Tematy wykładów - 20 godzin
1. Wprowadzenie; przepisy prawne z zakresu ochrony i rekultywacji gleb (Ustawa z dnia 3 II 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych, Dz.U. nr 16, poz. 78); Unijna Dyrektywa Glebowa. Definicje, funkcje, powstawanie gleb: czynniki glebotwórcze, procesy glebotwórcze. Przyrodnicze i antropologiczne aspekty kształtowania się gleb Polski. Antropogeneza. Biosfera jako czynnik glebotwórczy oraz chroniący glebę.
2. Degradacja i dewastacja gleb - definicje. Formy degradacji gleb: (1) wyjałowienie gleby ze składników pokarmowych i naruszenie równowagi jonowej,(2) zakwaszenie, (3) ubytek próchnicy i pogorszenie jej jakości, (4) zniekształcenie stosunków wodnych, (5) procesy erozyjne, (zabiegi przeciwerozyjne), (6) mechaniczna destrukcja struktury gleby, (porowatość), (7) zniekształcenie rzeźby terenu, (8) techniczno-przestrzenne rozdrobnienie powierzchni biologicznie czynnej, (9) zanieczyszczenia mechaniczne, (10) zanieczyszczenia chemiczne; źródła zanieczyszczeń chemicznych gleb: atmosferyczne, zabiegi agrotechniczne, odpady, zasolenie, związki ropopochodne, wwa, metaboliczna intoksykacja gleby, (11) Biologiczne zanieczyszczenie gleb.
3. Struktura przestrzenna degradacji gleb w Polsce i na świecie
4. Rekultywacja gleb - etapy, rodzaje, sposoby rekultywacji.
5. Ochrona gleb. Podstawowe działania z zakresu ochrony: przeciwdziałanie erozji, utrzymywanie właściwych stosunków wodnych, zmniejszenie zanieczyszczeń przenikających do gleby; w rolnictwie: zmiana technologii uprawy, siewu i nawożenia, wapnowanie gleb zakwaszonych, melioracyjna przebudowa właściwości gleb lekkich, optymalizacja struktury terenów rolno-leśnych
Tematy ćwiczeń laboratoryjnych - 10 godzin
1. Wprowadzenie; przepisy prawne z zakresu ochrony i rekultywacji gleb (Ustawa z dnia 3 II 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych, Dz.U. nr 16, poz. 78); Unijna Dyrektywa Glebowa. Sposób postępowania przy wyłączaniu różnych klas bonitacyjnych gleb z użytkowania rolniczego.
2. Ustawowe działania zmierzające do ograniczania przeznaczania gruntów na cele nierolnicze i nieleśne. Struktura użytkowania gleb w Polsce i ich ubytek na cele nierolnicze i nieleśne
3. Identyfikacja i określanie zakresu różnorodnych presji, wybór metod i sposobów rekultywacji
4. Opisowa analiza wyłączania gruntów z użytkowania rolniczego i leśnego w ostatnich dziesięciu latach w Polsce. Analiza aktualnego i określanie optymalnego zalesienie w Polsce.
5. Zasada określania stopnia degradacji struktury ekologicznej badanego obszaru.
6. Sporządzanie projektu:
• badań nad oceną degradacji pokrywy glebowej bądź glebowo-roślinnej obszarów objętych wpływem określonej presji w rejonie działania Uczelni;
• rekultywacji i zagospodarowania obszarów zdegradowanych (zdewastowanych)
Piśmiennictwo podstawowe:
1. Baran S., Turski R. 1996. Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb. Wyd. AR, Lublin.