Pierwszą część arkusza egzaminu maturalnego z języka polskiego na poziomie podstawowym stanowią zadania sprawdzające rozumienie czytanego tekstu nieliterackiego.
Uczeń musi dowieść, że zrozumiał tekst, odpowiadając na pytania lub pisząc streszczenie logiczne.
W świadomości zarówno uczniów jak i nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych utrwaliła się informacja, że tylko ta pierwsza forma sprawdzania, czyli test, wystąpi na egzaminie maturalnym. W praktyce szkolnej mamy więc do czynienia z ćwiczeniami tego typu, przy jednoczesnym zaniedbywaniu pisania streszczeń logicznych. A jest to zadanie trudne i badania pilotażowe wykazały, że uczniowie mają z nim problemy.
Zatem w Informatorze maturalnym od 2005 z języka polskiego została zamieszczona uwaga, wskazująca, że nie należy rezygnować z takiej możliwości sprawdzania umiejętności rozumienia czytanego tekstu.
Uważa: na kolejnych egzaminach po 2005 roku jest możliwe zastąpienie tekstu poleceniem napisania streszczenia logicznego, tzn. spójnego tekstu o określonej długości, odtwarzającego logiczny układ tekstu czytanego (teza, argumenty, przykłady dowodzące trafności argumentów, wniosek). W 2005 roku pytania o logiczną strukturę czytanego tekstu mogą pojawić się w teście.
Przypomnijmy zatem, czym jest streszczenie logiczne i jakie ma właściwości.
Streszczenie logiczne to spójny tekst, odtwarzający logiczny układ czytanego tekstu, wynika z przetworzenia informacji, uwzględnia wyodrębnienie tezy, argumentów, przykładów i logicznych związków między nimi.
Układ ten można przedstawić graficznie:
dowód dowód
argument
dowód
Streszczenie jest skrótem tekstu właściwego.
Najważniejsze cechy/właściwości streszczenia to:
• obiektywizm,
• zwięzłość,
• precyzja,
• aspekt użytkowy,
• uzależnienie typu streszczenia od typu streszczanego tekstu.
Pracownia Matur Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Jaworznie Opracowała Anna Krasuska
1