5987092896

OJACOBS

1!! Analiza ekonomiczna - kosztów i korzyści społecznych

18.1.    Metodyka

18.1.1.    Cele i założenia CBA

Analiza kosztów i korzyści społecznych (z ang. costs-benefits analysis, CBA) jest jedną z ekonomicznych metod oceny działań i inwestycji wspieranych ze środków publicznych opierającą się na kryterium efektywności. Pozostałe metody: analiza efektywności kosztowej oraz analiza wielokryterialna. Z wymienionych metod CBA jest najgłębiej zakorzeniona w teorii ekonomii. Komisja Europejska zaleca jej stosowanie w projektach ubiegających się o dofinansowanie z funduszy strukturalnych i Spójności.

Analiza kosztów i korzyści ma na celu określenie wpływu przedsięwzięcia na poziom dobrobytu w regionie (bądź kraju), w którym przedsięwzięcie jest realizowane. Analiza ta jest zatem przeprowadzana pod kątem całej społeczności, na którą inwestycja będzie miała wpływ, a nie wyłącznie z punktu widzenia inwestora, czy też jednostki finansującej projekt.

Efektywność ekonomiczną projektu sprawdza się w analogiczny sposób jak jego wykonalność finansową z tą jednak różnicą że w pierwszym przypadku porównuje się zdyskontowane strumienie korzyści i kosztów społecznych, a w drugim analiza dotyczy wyłącznie efektów prywatnych. Projekt jest efektywny ekonomicznie -inaczej ujmując, zwiększający dobrobyt społeczny - gdy jego ekonomiczna wartość zaktualizowana netto (ENPV) jest większa od zera. Alternatywnym sposobem określenia ekonomicznej efektywności inwestycji jest porównanie ekonomicznej stopy zwrotu (ERR) z odpowiednią stopą dyskontową.

Przedsięwzięcia, które są korzystne dla szerszej społeczności mogą być nierentowne dla inwestora. Przypadek taki ma często miejsce przy inwestycjach dotyczących ochrony środowiska. W takich sytuacjach, tzn. gdy projekt jest efektywny ekonomicznie, a niewykonalny finansowo (wartość zaktualizowana netto NPV < 0) wskazana jest przy jego finansowaniu pomoc ze środków publicznych.

Analiza ekonomiczna jest rozwinięciem i uzupełnieniem analizy finansowej. Punktem wyjścia dla CBA są tabele przepływów pieniężnych, które służą do określania rentowności finansowej inwestycji. Przepływy te w przypadku analizy ekonomicznej powinny zostać skorygowane o następujące czynniki:

•    efekty zewnętrzne,

•    transfery pieniężne,

•    ceny ukryte.

18-1