2740390535

OCHRONA PRAW AUTORSKICH

1.    Prawo autorskie (ang. copyright, symbol: ©) - pojęcie prawnicze oznaczające ogół praw przysługujących autorowi dowolnego utworu, upoważniające go do decydowania o sposobie użytkowania działa i czerpania z niego korzyści. W tej kwestii głównym aktem normatywnym w Polsce jest Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 r.

2.    Utwór - każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Każdy utwór tak rozumiany jest chroniony przez prawo od samego początku jego powstania, nawet, gdy jest nieukończony. Autor utworu nabywa prawo do ochrony automatycznie bez konieczności dopełnienia jakichkolwiek starań i formalności.

3.    Licencja - dokument prawny lub umowa określająca warunki korzystania z utworu, którego dotyczy.

Typy licencji:

^ Freeware - program rozpowszechniany na tej licencji jest bezpłatny, można go używać do zastosowań domowych, czasami licencja zawiera zakaz wykorzystywania go do celów komercyjnych. Autor zachowuje swoje prawa autorskie - jeśli więc udostępniamy taki program innym, należy podać informację o jego autorze.

s Domena publiczna - twórca przekazuje produkt nieodpłatnie, jako swego rodzaju dobro publiczne, zrzekając się jednocześnie praw majątkowych.

•s Shareware - autor zgadza się na krótkotrwałe używanie produktu bez opłat w celu przetestowania. Jeśli po jego wypróbowanie nie jesteśmy zainteresowani zakupem, powinniśmy go usunąć z dysku. Zazwyczaj programy objęte taką licencją posiadają pewne ograniczenia, które zostaną zdjęte po wniesieniu opłaty i wpisaniu kodu otrzymanego od autora.

•f Demo - zubożona przez autorów wersja programu, która jest udostępniana bezpłatnie.

•f Trial - w pełni funkcjonalne programy dystrybuowane na tej licencji mogą być używane tylko przez z góry ustalony czas (zwykle od 7 do 90 dni), po upływie którego, program przestanie działać i trzeba go zarejestrować lub usunąć.

Za naruszenie praw autorskich grozi odpowiedzialność karna w postaci:

s rozpowszechnianie utworu bez zgody - kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2,

s rozpowszechnianie w celu uzyskania korzyści majątkowej - kara pozbawienia wolności do lat 3, s gdy rozpowszechnianie stanowi stałe źródło dochodu albo określona osoba kieruje lub organizuje tego rodzaju działalność - kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5,

•s gdy sprawca działa nieumyślnie - kara grzywny, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Naruszający prawa autorskie może być także pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej, twórca może zażądać m.in.

s zaniechania naruszeń,

■/ usunięcia skutków naruszenia,

s naprawienia szkody (na zasadach ogólnych lub poprzez zapłatę dwu-, a w przypadku zawinionego naruszenia trzykrotności wynagrodzenia, jakie byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu), s wydania uzyskanych korzyści,

s oświadczenia odpowiedniej treści, zamieszczonego w prasie.

Każda działalność twórcza o indywidualnym charakterze jest chroniona prawem autorskim.

Zadanie

Przeanalizuj poniższe sytuacje i zdecyduj, w których przypadkach mogło dojść do naruszenia praw autorskich. Jakie dodatkowe warunki należałoby spełnić, aby prawo nie zostało złamane?

Siostra Ani, Magda studentka wydziału ekonomii:

1.    wykorzystała w swojej pracy licencjackiej anonimowy artykuł naukowy znaleziony w sieci,

2.    na zajęciach ze statystyki przedstawiła prezentację, którą pobrała ze strony www, nie opatrzonej notą copyright,

3.    zrobiła na ćwiczeniach z makroekonomii zdjęcia schematów zapisanych na tablicy przez wykładowcę i zamieściła je na forum swojej grupy studenckiej,

6 | St