energią mechaniczną maszyn, energią elektryczną, termiczną),
• stosowanym wyposażeniem (np. stosowaniem maszyn zaliczanych do szczególnie niebezpiecznych),
• wykorzystywaną technologią, (np. czyszczeniem powierzchni metodami strumieniowo-ścierny-mi),
• stosowanymi materiałami (np. materiałami palnymi i toksycznymi),
• popełnieniem przez ludzi niebezpiecznych błędów (np. w wyniku nieznajomości przepisów bhp, brawury).
W środowisku pracy zidentyfikowano szereg czynników, które mogą stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników. Czynniki te dzielą się na: niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe. Ponadto niebezpieczne szkodliwe i uciążliwe czynniki występujące w procesie pracy można podzielić na: fizyczne, chemiczne, biologiczne i psychofizyczne [1], Ze względu na skutek, jaki czynniki te wywołują w organizmie człowieka, zagrożenia środowiska pracy dzielą się na:
• wypadkowe, kończące się urazami o różnej ciężkości (wypadki lekkie, ciężkie i śmiertelne),
• chorobowe, kończące się chorobami i schorzeniami zawodowymi o różnej ciężkości, aż do inwalidztwa i śmierci.
Schemat klasyfikacji czynników stanowiących zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka przedstawiono na rysunku 1.
Do zagrożeń wypadkowych zalicza się niebezpieczne czynniki fizyczne występujące w środowisku pracy. Za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą [13], tj.:
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,
j NicfcciyiMjiic j
STAN BEZPIECZEŃSTWA
Rys. 2. Wzajemne relacje miar zagrożenia
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Do zagrożeń chorobowych zalicza się te czynniki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia występujące w środowisku pracy, których skutki pojawiają się dopiero po pewnym czasie od chwili ekspozycji na ich działanie. Zagrożeniami chorobowymi są wszystkie przypadki pracy w warunkach przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń - NDS, najwyższych dopuszczalnych natężeń - NDN oraz dopuszczalnych stężeń w materiale biologicznym - DBS.
Na rysunku 2 przedstawiono wzajemne relacje miar zagrożenia czynnikami szkodliwymi, które mogą wystąpić w środowisku pracy. Należy wyjaśnić, że [3]:
• NDS, NDN, DBS są takimi wartościami różnych czynników, których oddziaływanie na pracownika przez ośmiogodzinny dzień pracy w ciągu całej aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie jego zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń,
• NDSCH, NDNCH - najwyższe dopuszczalne stężenie/natężenie chwilowe są takimi wartościami różnych czynników, które nie powinny spowodować ujemnych zmian
PRZEGLĄD BUDOWLANY 3/2007 49