1864814922

a)

b)

c)

d)

e)

Rys. 18.1. Schemat pomiaru twardości metodą Rockwella.

Skojarzenie każdego z trzech wgłębników z każdym z trzech obciążeń daje dziewięć skali (od A do K) stosowanych dla materiałów o różnej twardości, od najtwardszych - skala C. do najmiększych -skala H. Czas obciążenia wglębnika wynosi od ls do 15 s, w zależności od tego, w jakim stopniu badany metal wykazuje zależność odkształcenia plasty cznego od czasu obciążenia. Liczbowy wynik pomiaru twardości sposobem Rockwella odczytywany jest wprost z czujnika wyskalowanego odpowiednio w jednostkach twardości HR i przedstaw iamy go w jednostkach, np. HRB.

Pomiar twardości metali sposobem Rockwella jest często stosowany ze względu na łatwość dokonania pomiaru i natychmiastowy odczyt na skali oraz możliwość użycia do materiałów o szerokim zakresie twardości. Wadą tej metody jest każdorazowa konieczność określenia warunków' pomiaru (penetrator i obciążenie) oraz trudność porównania wyników podanych w różnych skalach.

2.1.2. Pomiar twardości sposobem Mckersa

Twardość Vickersa, opisaną w normie PN-EN ISO 6507-1:2006, wyraża się stosunkiem siły obciążającej wglębnik do powierzchni bocznej odcisku. Wglębnikiem jest ostrosłup prawidłowy czworokątny o kącie pomiędzy przeciwległymi ścianami 136°, wykonany z diamentu. Obciążenie, w zależności od twardości materiału, grubości próbki lub badanej warstwy, dobiera się z szeregu 13 wartości od 1,961 N do 980,7 N. Przy standardowym pomiarze tą metodą, nominalna siła obciążająca wglębnik wynosi 294,1 N. Czas działania obciążenia liczony od momentu osiągnięcia całkowitej siły obciążającej go powinien wynosić 10-5-15 s.

Miarę wielkości odkształcenia, czyli powierzchnię boczną odcisku, określa się na podstawie pomiaru obydwu przekątnych odcisku w kształcie kwadratu. Po obliczeniu ich średniej arytmetycznej i skojarzeniu z zastosowanym obciążeniem odczytujemy z tablic wartość twardości. Wielkość tę można wyliczyć też z wzoru:

_rrrr F ~ 0,1891F

HV = — »---

A d²

gdzie: F [N] - siła obciążająca,

A - pole powierzchni bocznej odcisku.

(1)