§ 3. Bezpieczeństwo wewnętrzne a bezpieczeństwo zewnętrzne państwa 9
5) bezpieczeństwo kulturowe - jego głównym celem jest utrwalenie i pielęgnowanie wartości decydujących o tożsamości narodowej oraz czerpanie z doświadczeń i osiągnięć innych narodów;
6) bezpieczeństwo społeczne - jego celem jest przetrwanie, dobrobyt, zrównowa
żony rozwój społeczeństwa poprzez zapewnienie wysokiej jakości życia obywateli, rodziny i osób wymagających szczególnej troski, ich warunków bytowych, pracy, wypoczynku i dostępu do dóbr powszechnego użytku, a także przeciwdziałaniu bezrobociu, rozwarstwieniu społecznemu i konfliktom społecznym;
7) bezpieczeństwo ideologiczne - celem jest utrwalenie i kształtowanie wspólnoty światopoglądów w dążeniu do realizacji interesów narodowych, a także przeciwdziałanie ideologiom skrajnym oraz ochrona przed koncepcjami uzasadniającymi działania negatywne dla interesu narodowego;
8) bezpieczeństwo publiczne - zasadniczym celem jest ochrona porządku praw nego w państwie oraz obrona przed działaniami zabronionymi, które godzą w życie i zdrowie lub porządek publiczny, a także w normy i obyczaje społeczne;
9) bezpieczeństwo powszechne - jego celem jest zapewnienie bezpieczeństwa ludności cywilnej, a zarazem stanem uzyskanym w wyniku zorganizowanej ochrony życia i zdrowia ludzi, a także dóbr materialnych i kulturalnych oraz środowiska naturalnego, w zakresie niezbędnym do przetrwania ludzi, przed skutkami działań człowieka przeciwko człowiekowi lub sil natury, które wywołują bezpośrednie zagrożenie wartości chronionych.
Jak się wydaje, rodzajów bezpieczeństwa narodowego jest więcej, ich lista nie jest zamknięta, ale nie powinna być również zbyt rozległa ze względu na wymóg ścisłości, tj. podania rodzaju, do którego pojęcie należy1.
Poza szerzej omówionym zakresem przedmiotowym bezpieczeństwo posiada również charakter podmiotowy, a - będąc naczelną potrzebą człowieka i grup społecznych - jest zarazem podstawową potrzebą państw i systemów międzynarodowych. Jego wyraźny brak wywołuje niepokój i poczucie zagrożenia. Stąd każdy z wymienionych podmiotów stara się oddziaływać na swoje otoczenie zewnętrzne i sferę wewnętrzną, by usuwać lub przynajmniej oddalać zagrożenia i eliminować własny lęk. Skoro więc zagrożenia mają dwojakiego rodzaju pochodzenie, działania w celu ich likwidowania mogą być skierowane zarówno do wewnątrz, jak i na zewnątrz. W związku z tym zasadne jest wyodrębnienie dwóch aspektów bezpieczeństwa: wewnętrznego i zewnętrznego. Bezpieczeństwo wewnętrzne - w najwięk-