4130649065

9

W Zakładach Chemicznych AZOT Jaworzno produkowano, trichlorobenzen, stosując jako surowiec odpadowy, heksachlorocykloheksan pochodzący z produkcji lindanu (y- heksachlo-rocykloheksanu). Heksachlorocykloheksan poddawano odchlorowodorowaniu ługiem sodowym uzyskując trichlorobenzen stosowany następnie do produkcji Akaritoksu. Istniały przypuszczenia związane, z produkcją preparatów zawierających heksachlorobenzen, że trichlorobenzen był poddawany procesowi dalszego chlorowania do heksachlorobenzenu. Brak jest potwierdzenia tej informacji. Wszystko wskazuje na to, że preparaty zawierające HCB produkowane były w oparciu o surowiec pochodzący z importu lub z produkcji doświadczalnej w NZPO Rokita. W Zakładzie produkowano również przejściowo monochlorobenzen.

W Zakładach Chemicznych Sarzyna w Nowej Sarzynie prowadzono chlorowanie benzenu (do tetrachlorobenzenu) jako surowca do produkcji kwasu 2,4,5-trichlorofenoksy-octowego (2,4,5-T). Prowadzona była również produkcja doświadczalna zarówno tetrachlorobenzenu jak i kwasu 2,4,5-T. Wybudowana została instalacja przemysłowa, jednak nigdy nie została uruchomiona ze względu na zakaz stosowania w Polsce tego preparatu. Produkcji tetrachlorobenzenu towarzyszyło zapewne powstawanie znacznych ilości penta- i heksachlorobenzenu. Brak jednak informacji o sposobie zagospodarowania tych substancji.

W Zakładach Azotowych we Włocławku (obecnie ANWIL S.A) w procesie produkcji rozpuszczalników (tetrachlorku węgla i perchloroetylenu) przez chlorowanie propylenu, w trakcie chłodzenia gazów po reakcji chlorowania, wykraplały się i były oddzielane frakcje ciężkie zawierające mieszaninę związków chloru, z przewagą poi i chlorowanych benzenów (Heks). Substancja ta była spalana na specjalnej instalacji stanowiącej integralną część kompleksu PCW w celu jej unieszkodliwienia i odzyskania chlorowodoru. Chlorowodór był zawracany do procesu oksychlorowania etylenu i produkcji 1,2-dwuchloroetanu a następnie chlorku winylu.

Instalacja spalania była i jest ważnym elementem gospodarki odpadowymi chloropochod-nymi różnych węglowodorów powstającymi w procesach produkcji rozpuszczalników, 1,2-dwuchloroetanu i chlorku winylu.

Jak powiedziano wyżej, Heksy powstawały, głównie w produkcji rozpuszczalników. Produkcja ta przed kilku laty została wstrzymana i w związku z tym Heksy w procesach produkcyjnych obecnie nie występują.

Pierwotny obiekt spalarni Heks, (bardzo trudny w eksploatacji) został kilka lat temu zlikwidowany i zastąpiony nowym, odpowiadającym współczesnym standardom emisji PCDD i PCDF a tym samym emisji HCB i PCB. Obiekt ten ma wolne moce przerobowe i może być wykorzystywany do świadczenia usług w postaci bezpiecznego spalania odpadów niebezpiecznych z innych procesów technologicznych.

Powyższe informacje potwierdzają brak w Polsce zamierzonej produkcji heksachlorobenzenu. Tym niemniej wskazują na możliwość występowanie w trakcie zamierzonej produkcji mono-, bi-, tri- i tetrachlorobenzenów pewnych ilości HCB, który musiał być w wyżej wymienionych zakładach zagospodarowywany lub składowany. Poza Zakładami Anwil, które od początku produkcji rozpuszczalników w drodze chlorowania propylenu dysponowały instalacją spalającą tak zwane „Heksy” i w zakresie, w odniesieniu do pozostałych fabryk, brak jest publikowanych informacji dotyczących zagospodarowania substancji zawierających HCB (jako wydzielane w procesach produkcyjnych zanieczyszczenia produktów wytwarzanych w sposób zamierzony).