4037603171

na zakup w miarę jednakowej liczby dóbr luksusowych i usług rekreacyjnych z budżetu pozostałego po zaspokojeniu podstawowych potrzeb. Inni jednak mogą się z takim postulatem nie zgadzać. Można przykładowo uznać, że ważniejsze jest przeznaczenie większej ilości rzadkich zasobów na ochronę środowiska naturalnego.

Nie ma sposobu na to, aby ekonomia mogła dowieść słuszności lub nieprawidłowości tego rodzaju sądów normatywnych. Wszystko bowiem zależy od preferencji i priorytetów jednostki bądź społeczności dokonującej wyboru. Nie znaczy to jednak, że ekonomia nie jest w stanie naświetlić pewnych problemów normatywnych. Można posłużyć się ekonomią pozytywną, aby szczegółowo przedstawić skutki, jakie pociąga za sobą dokonanie takiego bądź innego wyboru. Przykładowo można by dowieść, że zaniechanie subsydiowania kosztów leczenia ludzi starszych spowoduje zwiększone zapotrzebowanie na usługi medyczne ze strony ludzi w średnim wieku, którzy będą dążyć do wcześniejszego wykrycia i podjęcia leczenia chorób, zanim leczenie ich stanie się droższe z racji bardziej zaawansowanego wieku. Społeczeństwo mogłoby przeznaczyć znaczne zasoby na cele laboratoryjno-metodyczne, pozostawiając mniej na ochronę środowiska. Ekonomia pozytywna może więc służyć przedstawieniu różnych dostępnych możliwości dla społeczeństwa dokonującego normatywnego wyboru.

Tego rodzaju rolę doradczą, w kwestii tego, co społeczeństwo winno czynić, należałoby wyraźnie odróżnić od roli ekonomisty, jako eksperta w dziedzinie określania prawdopodobnych następstw danych działań gospodarczych. W tej ostatniej roli „zawodowy” ekonomista dostarcza wyspecjalizowanej wiedzy z dziedziny ekonomii pozytywnej. Jednak w społeczeństwach demokratycznych, gdzie wszyscy obywatele mają wpływ na określanie celów ogólnonarodowych, ekonomiści nie mają monopolu na czyste sądy wartościujące tylko z racji tego, że są ekonomistami. Ekonomiści dążą do wyraźnego rozróżnienia ich roli jako fachowców w dziedzinie ekonomii pozytywnej od roli, jaką pełnią zwykli obywatele, popierając określone sądy i wybory normatywne. Chociaż z pozoru ten podział ról może wydawać się jasny, to fakty dowodzą, że w ekonomii pozytywnej można spotkać rozbieżności w interpretacji zjawisk. Dokonując wyboru możliwych wyjaśnień rzeczywistości, trudno nie ulec pokusie interpretowania jej przez pryzmat pożądanego sposobu jej kształtowania.

4. Mikroekonomia a makroekonomia

Wielu ekonomistów specjalizuje się w określonych dziedzinach przedmiotu ekonomii. Na przykład są ekonomiści zajmujący się ekonomiką pracy, energetyką, specjaliści od pieniądza czy międzynarodowych stosunków gospodarczych. Różnią się oni jednak segmentem życia gospodarczego, którym się interesują.

19