5987092197

17

a)    b)

Rys. 2.1. Schemat pomiaru twardości sposobem Brinella: a) podczas obciążenia, b) po odciążeniu: 1 - kulka, 2 - element obciążający, 3 - badany materiał, 4 - odcisk

pomiaru średnicy trwałego odcisku d (rys. 2.1). Twardość Brinella wyraża się wzorem:

HB =

obciążenie

pole powierzchni odcisku

= 0,102

2F

kD(D-VD²-ć²

siła F w [N].

Dla uniknięcia pracochłonnych obliczeń zostały ułożone tablice, z których na podstawie wymiaru średnicy odcisku, średnicy kulki i obciążenia odczytuje się twardość.

2.1.2. Próbka

Przed przystąpieniem do pomiaru twardości należy odpowiednio przygotować próbkę, przestrzegając następujących zasad:

•    kształt próbki może być dowolny, pod warunkiem zastosowania do pomiarów odpowiedniego stolika przedmiotowego, zapewniającego prostopadłość powierzchni pomiarowej do kierunku działania obciążenia oraz stabilne położenie próbki bez odkształceń sprężystych i przesunięć pod wpływem obciążenia;

•    powierzchnia danego przedmiotu powinna być płaska, równa oraz oczyszczona ze zgorzeliny, smaru itp. Dopuszcza się ślady obróbki mechanicznej, jeżeli możliwy jest pomiar średnicy odcisku z wymaganą dokładnością;

•    grubość próbki powinna być co najmniej 8 razy większa niż głębokość odcisku h. Należy tak dobrać średnicę kulki i obciążenie, aby po drugiej stronie próbki nie występowały ślady odkształceń.