przyczyn chorób, jak odpowiedniego postpo- z uczuleniem na wiele alergenów i zajciem kilku narzdów, wania terapeutycznego. Organizacja ta opublikowaBa czego nastpstwem jest du|a chorobowo[ wymagajca stanowiska dotyczce specjalistycznego ksztaBcenia wikszych nakBadów ze strony jednostek [wiadczcych alergologicznego i zapewnienia opieki na caBym [wiecie oraz usBugi zdrowotne. okre[liBa, jakimi kompetencjami musz wykaza si wszyscy " Przewiduje si, |e problemy alergiczne bd jeszcze lekarze leczcy chorych na choroby alergiczne, astm i inne bardziej narasta wraz z wikszym zanieczyszczeniem problemy zwizane z immunologi kliniczn. W stanowisku [rodowiska i wy|sz temperatur otoczenia. Zmiany WAO dotyczcym szkolenia w zakresie alergii na poziomie [rodowiskowe bd wpBywa na liczb ziaren pyBku, ksztaBcenia przeddyplomowego zaproponowano, aby wystpowanie lub brak owadów |dlcych i ple[ni wszyscy studenci medycyny wykazali si podstawow wiedz wywoBujcych niektóre choroby alergiczne. i umiejtno[ciami praktycznymi w zakresie rozpoznawania, " W wielu krajach próby zwalczania tych problemów na diagnozowania i leczenia tych chorób na poziomie podstawo- poziomie poszczególnych paDstw s bardzo zró|nicowane wym oraz |eby wiedzieli, kiedy przekaza chorych z bardzie i fragmentaryczne, powodujc pogorszenie jako[ci |ycia, zBo|onymi problemami do specjalisty z zakresie alergologii- zwikszenie chorobowo[ci i umieralno[ci oraz znaczce /immunologii klinicznej. Obecnie opracowywany jest przez koszty ze strony chorego na schorzenia alergiczne. WAO modelowy schemat szkolenia w zakresie alergii na poziomie przeddyplomowym. W tej BiaBej Ksidze przedstawiono dane wskazujce na to, WAO ma unikaln pozycj w zakresie zapewniania edukacji |e alergia jest wa|nym ogólno[wiatowym problemem zdrowia w zakresie praktyki klinicznej, zbierania i propagowania publicznego oraz ustalono zalecenia o  du|ej mocy do[wiadczeD i zaleceD najlepszej praktyki klinicznej pocho- dotyczce: dzcych od zrzeszonych w niej towarzystw z krajów o dobrze " opracowania bardziej zintegrowanego podej[cia diagno- wypracowanej opiece alergologicznej w celu poprawy jej stycznego i terapeutycznego chorób alergicznych, jako[ci w krajach z gorszym standardem [wiadczeD. Towarzystwom czBonkowskim i pracownikom opieki medycz- " zwikszenia spoBecznej [wiadomo[ci dotyczcej chorób nej na caBym [wiecie proponowane s programy edukacyjne, alergicznych i mo|liwo[ci ich zapobiegania, sympozja i wykBady. Program Wspierania Powstawania " zapewnienia w wikszym stopniu edukacji dla lekarzy Towarzystw WAO (WAO Emerging Societies Program) podstawowej opieki zdrowotnej i dla specjalistów drugiego pomaga w rozwoju nowych organizacji zajmujcych si stopnia referencyjno[ci niezwizanych z alergologi, alergologi, przeprowadza szkolenia w szkoBach alergii i dostarcza [rodki na edukacj w krajach o nieodpowiednim " szkolenia w odpowiednim zakresie studentów i innych osób standardzie opieki. WAO [wiadczy równie| pomoc doradcz zwizanych zawodowo z opiek medyczn, w tym w zakresie powstawania i funkcjonowania krajowych o[rod- pielgniarek i farmaceutów, aby umo|liwi wspóBprac ze ków alergologicznych i lokalnego szkolenia lekarzy, Bczc ze specjalistami z dziedzin dotyczcych konkretnych narz- sob do[wiadczenie uzyskane przez lata przez towarzystwa dów i alergologami i zintegrowa opiek na chorymi na czBonkowskie z dBug tradycj z ró|nych rejonów geograficz- schorzenia alergiczne, nych. " wprowadzenia metod kontroli otaczajcego [rodowiska poprzez, o ile jest to mo|liwe, zmniejszanie zanieczyszcze- nia w domach i na zewntrz, palenia tytoniu, nara|enia na CEL alergeny i leki, Dlaczego konieczne jest uznanie chorób alergicznych za " wspierania dziaBaD prewencyjnych w zakresie chorób ogólno[wiatowy problem zdrowia publicznego? alergicznych, podkre[lajc znaczenie prowadzenia cigBych badaD naukowych, dotyczcych zarówno przyczyn chorób, " Stwierdzana jest staBa tendencja do globalnego zwiksza- jak i ich leczenia, nia si czsto[ci chorób alergicznych, a u okoBo 30-40% populacji [wiata wystpuje przynajmniej jedno schorzenie " wykorzystywania modelowych projektów, takich jak np. alergiczne. FiDski Program Astmy, w celu propagowania dobrych praktyk, sprzyjania dziaBaniom profilaktycznym i wywoBuj- " Tendencja ta dotyka w du|ym stopniu ludzi mBodych, cym tolerancj immunologiczn i zmniejszania obci|enia dlatego mo|na oczekiwa, |e wraz z osigniciem wieku zwizanego z chorobami alergicznymi w nastpnych dojrzaBego obci|enie zwizane z chorobami alergicznymi latach. zwikszy si jeszcze bardziej. Copyright 2011 World Allergy Organization BiaBa Ksiga Alergii Zwiatowej Organizacji Alergii 2011-2012 3 " Pocztkowe leczenie zapalenia bBony [luzowej nosa i zatok 2. OBCI{ENIA ZWIZANE obocznych prowadzone jest zwykle przez lekarza pierwsze- go kontaktu. Je|eli nie jest skuteczne, lekarz pierwszego Z CHOROBAMI ALERGICZNYMI kontaktu powinien przekaza chorego albo do chirurga, albo do alergologa w celu uzyskania opieki specjalistycznej. Alergiczny nie|yt nosa " W zdecydowanej wikszo[ci przypadków udaje si uzyska kontrol zapalenia bBony [luzowej nosa i zatok obocznych " Alergiczny nie|yt nosa (ANN) jest nastpstwem stanu poprzez odpowiednie postpowanie zachowawcze bez zapalnego bBony [luzowej nosa mediowanego przez IgE. konieczno[ci leczenia operacyjnego. " Obecnie choroba ta wystpuje u 10-30% populacji. " Leczenie operacyjne nale|y rozwa|a wyBcznie u tych " Badania wskazuj, |e czsto[ wystpowania ANN chorych, którzy s prawidBowo leczeni, ale stosowanie zwiksza si na caBym [wiecie. ró|nych schematów terapeutycznych nie przynosi efektu. " PodziaB zaproponowany w wytycznych  Alergiczny nie|yt " Leczenie zapalenia bBony [luzowej nosa i zatok obocznych nos i jego wpByw na astm (Allergic Rhinitic and its Impact przebiega najlepiej je|eli prowadzone jest przez alergologa on Astma; ARIA) jest przydatny przy podejmowaniu decyzji przeszkolonego w zakresie alergologii, immunologii, terapeutycznych. mikrobiologii, chorób wewntrznych i/lub pediatrii " ANN jest czynnikiem rozwoju astmy. i specjalist w zakresie anatomii nosa i zatok obocznych wraz odpowiednim leczeniem farmakologicznym. " Do innych chorób wspóBistniejcych z ANN zalicza si zapalenie zatok obocznych nosa, polipowato[ bBony [luzowej nosa, wysikowe zapalenie ucha [rodkowego, Astma zaka|enia górnych dróg oddechowych, oddychanie przez " Astma jest trwajcym caBe |ycie przewlekBym zapalnym usta i zaburzenia snu. schorzeniem dróg oddechowych, powizanym z ró|nymi " ANN w zale|no[ci od stopnia nasilenia objawów w istotny zmianami strukturalnym, wystpujcym u dzieci i dorosBych sposób wpBywa na chorych. OddziaBuje psychologicznie, w ka|dym wieku. W chorobie tej stwierdza si nadreaktyw- zakBóca relacje spoBeczne i stanowi obci|enie ekonomicz- no[ i obturacj oskrzeli, które czsto ustpuj albo ne nie tylko dla osoby chorej, ale te| jej rodziny i spoBeczeD- spontanicznie, albo pod wpBywem leczenia. stwa. " Astma niekontrolowana mo|e by przyczyna [mierci. Mo|e " Postpowanie w ANN polega na edukacji chorego, znaczco zakBóca zwykB aktywno[, istotnie wpBywajc dziaBaniach kontrolujcych wpBywy [rodowiska, farmakote- na jako[ |ycia poszczególnych osób. rapii i immunoterapii swoistej. " Ze wzgldu na zbyt rzadkie rozpoznawanie i nieodpowied- nie leczenie astma stanowi powa|ny problem zdrowia Alergiczne zapalenie spojówek publicznego na caBym [wiecie, a szczególnie w krajach o maBych i [rednich dochodach. " Alergiczne zapalenie spojówek jest coraz czstsz chorob alergiczn o takim samym znaczeniu klinicznym jak astma " Atopia, czyli genetyczna predyspozycja do rozwoju alergiczna i alergiczny nie|yt nosa. nadwra|liwo[ci na powszechnie wystpujce alergeny wziewne z udziaBem IgE, jest najcz[ciej wykrywanym " Termin  alergiczne zapalenie spojówek obejmuje ró|ne czynnikiem predysponujcym do rozwoju astmy, zwBaszcza odrbne jednostki chorobowe, poczwszy od Bagodnych, u dzieci. chocia| kBopotliwych postaci zale|nej od IgE nadwra|liwo- [ci na alergeny wziewne a| do zapalenia spojówki i rogówki " Na pocztku lat 60. i 70. w tzw.  westernizowanych krajach przebiegajcych z ci|kim zapaleniem alergicznym caBego [wiata wyraznie zwikszyBa si czsto[ wystpowa- i z zajciem rogówki. Ta jednostka jest trudniejsza nia, chorobowo[ i umieralno[ zwizane z astm. w diagnostyce i leczeniu i mo|e prowadzi do trwaBego " Czsto[ wystpowania astmy w poszczególnych krajach uszkodzenia gaBki ocznej i nawet utraty wzroku. bardzo si ró|ni, jednak ta ró|nica zaciera si z powodu narastajcej czsto[ci wystpowania astmy w krajach Zapalenie bBony [luzowej nosa i zatok o maBych i [rednich dochodach wraz z przejmowaniem obocznych przez nie bardziej zachodniego stylu |ycia. " Zapalenie bBony [luzowej nosa i zatok obocznych jest jedn W krajach o du|ych dochodach czsto[ wystpowania z najczstszych i generujcych najwiksze koszty jednostek chorób alergicznych osiga plateau. chorobowych. " Aktualnie najbardziej skutecznymi lekami przeciwzapalnymi " Zapalenie bBony [luzowej nosa i zatok obocznych wystpu- stosowanymi w leczeniu przewlekBej astmy s wziewne je w wielu postaciach, a do najczstszych nale| postacie kortykosteroidy. ostre lub przewlekBe. Copyright 2011 World Allergy Organization WYKONAWCZEGO ZDROWIA DEKLARACJA WPROWADZENIE ORGANIZACJI DO STRESZCZENIA WNIOSEK 4 Paw ankar, C anonica , H olgat e and L ockey " Finansowe koszty zwizane z astm s istotne i obejmuj Alergia pokarmowa zarówno bezpo[rednie koszty medyczne, jak i koszty " 220-250 milionów ludzi na caBym [wiecie mo|e mie alergi po[rednie zwizane z nieobecno[ci w pracy i przedwcze- pokarmow. snymi zgonami. " Alergia pokarmowa istotnie wpBywa na jako[ |ycia " DziaBania podejmowane w poszczególnych krajach w celu (zwBaszcza dzieci). walki z astm jako problemem zdrowia publicznego, takie " Nale|y przygotowa si na realizacj oczekiwaD chorych jak program wprowadzony w Finlandii, przynosz wymierne poprzez zwikszenie dostpno[ci procesów diagnostycz- korzy[ci, których odzwierciedleniem jest dramatyczne nych, wyszukiwanie [ladowych ilo[ci pokarmów odpowie- zmniejszenie liczby zgonów i hospitalizacji. dzialnych za reakcj, zapewnianie dostpno[ci pokarmów " Istnieje wiele barier na drodze zmniejszania ogólno[wiato- zastpczych, umo|liwienie hospitalizacji chorych i zapobie- wego obci|enia astm. ganie umieralno[ci. " Jest szereg niezaspokojonych potrzeb diagnostycznych, " W wielu krajach [wiata brakuje odpowiednich przepisów terapeutycznych, edukacyjnych i finansowych, których legislacyjnych dotyczcych oznakowania pokarmów. realizacja jest konieczna, aby uzyska lepsz kontrol " Strategie diagnostyczne i terapeutyczne nie s jednoznacz- astmy na caBym [wiecie. ne, dlatego dla lekarzy, pacjentów, organizacji rzdowych " Nale|y zintensyfikowa dziaBania zwizane z polepszeniem i przemysBu konieczne s wytyczne oparte na faktach aby postpowania w astmie oskrzelowej poprzez skupienie si sprosta wyzwaniom zwizanym z alergi pokarmow. raczej na kontroli choroby ni| leczeniu jest zaostrzeD. Ta Takie wytyczne, np. Zalecenia WAO dotyczce Diagnostyki koncepcja musi by ujta w programach opieki zdrowotnej. i DziaBaD przeciw Alergii na Mleko Krowie (Diagnosis and Rationale Against Cow s Milk Allergy (DRACMA) s dostpne i gotowe do wdro|enia. Atopowe zapalenie skóry " Konieczne s badania epidemiologiczne, szczególnie " Obserwuje si czstsze wystpowanie atopowego zapale- w krajach mniej rozwinitych. nia skóry na caBym [wiecie. " Desensytyzacja doustna stanowi obiecujc opcj " Atopowe zapalenie skóry jest najczstsz przewlekB zmniejszania obci|eD wynikajcych z alergii pokarmowej. zapaln chorob skóry o zró|nicowanym spektrum klinicznym. Pokrzywka i obrzk naczynioruchowy " Atopowe zapalenie skóry jest czsto pierwszym objawem " Pokrzywka jest heterogenn grup, charakteryzujc si chorób z krgu atopii. Wczesna interwencja mo|e zwolni wystpowaniem bbli (pBaskich uniesieD skóry utrzymuj- lub zahamowa marsz atopowy. cych si okoBo 24 godzin) i/lub obrzkiem naczyniorucho- " Atopowe zapalenie skóry stanowi wa|ny problem zdrowia wym (obrzk gBbszych warstw skóry i bBon [luzowych). publicznego z powodu wpBywu na jako[ |ycia i obci|enia Wystpuj ró|nye podtypy tej choroby, spoBeczno-ekonomiczne. " Wystpuj trzy gBówne typy: a) bble pojawiajce si spontanicznie w przebiegu ostrej lub przewlekBej pokrzywki, Anafilaksja b) bble i obrzk naczynioruchowy wywoBywane przez " Adrenalina podawana odpowiednich dawkach jest lekiem konkretne czynniki, szczególnie w pokrzywkach fizykalnych z wyboru w leczeniu anafilaksji. i c) inne zaburzenia pokrzywkowe, takie jak pokrzywka indukowana wysiBkiem. " Brakuje konsensusu dotyczcego definicji anafilaksji, czego nastpstwem s rozbie|no[ci przy jej rozpoznawaniu, " Pokrzywka jest czstym schorzeniem, a wskaznik ogólnej leczeniu i stosowaniu adrenaliny. czsto[ wystpowania w cigu caBego |ycia wynosi ponad 20%. " Ró|norodno[ objawów i nasilenia anafilaksji w pewnym stopniu zale|y od drogi wniknicia alergenu lub czynnika " Procedury diagnostyczne i terapeutyczne mog by wywoBujcego, tzn. pozajelitowej w porównaniu z doustn. skomplikowane i czsto wymagane jest przekazanie do specjalisty, z wyjtkiem przypadków ostrej pokrzywki. Droga pozajelitowa czsto wywoBuje silniejsze reakcje. " Nieleczona, ci|ka pokrzywka wywiera istotny wpByw na " Do opisu anafilaksji u|ywa si ró|nych okre[leD, co jako[ |ycia i zaburza a| o 30% zdolno[ do pracy. powoduje niejasno[ci szczególnie w odniesieniu do definicji i leczenia. U|ywane okre[lenia obejmuj: uogólnion " WpByw spoBeczno-ekonomiczny pokrzywki jest bardzo du|y, reakcj systemow, systemow reakcj alergiczn, reakcj poniewa| jest to choroba, która wystpuje szczególnie konstytucjonaln i ci|k reakcj nadwra|liwo[ci. u osób w wieku produkcyjnym. " Anafilaksja ma etiologi zarówno alergiczn, jak i niealer- " Umiarkowana i ci|ka pokrzywka wymaga leczenia giczn. specjalistycznego. W wielu systemach opieki zdrowotnej na caBym [wiecie dostp do opieki specjalistycznej jest " Termin  anafilaktoidalny jest nieaktualny. niewystarczajcy. Copyright 2011 World Allergy Organization BiaBa Ksiga Alergii Zwiatowej Organizacji Alergii 2011-2012 5 " Reakcje [miertelne wystpuj u prawie 50% osób, u których Alergia na leki i czynniki biologiczne nie udokumentowano wcze[niejszej reakcji systemowej. " Niepo|dane reakcje lekowe wystpuj u prawie 1/10 " Alergia na jad owadów bBonkoskrzydBych zaburza dBugoter- [wiatowej populacji i u prawie 20% wszystkich chorych minowo jako[ |ycia i powoduje znaczce obci|enie hospitalizowanych. spoBeczno-ekonomiczne. " Ponad 10% niepo|danych reakcji lekowych stanowi " Na jako[ |ycia niekorzystnie wpBywa brak odpowiedniej nieprzewidywalne reakcje nadwra|liwo[ci. diagnozy i edukacji i niezastosowanie immunoterapii " Czsto stwierdza si zarówno niedodiagnozowanie, jak alergenowej (serii iniekcji alergenów, na które chory jest i stawianie diagnozy na wyrost. uczulony, bdcej podstawow metod leczenia tego " Reakcje nadwra|liwo[ci na leki dotycz najcz[ciej uczulenia). antybiotyków, takich jak penicyliny, cefalosporyny " Alergia na jad owadów bBonkoskrzydBych mo|e by i sulfonamidy oraz kwasu acetylosalicylowego i innych skutecznie leczona immunoterapi. niesteroidowych leków przeciwzapalnych. " Alergia na jad owadów bBonkoskrzydBych stanowi problem " Kliniczne spektrum nadwra|liwo[ci na leki obejmuje ró|ne z miejscu pracy, szczególnie u pszczelarzy i pracowników narzdy, wystpuje w ró|nym czasie i w ró|nym nasileniu. szklarni. " Nadwra|liwo[ na leki mo|e mie ci|ki przebieg, a nawet " Alergia na jad owadów bBonkoskrzydBych powoduje stanowi zagro|enie |ycia i wi|e si z istotn umieralno[ci. powa|ne niepo|dane konsekwencje dotyczce zatrudnia- " Nadwra|liwo[ na leki ma znaczcy wpByw spoBeczno-eko- nia si, zarobkowania, wypoczynku i uprawiania sportu. nomiczny zarówno w zakresie kosztów bezpo[rednich " Alergia na jad owadów bBonkoskrzydBych wi|e si (leczenia reakcji nadwra|liwo[ci i hospitalizacji) oraz z istotnymi finansowymi obci|eniami systemów opieki po[rednich (dni nieobecno[ci w szkole/pracy, stosowanie zdrowotnej. leków alternatywnych). " W procedurach diagnostycznych nadwra|liwo[ci na leki Alergia zawodowa powinny by ujte równie| próby okre[lenia mechanizmu " Alergiczne choroby zawodowe stanowi wa|ny problem wywoBywania nadwra|liwo[ci. zdrowia ze wzgldu na du| czsto[ wystpowania " Krytyczne znaczenie w postpowaniu i zapobieganiu i obci|enie spoBeczno-ekonomiczne. nadwra|liwo[ci na leki ma diagnoza. W niektórych przypad- " Astma zawodowa stanowi istotn cz[ obci|eD zwiza- kach konieczne jest dobranie leku alternatywnego nych z astm, poniewa| u dorosBych okoBo 15% astmy to i wytworzenie tolerancji. wBa[nie astma zawodowa. " Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry jest jedn Alergia na jady z najczstszych chorób zawodowych. " Alergia na jad owadów bBonkoskrzydBych stanowi " Alergiczne choroby zawodowe nadal s w znacznym powszechny ogólno[wiatowy problem medyczny i odnosi stopniu niedostatecznie rozpoznawane przez lekarzy, si do osób, u których wystpuj du|e reakcje miejscowe chorych i twórców polityki medycyny zawodowej. lub uogólnione reakcje alergiczne (anafilaksja). Jako du| reakcj miejscow okre[la si reakcj o [rednicy wikszej " Alergiczne choroby zawodowe mog powodowa dBugo- ni| 10 cm, która trwa dBu|ej ni| 24 godziny, przy czym trwaBy uszczerbek zdrowia, zwBaszcza je|eli rozpoznanie objawy ograniczone s do tkanek w bezpo[redniej i unikania czynników sprawczych jest opóznione. styczno[ci z miejscem u|dlenia. Reakcje systemowe " Alergiczne choroby zawodowe prowadz do wa|nych przebiegaj z uogólnionymi objawami podmiotowymi niekorzystnych nastpstw w zakresie zasobów finansowych i przedmiotowymi i obejmuj spektrum objawów, wahaj- opieki medycznej, zatrudniania, mo|liwo[ci zarobkowania cych si od zmian Bagodnych do zagra|ajcych |yciu. i jako[ci |ycia. Aagodne reakcje systemowe mog ogranicza si jedynie " Alergiczne choroby zawodowe powoduj istotny niekorzyst- do skóry jako nagBy rumieD twarzy, pokrzywka i obrzk ny wpByw na finanse pracowników dotknitych tym naczynioruchowy. Ci|sze reakcje systemowe mog problemem, firm ubezpieczeniowych, systemów opieki wywoBywa skurcz oskrzeli, obrzk krtani i obni|enie ci[nienia ttniczego. Alergia na jad owadów bBonkoskrzy- zdrowotnej i pracodawców. dBych mo|e by przyczyn [miertelnej anafilaksji. " Zgodnie z definicj alergiczne choroby zawodowe s schorzeniami, którym mo|na zapobiega, a obci|enia " Czsto[ zgonów jest niedoszacowana. Wynika to z nimi zwizane mo|na minimalizowa przez wBa[ciwe z nieprawidBowego zgBaszania przyczyny reakcji [miertelnych. dziaBania prewencyjne. " Dodatni wynik oznaczeD swoistych IgE przeciw jadom owadów bBonkoskrzydBych jest czsty w ogólnej populacji, ale jedynie u cz[ci z nich wystpi reakcja systemowa. Copyright 2011 World Allergy Organization WYKONAWCZEGO ZDROWIA DEKLARACJA WPROWADZENIE ORGANIZACJI DO STRESZCZENIA WNIOSEK 6 Paw ankar, C anonica , H olgat e and L ockey wspóBpracy i dostpu do du|ych, dobrze scharakteryzowa- Sport a alergia nych populacji kliniczno-kontrolnych w celu genotypowania. " Umiarkowany, kontrolowany wysiBek fizyczny jest korzystny Jedyn mo|liwo[ci realizacji tego zaBo|enia jest wiksza dla chorujcych na alergie i powinien stanowi cz[ wspóBpraca midzy badaczami i tworzenie zespoBów wdra|anego postpowania terapeutycznego. wielodyscyplinarnych, uwzgldniajcych naukowców, " Ci|ki wysiBek fizyczny mo|e wywoBa lub nasili wiele pracowników przemysBu i klinicystów. objawów alergicznych, takich jak skurcz oskrzeli, nie|yt nosa, pokrzywka-obrzk naczynioruchowy i anafilaksja. Alergeny jako czynniki ryzyka chorób " Diagnostyka alergologiczna powinna stanowi cz[ alergicznych rutynowego badania lekarskiego u wszystkich lekkoatletów, " Uczulenie (przeciwciaBa IgE) przeciw obcym biaBkom uprawiajcych sport zawodowo lub amatorsko, w celu [rodowiskom wystpuje u prawie 40% populacji. wdro|enia, w przypadku pojawienia si objawów w trakcie " Uczulenie to jest [ci[le powizanie z ekspozycj na biaBka wysiBku, odpowiednich dziaBaD prewencyjnych i terapeu- pochodzce z pyBku, ple[ni, roztoczy kurzu domowego tycznych kontrolujcych przebieg choroby. i karaluchów. " W astmie, nie|ycie nosa i atopowym zapaleniu skóry istnieje [cisBy i staBy zwizek midzy chorob a uczuleniem. " Zwizek midzy uczuleniem na alergeny pyBku traw i objawami kataru siennego wystpujcymi w sezonie pylenia traw stanowi silny dowód na przyczynow rol 3. CZYNNIKI RYZYKA ROZWOJU pyBku traw w tej chorobie. CHORÓB ALERGICZNYCH Zrodowiskowe czynniki ryzyka: zanieczyszczenie [rodowiska wewntrz Znaczenie genetyki w chorobach domu i w otoczeniu alergicznych " W badaniach epidemiologicznych wykazano, |e " Patogeneza chorób alergicznych jest zró|nicowana zanieczyszczenie wewntrz domu i w otoczeniu wpBywa na z udziaBem interakcji genetyczno-[rodowiskowych. ukBad oddechowy, w tym na zwikszon czsto[ wystpo- " Genetyka czBowieka powinna umo|liwia zrozumienie takich wania astmy i chorób alergicznych. zagadnieD jak: podatno[ na wystpienie choroby, " Zanieczyszczenie otoczenia zewntrznego jest istotn fenotypy i subfenotypy, nasilenie choroby, odpowiedz przyczyn umieralno[ci, np. w Chinach co roku 300 000 na leczenie i naturalna historia choroby. osób umiera z powodu zanieczyszczenia [rodowiska. " Badania genów kandydackich przyniosBy pewien wgld " Ostro|nie szacuje si, |e nara|enie na zanieczyszczenie w rol genów w podatno[ci na rozwój choroby, jednak [rodowiska wewntrz domu w krajach rozwijajcych si wikszo[ nowych informacji uzyskuje si z badaD bez mo|e by przyczyn okoBo 2 milionów zgonów rocznie. postawionej hipotezy, takich jak badania caBego genomu. " Nara|enie na zanieczyszczenie [rodowiska wewntrz domu " Wiele wcze[niejszych badaD genetycznych miaBo niewystar- i w otoczeniu jest przyczyn nowych przypadków astmy, czajc moc, a ich wyniki nie byBy potwierdzone w innych zaostrzeD tej choroby, nie|ytu nosa, nie|ytu nosa i spojó- populacjach. wek, ostrych zaka|eD ukBadu oddechowego, zwikszenia " Czynniki genetyczne wpBywajce na ujawnienie si atopii zu|ycia leków przeciw astmie i przyj do szpitala ró|n si od wpBywajcych na objawy choroby lub ich z powodu objawów ze strony ukBadu oddechowego. nasilenie w ró|nych narzdach. " Zredukowanie gBównych czynników ryzyka chorób ukBadu " Polimorfizm pojedynczych genów zwykle odpowiada oddechowego, a szczególnie dymu tytoniowego, spalin jedynie za niewielk cz[ fenotypu choroby. z biomasy wystpujcych w domach oraz zanieczyszczeD powietrza przyniesie olbrzymie korzy[ci zdrowotne. " Wyja[nieniem cz[ci interakcji genetyczno-[rodowiskowych i wpBywów midzy pokoleniowych mog by oddziaBywania epigenetyczne z udziaBem wielu mechanizmów, takich jak metylacja wysp CpG w promotorach genowych, acetylacja histonów, fosforylacja i metylacja oraz wystpowanie licznych mikroRNA " Genetyczne obserwacje epidemiologiczne swoistych genów kandydackich atopii i chorób alergicznych wymaga- j starannego powtórzenia, w ramach midzynarodowej Copyright 2011 World Allergy Organization BiaBa Ksiga Alergii Zwiatowej Organizacji Alergii 2011-2012 7 do opieki medycznej, co mo|e wpBywa na stan Czynniki spoBeczno-ekonomiczne zdrowia imigrantów. i [rodowiskowe " Atopia i astma wystpuj cz[ciej w krajach rozwinitych " Ogólno[wiatowa czsto[ wystpowania, chorobowo[, i uprzemysBowionych w porównaniu z krajami nierozwini- umieralno[ i ekonomiczne obci|enie astm zwikszyBy tymi i mniej zamo|nymi. si w ostatnich 40 latach. " Badania nad migracj dostarczaj informacji o znaczeniu " Jednak|e, zjawisko to nie jest ujednolicone. Odmienno[ci czynników [rodowiskowych w rozwoju atopii i astmy. w zachorowaniu i umieralno[ci powodu astmy odwrotnie zale|ne od statusu spoBecznego i ekonomicznego s " Lekarze powinni by [wiadomi, |e osoby migrujce coraz bardziej dokumentowane na caBym [wiecie. zwBaszcza z krajów rozwijajcych si do bardziej rozwini- tych obci|one s zwikszonym ryzykiem nabycia " Astma i inne choroby atopowe mog wystpowa cz[ciej choroby alergicznej i astmy oraz |e wpByw ten zale|y od w [rodowiskach o niskim statusie spoBeczno-ekonomicz- wieku i czasu. Wczesny wiek |ycia i dBu|szy czas przeby- nym ze wzgldu równie| na nieproporcjonalne nara|enie wania w nowym kraju zwikszaj prawdopodobieDstwo na nieodpowiednie, niezdrowe warunki [rodowiskowe rozwinicia si atopii i astmy. (np. fizyczne, spoBeczne i psychologiczne). " W dalszych badaniach konieczne jest zwrócenie wikszej uwagi na wpBywy spoBeczne, polityczne i ekonomiczne, które doprowadzaj do marginalizacji niektórych populacji na pewnych obszarach [wiata, powodujc by mo|e zwikszone nara|enia na czynniki [rodowiskowe 4. POSTPOWANIE DIAGNOSTYCZ- o znanym niekorzystnym wpBywie na astm. NE I TERAPEUTYCZNE OPARTE NA FAKTACH Zmiany klimatyczne, migracje a alergia " Temperatura Ziemi ro[nie, czego wyrazem jest podnosz- Diagnoza oraz identyfikacja alergenów cy si poziom mórz, topienie si lodowców, ocieplanie uczulajcych oceanów i zmniejszanie pokrywy [nie|nej na póBkuli póBnocnej. " Potwierdzenie alergii i identyfikacja uczulajcych alerge- nów maj kluczowe znaczenie w prawidBowym postpo- " Zmiany klimatyczne w poBczeniu z zanieczyszczeniem waniu w chorobach alergicznych. powietrza mog mie potencjalnie grozne nastpstwa szczególnie dla zdrowia ludzi na obszarach miejskich " DokBadna diagnoza pozwala na wdro|enie terapii i zanieczyszczonych. ukierunkowanej na czynniki etiologiczne chorób alergicz- nych, takie jak dziaBania [rodowiskowe i immunoterapia. " Wysokie temperatury latem wpBywaj na czsto[ zaostrzeD i przyj do szpitala osób w starszym wieku " Diagnoza rozpoczyna si od szczegóBowego wywiadu z problemami oddechowymi i mog spowodowa i badania fizykalnego. niespodziewany zgon. " Identyfikacja czasowego zwizku midzy objawami " Alergia na pyBek czsto jest wykorzystywana do badania a nara|eniem na alergeny stanowi podstaw do decyzji zale|no[ci midzy zanieczyszczeniem powietrza i alergi o dalszych badaniach. ukBadu oddechowego. Czynniki klimatyczne (temperatura, " Podejrzenie kliniczne potwierdzane jest za pomoc prdko[ wiatru, wilgotno[, burze, itp.) mog wpBywa badania IgE in vivo (testy skórne) lub in vitro. zarówno na biologiczne, jak i chemiczne elementy tej " Testy skórne powinny obejmowa istotne alergeny interakcji. i powinny by wykonywane z zastosowaniem wystandary- " Zmiana pogody w czasie sezonu pylenia, taka jak burze, zowanych ekstraktów alergenowych. mo|e wywoBywa uwodnienie ziaren pyBku i ich rozdrob- nienie, tworzc w atmosferze biologiczny aerozol alerge- " Badania in vitro s szczególnie u|yteczne, je|eli wyniki testów skórnych nie koreluj z wywiadem lub je|eli nie nowy. W nastpstwie tego u chorych na pyBkowic mo|e mog by wykonane. wystpi atak astmy. " Testy in vitro mog by zastosowane w alergii " Migracje midzy ró|nymi krajami wi| si z nara|eniem pokarmowej w celu przewidywania  prawdopodobieDstwa na nowe zestawy zanieczyszczeD i alergenów, jak równie| choroby . ze zmianami warunków mieszkalnych, diety i dostpno[ci Copyright 2011 World Allergy Organization WYKONAWCZEGO ZDROWIA DEKLARACJA WPROWADZENIE ORGANIZACJI DO STRESZCZENIA WNIOSEK 8 Paw ankar, C anonica , H olgat e and L ockey " Konieczne jest zwikszenie dostpno[ci do diagnostyki " Dodatkowym skutkiem swoistej immunoterapii alergeno- i leczenia alergii oraz ulepszenia metod diagnostycznych, wej, które nie wystpuje przy farmakoterapii, jest dBugo- które mog zastpi wykonywane in vivo prowokacje trwaBy efekt kliniczny i zmiana historii naturalnej choroby. z lekami i pokarmami. Metoda ta zapobiega rozwojowi astmy i nowych uczuleD. " Stosowanie testów o nieudokumentowanej wiarygodno[ci " Mechanizmy dziaBania swoistej immunoterapii s liczne prowadzi do zwikszenia niepotrzebnych kosztów i skomplikowane i powoduj modyfikacj odpowiedzi diagnozowania alergii. immunologicznej na alergen, z nastpczym zmniejsze- niem nasilenia alergicznej reakcji zapalnej. Mechanizmy dziaBania immunoterapii podskórnej i podjzykowej s Farmakoterapia chorób alergicznych podobne. " Alergia wystpuje we wszystkich krajach, grupach " Korzystny efekt immunoterapii podskórnej utrzymuje si etnicznych i spoBeczno-ekonomicznych oraz w ka|dym przez lata od jej zakoDczenia. Ten dBugotrwaBy efekt wieku. wystpuje równie| przy immunoterapii podjzykowej. " Astma i alergiczny nie|yt nosa stanowi czsty problem " Wskazania, przeciwwskazania, ograniczenia i praktyczne zdrowotny, czego nastpstwem jest znaczca chorobo- aspekty immunoterapii podskórnej s okre[lone w wielu wo[ i niesprawno[ na caBym [wiecie. wytycznych. " Strategia leczenia chorób alergicznych oparta jest na: " Immunoterapia podjzykowa uznawana jest za istotn i) edukacji chorego, ii) kontroli czynników [rodowiskowych alternatyw dla immunoterapii podskórnej i jest stosowana i unikaniu nara|eni na alergeny, iii) farmakoterapii w wielu krajach. Stanowisko Zwiatowej Organizacji Alergii i iv) immunoterapii. World Allergy Organization Position Paper) z 2009 r. " Farmakoterapia jest podstaw leczenia chorób alergicz- doprecyzowuje wskazania, przeciwwskazania i metodolo- nych, poniewa| jej zastosowanie nie tylko przynosi gi stosowania immunoterapii podjzykowej. kontrol objawów choroby, ale tak|e poprawia jako[ " Badane s nowe formy immunoterapii, produkty alergeno- |ycia. we i mo|liwo[ zastosowania w alergii pokarmowej " Lekarze podstawowej opieki zdrowotnej odgrywaj wa|n i w atopowym zapaleniu skóry. rol w pierwszej linii postpowania medycznego. Musz postawi wstpn diagnoz, rozpocz leczenie Leki biologiczne i monitorowa chorego. " Badania w zakresie alergologii i immunologii doprowadziBy " Alergolodzy s wyszkoleni w zakresie stawiania specyficz- do opracowania ró|nych nowych metod terapeutycznych. nego rozpoznania i leczenia chorych na alergie, szczegól- Niektóre [rodki s ju| stosowane w praktyce medycznej, nie z umiarkowanym lub ci|kim nasileniem choroby. a inne s w trakcie badaD klinicznych. " Ze wzgldu na przewlekBy charakter alergii wa|ne jest, aby " Do nowych metod terapeutycznych zalicza si agonistów zaproponowa i wyja[ni pacjentom, twórcom polityki receptorów typu Toll, [rodki blokujce cytokiny, swoistych zdrowotnej i wBadzom dBugoterminowe strategie postpo- antagonistów receptorów cytokin i modulatory czynników wania. transkrypcyjnych ukierunkowanych na kinaz syk, " W ostatnich dziesicioleciach dokonaBa si znaczca receptorów gamma aktywowanych proliferatorami poprawa skuteczno[ci i bezpieczeDstwa farmakoterapii peroksysomów i czynnik jdrowy kappa B. alergii. " PrzeciwciaBo monoklinalne anty-IgE  omalizumab  jest " Wykazano, |e leczenie zgodne z wytycznymi opartymi skuteczny w leczeniu astmy alergicznej, ale kryteria na faktach przynosi lepsze wyniki. doboru pacjentów do tej metody terapii nie s dobrze ustalone. Swoista immunoterapia alergenowa " Swoista immunoterapia alergenowa uznawana jest za skuteczn metod leczenia alergii ukBadu oddechowego i na jad owadów bBonkoskrzydBych. " Standardowym sposobem tego leczenia jest immunotera- pia podskórna. Ostatnio do praktyki klinicznej wprowadzo- no immunoterapi podjzykow, uznan obecnie jako metod alternatywn dla immunoterapii iniekcyjnej. Copyright 2011 World Allergy Organization BiaBa Ksiga Alergii Zwiatowej Organizacji Alergii 2011-2012 9 Edukacja chorych i ich rodzin 5. ZAPOBIEGANIE CHOROBOM " Odpowiednie szkolenie i edukacja chorych i ich rodzin ALERGICZNYM stanowi fundamentaln cz[ postpowania w choro- bach alergicznych. " Dowody naukowe wskazujce na skuteczno[ edukacji " W krajach uprzemysBowionych czsto[ wystpowania i szkolenia s wzgldnie sBabej jako[ci. Metody te s chorób alergicznych narasta od ponad 50 lat. uznawane za skuteczne w astmie i mniejszym stopniu " Czsto[ uczuleD na co najmniej jeden z powszechnie w zapaleniu skóry i anafilaksji. wystpujcych alergenów w[ród dzieci w wieku szkolnym " Metody edukacji powinny by dostosowane do wieku aktualnie siga 40-50%. i grup etnicznych. " Z tego wynika, |e strategie zwalczania tego problemu s " WspóBczesne technologie informacyjne s cenne, zdecydowanie nieefektywne. zwBaszcza w celu edukacji mBodszych osób. " Prewencja pierwotna jest trudna, poniewa| nieznane s " Program edukacji i szkolenia powinien zawiera pisemny przyczyny zwikszonej czsto[ci uczuleD. Nie s równie| plan samodzielnego postpowania w chorobie. w peBni zrozumiaBe mechanizmy odpowiedzialne za to, |e u coraz wikszej liczby osób uczulenie doprowadza do rozwoju choroby alergicznej. Astma i alergie mog mie Unikanie alergenów swój pocztek we wczesnych etapach |ycia, nawet in " Skuteczne unikanie alergenów prowadzi do zBagodzenia utero. objawów u chorych na alergie. " Niedostpne s wiarygodne wskazniki wczesnego rozwoju " W wielu badaniach wykazano skuteczno[ wszechstron- chorób zale|nych od IgE. nych interwencji [rodowiskowych u dzieci chorych na " Nowe badania wskazuj, |e kluczem do prewencji jest astm. tolerancja. Nale|y zachca do prowadzenia badaD nad " Jest zbyt maBo danych potwierdzajcych zasadno[ mechanizmami tolerancji. Wydaje si, |e niewystarczajca wdra|ania pojedynczych dziaBaD, np. zakBadania jedynie tolerancja lub jej brak u osób z alergi Bczy si z niedobo- poszewek na po[ciel w celu zmniejszenia ilo[ci alergenów rami w ukBadzie regulacji immunologicznych. kurzu. " Na podstawie narodowych programów dotyczcych " Podobnie u chorych z alergi na roztocza kurzu domowe- astmy i alergii (np. FiDskiego Programu Astmy 1994-2004) go pojedyncze dziaBania nie przynosz korzy[ci. wykazano, |e mo|na zmniejszy obci|enia wynikajce " Poni|ej przedstawiono pragmatyczne wskazówki dotycz- z tych chorób. Zmiany s korzystne dla rzdów, spoBe- ce unikania alergenów: czeDstw, lekarzy i innych pracowników opieki zdrowotnej,  Stosowanie wszechstronnych interwencji [rodowisko- a organizacje pacjentów otrzymuj plany edukacyjne w celu wprowadzenia najlepszych praktyk zapobiegania wych w celu uzyskania najwikszego mo|liwego i leczenia chorób alergicznych. zmniejszenia nara|enia na alergeny.  Dostosowanie interwencji do stopnia uczulenia i nara|enia na alergeny u konkretnego chorego.  Je[li ocena stopnia nara|enia jest niemo|liwa, jako jego wskaznik nale|y wykorzysta st|enie IgE swoistych dla alergenów lub rozmiar bbla w testach skórnych.  Rozpoczcie dziaBania na jak najwcze[niejszym etapie naturalnej historii choroby.  DziaBania pierwszorzdowe ukierunkowane na wyeliminowanie lub zmniejszenie ekspozycji na potencjalnie uczulajce alergeny powinny by wypracowane i ocenione. Copyright 2011 World Allergy Organization WYKONAWCZEGO ZDROWIA DEKLARACJA WPROWADZENIE ORGANIZACJI DO STRESZCZENIA WNIOSEK 10 Paw ankar, C anonica , H olgat e and L ockey Koszty i skuteczno[ konsultacji 6. EKONOMIA ZDROWIA, alergologicznych EDUKACJA MEDYCZNA I WYDAJNA " Choroby alergiczne s ukBadowymi stanami przewlekBymi, które mog obejmowa liczne narzdy i ukBady OPIEKA MEDYCZNA W ALERGOLOGII w przebiegu caBego |ycia u chorych na alergie. " Oceniajc ekonomiczne obci|enie wynikajce z chorób Zapewnianie opieki medycznej i ekonomia alergicznych, koszty chorób dotyczcych ró|nych zdrowia w alergologii narzdów bd si sumowa si, wBczajc choroby nosa (alergiczny nie|yt), zatok (zapalenie zatok i bBony [luzowej " Astma i choroby alergiczne s istotn przyczyn zachoro- nosa), pBuc (astm), skóry (atopowe zapalenie skóry) waD w skali [wiata. i innych. " Astma nieproporcjonalnie cz[ciej dotyczy mniejszo[ci " Analizy stosunków kosztów do skuteczno[ci (cost-effecti- i ludzi z warstw spoBecznych o ni|szym standardzie ve analysis, CEA) polegaj na porównywaniu efektów spoBeczno-ekonomicznym. jednej interwencji medycznych do innych z zaBo|eniem, " CaBkowity ogólno[wiatowy koszt opieki nad chorymi na |e konieczne jest zwikszanie skuteczno[ci w stosunku astm i choroby alergiczne jest nieproporcjonalnie wysoki do kosztów. pomimo relatywnie niewielkich kosztów przypadajcych " Nieodpowiednio zastosowana interwencja CEA mogBaby na jedn osob, gBównie z powodu tak czstego wystpo- wygenerowa niepotrzebne koszty, nie przynie[ korzy[ci, wania tych schorzeD. a nawet spowodowa szkody. " Najbardziej skuteczn metod postpowania w tych " NieprawidBowa interpretacja wyników badaD diagnostycz- chorobach jest uczenie chorych umiejtno[ci radzenia nych przez osoby niewyspecjalizowane mo|e prowadzi sobie z wBasn chorob. do zbyt czstego rozpoznawania chorób alergicznych " Edukacja powinna koncentrowa si na szkoleniu lekarzy i nieodpowiedniego postpowania, które mo|e choremu w zakresie promowania i ksztaBtowania tych umiejtno[ci zaszkodzi. Nastpstwem tego mo|e by zlecanie u chorych. nadmiernej ilo[ci leków i wprowadzenie kosztownych i niepotrzebnych metod unikania nara|enia na alergeny, Edukacja medyczna w alergologii takich jak diety eliminacyjne, które mog prowadzi do Do zakBadanych celów szkolenia w zakresie alergologii niedoborów pokarmowych i wtórnych schorzeD. Z drugiej lekarzy i innych pracowników opieki medycznej nale|y: strony niedoszacowanie nasilenia astmy mo|e prowadzi do zagra|ajcego |yciu niedostatecznego leczenia lub " Przygotowanie absolwentów uczelni do ich dalszej kariery braku immunoterapii, która mo|e korzystnie wpByn na medycznej, a szczególnie zwikszenie liczby osób |ycie chorego. wyszkolonych w zakresie mechanizmów i postpowania w chorobach alergicznych. " Stosunek kosztów do skuteczno[ci odno[nie konsultacji alergologicznych bdzie wykazany na podstawie lepszych " Wypracowanie metod rozumienia procesów poprawienia wyników leczenia pacjenta i nabytych do[wiadczeD postpowania z chorymi na alergie. Bcznie ze zmniejszeniem niepotrzebnych wydatków " Opracowanie nowych obszarów nauczania w ramach pBatników, spoBeczeDstwa lub chorego i jego rodziny. stypendiów i potrzeb szkolenia zawodowego. " Zapewnienie edukacji w obszarach badaD naukowych. " Wypracowanie umiejtno[ci radzenia sobie i rozumienia bardziej skomplikowanych elementów chorób alergicz- nych spotykanych w konkretnych obszarach ich praktyki klinicznej. Copyright 2011 World Allergy Organization BiaBa Ksiga Alergii Zwiatowej Organizacji Alergii 2011-2012 11 Deklaracja Zwiatowej Organizacji Zdrowia II. Alergeny i zanieczyszczenia DEKLARACJA [rodowiskowe Zwiatowa Organizacja Zdrowia, peBnic rol organizacji nadrzdnej nad krajowymi Okre[lone potrzeby: i regionalnymi towarzystwami alergologii, Brakuje lub nie zawsze powszechnie dostpne s oparte na faktach informacje o najwa|niejszych zewntrznych astmy i immunologii klinicznej na caBym i wewntrzdomowych alergenach i zanieczyszczeniach [wiecie, zaprosiBa wszystkie 84 towarzystwa odpowiedzialnych za rozwój i zaostrzenia chorób alergicz- czBonkowskie do uczestniczenia w opraco- nych i astmy. waniu BiaBej Ksigi Alergii poprzez udziaB Zalecenia: w internetowej ankiecie dotyczcej obecne- Nale|y zidentyfikowa lokalne zewntrzne i wewntrzdomo- go stanu i potrzeb tej specjalno[ci w ich we alergeny i zanieczyszczenia, które mog wywoBywa choroby alergiczne i zaostrza ich przebieg. Gdy jest to krajach lub regionach. Uzyskane odpowie- mo|liwe, nale|y je zlokalizowa i oceni ilo[ciowo. Nale|y dzi oraz opracowania naukowe zawarte wprowadzi odpowiednie dziaBania [rodowiskowe i zwiza- w BiaBej Ksidze Alergii stanowi podstaw ne z wykonywanym zawodem, tam gdzie ich jeszcze nie ma lub gdzie s niezbdne. Nale|y równie| wdra|a strategie Deklaracji Zwiatowej Organizacji Zdrowia. o udowodnionej skuteczno[ci w prewencji chorób. I. Badania epidemiologii chorób III. Dostpno[ [wiadczeD alergicznych w zakresie alergii, astmy i immunologii klinicznej Okre[lone potrzeby: (alergologów) i odpowiednich W wielu cz[ciach [wiata jest maBo opublikowanych informacji epidemiologicznych o ogólnej czsto[ci wystpo- leków wania chorób alergicznych i o konkretnych chorobach. Na przykBad, jest niewiele lub caBkowicie brakuje informacji Okre[lone potrzeby: o ci|kiej astmie, anafilaksji, alergii pokarmowej, alergii na Jest coraz wiksze zapotrzebowanie na wiksz liczb jady owadów, alergii na leki oraz o zBo|onych przypadkach alergologów i istnienie miejscowych i regionalnych o[rod- chorób alergicznych zajmujcych kilka narzdów. Dane ków diagnostyki i leczenia alergii w celu uBatwienia przekazy- dotyczce tych schorzeD dostpne jest w niewielu krajach, wania w odpowiednim czasie chorych ze zBo|onymi ale jedynie dla okre[lonych grup wiekowych. chorobami alergicznymi. Konieczny jest dostp do terapii, na któr chorego bdzie sta i której skuteczno[ bdzie Zalecenie: proporcjonalna do kosztów oraz do nowych metod leczenia. W ka|dym kraju powinny by przeprowadzone badania Na przykBad, w niektórych cz[ciach [wiata brakuje dostpu epidemiologiczne w celu ustalenia rzeczywistego obci|enia do autostrzykawek z adrenalin dla pacjentów obci|onych wynikajcego z chorób alergicznych, astmy oaz pierwotnych ryzykiem anafilaksji, nowych i bardziej skutecznych metod i wtórnych niedoborów odporno[ci. Jest to pierwszy istotny leczenia ci|kiej astmy oraz do immunoterapii alergenowej. etap zabezpieczania odpowiednich lekarskich i innych medycznych [wiadczeD w celu odpowiedzi na aktualne Zalecenie: i przyszBe potrzeby. Urzdy zdrowia publicznego powinny zapewni odpowied- nie [wiadczenia w zakresie alergologii i immunologii, w tym dostp do specjalistów i o[rodków diagnostyczno-terapeu- tycznych. Alergolodzy powinni umie zleca leczenie o najlepszym stosunku kosztów do skuteczno[ci. PrzykBa- dem jest autostrzykawka z adrenalin w leczeniu anafilaksji, Copyright 2011 World Allergy Organization WYKONAWCZEGO ZDROWIA DEKLARACJA WPROWADZENIE ORGANIZACJI DO STRESZCZENIA WNIOSEK 12 Paw ankar, C anonica , H olgat e and L ockey anty-IgE w ci|kiej astmie, czy szereg bardzo skutecznych V. Programy specjalizacji [rodków stosowanych w leczeniu pokrzywki i obrzku i szkolenia naczynioruchowego, dziedzicznego obrzku naczyniorucho- wego, nie|ytu nosa, zapalenia spojówek i astmy. Okre[lone potrzeby: Swoista immunoterapia alergenowa skutecznie zapobiega pojawieniu si astmy i jedyn dostpn metod zapobiega- Twórcy edukacji medycznej powinni by [wiadomi koniecz- nia anafilaksji i zgonom z powodu u|dleD przez pszczoBy, no[ci specjalizacji lub podspecjalizacji z alergologii osy, szerszenie i mrówki. Konieczne s konsultacje alergolo- i immunologii klinicznej z odpowiednim programem giczne oraz postawienie w odpowiednim czasie rozpoznania szkoleniowym w celu zapewnienia optymalnej opieki i wdro|enie leczenie, aby poprawi dBugoterminowe wyniki medycznej. leczenia chorych, jako[ |ycia i zmniejszy niepotrzebne bezpo[rednie i po[rednie koszty dla chorego, pBatnika Zalecenie: i spoBeczeDstwa. Do[wiadczenie w alergologii i immunologii powinno stanowi integraln cz[ opieki zapewnianej przez o[rodki wszystkich specjalno[ci. W krajach, gdzie szkolenie IV. Przeddyplomowa w alergologii i immunologii aktualnie nie jest dostpne lub i podyplomowa edukacja lekarzy nie jest uznane jako specjalizacja, nale|y wdro|y programy edukacyjne i akredytacyjne, aby wybrani lekarze przeszli pierwszego kontaktu i pediatrów formalne szkolenie i uzyskali kwalifikacje wymagane do otrzymania certyfikatu. Programy takie umo|liwi lekarzom Okre[lone potrzeby: ogólnym, w tym pediatrom, nabycie umiejtno[ci wystarcza- Konieczne jest przeddyplomowe i podyplomowe szkolenie jcych do sprawowania opieki nad chorymi z alergiami. lekarzy ogólnych i pediatrów w zakresie alergologii, astmy i immunologii klinicznej, aby mogli wBa[ciwie pomaga chorym na alergie. VI. Powszechna [wiadomo[ dotyczca alergii, astmy Zalecenie: i immunologii klinicznej Choroby alergiczne s gBówn przyczyn chorobowo[ci i umieralno[ci. Odpowiednie przeddyplomowe i podyplomo- Okre[lone potrzeby: we szkolenie studentów medycyny, lekarzy, pediatrów i innych pracowników opieki zdrowotnej przygotuje ich do W wikszo[ci populacji na caBym [wiecie brakuje odpowied- rozpoznawania chorób alergicznych jako przyczyny wielu niej edukacji i [wiadomo[ci chorobowo[ci i umieralno[ci chorób. Umo|liwi im tak|e prowadzenie Bagodnych, zwizanej z chorobami alergicznymi, przewlekBego czsto nieskomplikowanych przypadków chorób alergicznych, charakteru tych chorób, znaczenia konsultowania si ukierunkowane na leczenie stanu zapalnego, bdcego z lekarzem wyszkolonym w alergologii, astmie i immunologii podstawowym mechanizmem tych chorób. Osoby te klinicznej oraz leków i metod leczenia dostpnych w terapii naucz si, kiedy i jak przekazywa bardziej skomplikowane i profilaktyce tych chorób. przypadki chorób na konsultacje specjalistyczne. Taka edukacja na poziomie praktyki ogólnej ma kluczowe istotne Zalecenie: znaczenie, poniewa| wikszo[ pacjentów z chorobami WBadze odpowiedzialne za zdrowie publiczne powinny alergicznymi jest leczona przez lekarzy podstawowej opieki uzna choroby alergiczne za gBówn przyczyn chorobowo- zdrowotnej i pediatrów. Od lekarzy tych bdzie równie| [ci i potencjalnej umieralno[ci. Powinny wspóBpracowa wymagane, aby wspóBpracowali ze specjalistami przy z krajowymi towarzystwami alergologicznymi i immunolo- prowadzeniu chorych i byli [wiadomi roli alergologów gicznymi oraz z grupami wsparcia chorych, aby upowszech- i immunologów w diagnozowaniu, leczeniu i sprawowaniu nia konieczno[ poprawy ogólnej [wiadomo[ci tych opieki nad chorymi z bardziej zBo|onymi problemami chorób i odpowiedniej opieki nad nimi. klinicznymi. Copyright 2011 World Allergy Organization BiaBa Ksiga Alergii Zwiatowej Organizacji Alergii 2011-2012 13 Wniosek Zwiatowa Organizacja Alergii jest ogólno[wiatow federacj skupiajc krajowe i regionalne towarzystwa alergologiczne, astmy i immunologii klinicznej. Towarzystwa te stanowi doskonaBe miejsce czerpania wiedzy i do[wiadczenia. Zaleca si z du|ym przekonaniem, aby wBadze odpowiedzialne za zdrowie publiczne, dyrektorzy szkóB medycznych i grupy chorych wspóBpracowaBy z tymi towarzystwami w celu promowania doskonaBo[ci opieki nad osobami z chorobami alergicznymi. Jako czBonkowie Zwiatowej Organizacji Alergii krajowe i regionalne towarzystwa alergologiczne, astmy i immunologii klinicznej uczestnicz w pracy Komisji WAO i s gotowe do udzielania odpowiedzi na pytania, jak najlepiej wdra|a te zalecenia. Informacje s dostpne na stronie Zwiatowej Organizacji Alergii www.worldallergy.org, a pytania mog by kierowane na adres info@worldallergyorg. Copyright 2011 World Allergy Organization WYKONAWCZEGO ZDROWIA DEKLARACJA WPROWADZENIE ORGANIZACJI DO STRESZCZENIA WNIOSEK Notes Notes

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zarządzanie talentami Biała Księga Dale Carnegie
Biała księga zagadnienia
Biala Ksiega systemu DMR Hytera
Biala Ksiega Smoleńsk 2010
biała księga
zima biała księga zimy
Biała księga GMO streszczenie
biała księga na temat zarządzania europą
Biala Ksiega S24
16 biala ksiega
Biala Ksiega S24
zlota ksiega
kc ksiega1

więcej podobnych podstron