4130650222

SYSTEM PROGRAMOWANEGO ODDZIAŁYWANIA W OPINIACH WIĘŹNIÓW 267

wanie tym systemem jest obowiązkowe.⁶ Nawet, jeśli przyjąć, że wymagają oni wzmożonych oddziaływań wychowawczych, to dopuszczalność takiego rozwiązania, w świetle powyższy uwag, budzić musi wątpliwości. Przypomnieć warto, że jeszcze w latach osiemdziesiątych M. Porowski i A Rzepliński głosili pogląd, iż „korekcyjnie zorientowana polityka penitencjarna” nie da się pogodzić z wymogiem respektowania godności ludzkiej skazanego. Skazanym jest także młodociany. Do problemu tego powrócę jeszcze w dalszych częściach artykułu.

Ponieważ system programowanego oddziaływania wszedł w życie w dniu 1 września 1998 r., obowiązuje więc już 11 lat, pilnym obecnie zadaniem jest zbadanie nie tylko różnych aspektów jego wykonywania, lecz także opinii o tym systemie, jakie formułują członkowie społeczności więziennej, tj. personel więzienny i skazani. Mówiąc inaczej, zbadania, na ile sprawdza się on w praktyce, na ile nie? Jak dotychczas jednak badań empirycznych nad funkcjonowaniem tego systemu w codziennej rzeczywistości penitencjarnej jest stosunkowo niewiele. Z bardziej wyczerpujących prac badawczych w tym zakresie należałoby wskazać opracowania A Nawój oraz E. Sileckiej, M. Bramskiej, A Kurek i D. Schmidta, a także A Szymanowskiej . Istnieje więc wyraźna potrzeba wypełnienia luki, jaka w tym zakresie uwidacznia się w literaturze penitencjarnej.

Wychodząc z takiego założenia, Autor artykułu przeprowadził w okresie od października 2008 do marca 2009 r. w 3 jednostkach o charakterze zamkniętym badania ankietowe, mające na celu zebranie opinii skazanych objętych tym systemem o jego wykonywaniu. Nieocenioną pomoc w przeprowadzeniu badań okazali dyrekcja oraz specjaliści z Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Poznaniu, dzięki którym stał się możliwy dostęp do skazanych w zakładach karnych podległych temu inspektoratowi.

Z uzasadnienia projektu kodeksu karnego wykonawczego „ograniczenia pod tym względem dotyczyć mają jedynie młodocianych”. Por. Projekt..., s. 83. W uzasadnieniu nie podano jednak, dlaczego tak ma być.

Por. M. Porowski, A Rzepliński, Uwięzienie a wartości, „Studia Prawnicze”, nr 3/1987, s. 99 i nast. Skazanym jest również młodociany.

E. Silecka, Nowe formy i metody pracy penitencjarnej ze szczególnym uwzględnieniem systemu programowanego oddziaływania, maszynopis rozprawy doktorskiej, Poznań 2005, U AM, obecnie w przygotowaniu do druku; A Nawój, Wykonywanie kary pozbawienia wolności w systemie programowanego oddziaływania, maszynopis rozprawy doktorskiej, Uniwersytet Łódzki 2004; M. Bramska, A Kurek, D. Schmidt, System programowanego oddziaływania w warunkach zakładu karnego zamkniętego, Biuletyn RPO nr 42 - Stan i węzłowe problemy polskiego więziennictwa Warszawa 2000; A Szymanowska, Więzienie i co dalej, Warszawa 2003, s. 185-243 (podrozdział pt. System programowanego oddziaływania).

Słowa podziękowania należą się szczególnie Dyrektorowi OISW - Robertowi Bulakowi oraz specjaliście Maciejowi Gołębiowskiemu.