Przemówienie Gomułki 1967
Władysław Gomułka, Przemówienie
na VI Kongresie Zwic~zków Zawodowych,
19 VI 1967 r.
(cyt. za: Materialy z dziejów Polski 1945-1980, cz. 2, z. 1, Warszawa 1987, s. 12)
W zwiazku z tym, że agresja Izraela na kraje arabskie spotkała się z aplauzem
w syjonistycznych środowiskach Zydów-obywateli polskich pragnę oświadczyć, co
następuje: nie czyniliśmy przeszkód obywatelom polskim narodowości żydowskiej Tekst ten i trzy następne sa
w przeniesieniu się do Izraela, jeśli tego pragnęli. Stoimy na stanowisku, że każdy zwiazane pośrednio i bez-
obywatel Polski powinien mieć tylko jedna ojczyznę - Polskę Ludowa. Podziela to pośrednio z wydarzeniami
olbrzymia większość obywateli polskich narodowości żydowskiej i służy wiernie na- marcowymi 1968 r. O ja-
szemu krajowi. Władze państwowe traktuja jednakowo wszystkich obywateli Polski kich wydarzeniach na are-
Ludowej bez względu na ich narodowość. Każdy obywatel naszego kraju korzysta nie międzynarodowej mó-
z równych praw i na każdym ciaża jednakowe obywatelskie obowiazki wobec Pol- wi Gomułka2 Co oznacza
ski Ludowej. Ale nie możemy pozostać obojętni wobec ludzi, którzy w obliczu zagro- określenie "syjonizm"2
żenia pokoju światowego, a więc również bezpieczeństwa Polski i pokojowej pracy Dlaczego przemówienie to
naszego narodu, opowiada ja się za agresorem, za burzycielami pokoju i za impe- można uznać za otwarcie
rializmem. Niech ci, którzy odczuwa ja, że słowa te skierowane sa pod ich adresem drogi dla kampanii anty-
- niezależnie od ich narodowości - wyciagna z nich właściwe dla siebie wnioski. semickiejz
Obecna sytuacja międzynarodowa wymaga czujności, ścisłego zwarcia frontu ca-
łego narodu, dyscypliny społecznej, rzetelnej pracy wszystkich od góry do dołu.
Rezolucja Walnego Zebrania Oddziału
Warszawskiego ZLP 29 II 1968 r.
(cyt. za: Materialy z dziejów Polski 1945-1980, cz. 2, z. 1, s. 1 1, 12)
Pisarze polscy zgromadzeni 20 lutego 1968 r. na walnym nadzwyczajnym ze-
braniu Oddziału Warszawskiego Zwiazku Literatów Polskich, poruszeni zakazem
dalszych przedstawień Dziadów Mickiewicza na Scenie Teatru Narodowego,
stwierdzaja:
1. Od dłuższego czasu mnoży się i nasilaja ingerencje władz sprawujacych
zwierzchnictwo nad działalnościa kulturalna i twórczoście artystyczna, ingerencje
dotyczace nie tylko treści utworów literackich, lecz także ich rozpowszechniania
i odbioru przez opinię.
2. System cenzury oraz kierowania działalnościa kulturalna i artystyczna jest arbi-
tralny i niejawny, nieokreślone sa w nim kompetencje poszczególnych władz oraz
sposób odwoływania się od ich decyzji.
3. Ten stan rzeczy zagraża kulturze narodowej, hamuje jej rozwój, odbiera jej au-
tentyczny charakter i skazuje na postępujace wyjałowienie. Zakaz, który dotknał
Dziady, jest tego szczególnie jaskrawym przykładem.
4. Postulaty pisarzy, przedstawione w formie uchwał i memoriałów przez władze Jakie zarzuty wobec polity-
ZLP oraz czołowych reprezentantów środowiska pisarskiego, nie zostały dotad ki władz w dziedzinie kul-
uwzględnione. tury zawiera rezolucja2
Powodowani troska obywatelska wzywamy władze PRL do przywrócenia, zgod-
nie z nasza wiekowa tradycja, tolerancji i swobody twórczej. Domagamy się Arcy-
wrócenia Dziadów Mickiewiczowskich w inscenizacji Kazimierza Dejmka, których
usunięcie ze sceny wywołało zrozumiałe rozgoryczenie mieszkańców stolicy.