PRZEGL
D PRASY KREACJONISTYCZNEJ
JEŚLI UMYSA
LUDZKI JEST TWOREM EWOLUCJI, TO CZY
MOśNA WIERZYĆ, śE POPRAWNIE UJMUJE ON RZECZYWISTOŚĆ?
eśli umysł ludzki jest tworem ewolucji, owały wszak pod presją konieczności dokonywania Głośny ateista Richard Dawkins poszedł
to czy mo\
na wierzyć, \
e poprawnie odkryć naukowych, chodziło tylko o to, aby być jeszcze dalej, argumentując, \
e wiara w Boga jest
J
ujmuje on rzeczywistość? dostatecznie sprytnym, \
eby prze\
yć i pozostawić urojeniem umysłowym, wywołanym przez wadliwie
Kto mo\
e być bardziej pewny prawdziwości po sobie potomstwo". [4] funkcjonujący proces ewolucji ludzkiego mózgu.
teorii ni\
jej twórca? A jednak Darwin, ojciec Mo\
emy nie zgadzać się z poglądem, \
e Odrzuca on wszelkie przekonania religijne jako
współczesnego ewolucjonizmu, \
ywił spore wierzenia religijne nie odzwierciedlają prawdziwie rezultat szkodliwego "wirusa umysłu".
wątpliwości co do prawdziwości swojego wyja- rzeczywistości i \
e jedynie słu\
ą do pogłębienia Ale przypisywanie fałszywych (z perspektywy
śnienia, skąd się wzięło olbrzymie bogactwo więzi międzyludzkich, ale trudno nie zgodzić się z naturalistycznej) przekonań religijnych człowieka
\
ycia na Ziemi. Jego teoria bowiem ma pewną ogólną opinią, \
e dla prze\
ycia i pozostawienia procesowi ewolucyjnemu tylko powiększa podej-
niewygodną filozoficzną implikację i Darwin ją potomstwa wa\
nych jest wiele czynników, nieko- rzenia, jakie \
ywił ju\
Darwin. Jeśli ewolucja jest
spostrzegł. Oto, jak wyraził swoje zastrze\
enia odpowiedzialna za powszechnie przez rodzaj ludz-
wobec czysto naturalistycznego procesu ewo- ki \
ywione przekonania religijne, które z naturali-
lucji: stycznego punktu widzenia są jawnie fałszywe (a
"Jeśli chodzi o mnie, to zawsze pojawiają się nawet według Dawkinsa szkodliwe), to mo\
na z
straszne wątpliwości, czy mo\
na zaufać prze- tego wyciągnąć wniosek, \
e fałszywe przekonania
konaniom ludzkiego umysłu, który przecie\
na temat rzeczywistości mogą równie dobrze
rozwinął się z umysłu ni\
szych zwierząt. Czy wspierać prze\
ycie człowieka, jak przekonania
przekonania te mają jakąkolwiek wartość? prawdziwe. Tylko \
e jak wtedy ewolucjoniści mogą
Jeśli w umyśle małpy występują jakieś przeko- ufać, \
e ich własne przekonania są wiarygodne i
nania, to czy ktokolwiek mo\
e im zaufać?" [1] prawdziwe? Skoro ewolucja nie gwarantuje praw-
Wielu myślicieli wzmacniało i rozszerzało dziwości przekonań ludzkiego umysłu, to skąd
tego typu wątpliwości, wskazując, \
e światopo- wiadomo, \
e sam ewolucyjny naturalizm jest praw-
gląd naturalistyczny (według którego przyroda dziwy?
to jedyna rzeczywistość) jest epistemologicznie niecznie prawdziwość przekonań. Nawet fałszywe
niespójny, sam się obala. [2] W dodatku coraz przekonania, jeśli tylko zwiększają wartość prze\
y- Chrześcijańska teistyczna alternatywa
więcej teistów przestaje wierzyć w naturalizm, cia lub szansę wydania potomstwa, mają walor w Chrześcijański teistyczny światopogląd głosi,
zwłaszcza w ewolucyjny naturalizm, poniewa\
ewolucji. \
e doskonale racjonalna istota, Bóg, jest podstawą
nie gwarantuje on, \
e ludzie dochodzą do wiary- Naturalizm ewolucyjny nieuchronnie podwa- i z
ródłem rozumu. A tym samym logika, matematy-
godnych, prawdziwych przekonań na temat rzeczy- \
a zaufanie, jakim obdarzamy nasze własne, trak- ka, wiedza i prawda wypływają z nadrzędnego
wistości. [3] Przeciwko temu, \
e ewolucyjny natura- towane jako prawdziwe, przekonania. Oto, jak tę inteligentnego boskiego umysłu i charakteryzują
lizm mo\
e wyjaśnić umysłowe zdolności człowieka sprawę przedstawia chrześcijański filozof Alvin stworzony przezeń Wszechświat. A poniewa\
Bóg
do odkrywania prawdy, wytoczyć mo\
na dwa pod- Plantinga: "Ewolucjonizm i naturalizm są nie tylko uczynił ludzkie istoty na swój obraz, z racjonalnymi
stawowe zarzuty. niedobraną parą, ale zawzięcie ze sobą walczą. zdolnościami i organami zmysłowymi, które gene-
1. Ewolucja promuje przetrwanie gatunku, a Nie mo\
na racjonalnie akceptować jednocześnie ralnie poprawnie funkcjonują, to ludzie są zdolni
nie prawdziwe przekonania. ewolucjonizmu i naturalizmu [...]. Naturalizm czy odkrywać rozumny i empiryczny porządek świata.
Mówi się, \
e ewolucja poprzez dobór natural- ewolucyjny naturalizm wydaje się prowadzić do Obiektywne istnienie Boga jest fundamentem au-
ny w ciągu miliardów lat wyprodukowała intelektu- głębokiego i powszechnego sceptycyzmu. Prowa- tentycznej wiedzy człowieka na temat świata.
alne i zmysłowe zdolności poznawcze człowieka. dzi do wniosku, \
e nasze zdolności poznawcze
Ale procesy ewolucyjne uwzględniają jedynie prze- tworzące przekonania - pamięć, postrzeganie Marta Cuberbiller
trwanie i reprodukcję. Innymi słowy, ewolucja jedy- zmysłowe, logiczne rozumowania itd. - nie są wia-
[1] Charles Darwin do W. Grahama, 3 lipca 1881, w:
nie zwiększa przystosowanie konkretnego organi- rygodne i nie mo\
na ufać, \
e produkują więcej
Francis Darwin (ed.), "The Life and Letters of Charles
zmu do środowiska - popierając tym samym dalsze prawdziwych ni\
fałszywych przekonań." [5]
Darwin" 1897 (przedruk: Elibron, Boston 2005), vol. 1, s.
istnienie gatunku. Dla tego procesu nieistotne są 2. Fałszywe przekonania ilustrują epistemo-
285.
przekonania osobników gatunku na temat środowi- logiczną niewiarygodność ewolucyjnego naturali-
[2] Clive Staples Lewis, "Cudy. Wprowadzenie
ska. zmu.
ogólne", Instytut Wydawniczy "PAX", Warszawa 1958,
Niektórzy wprawdzie sądzą, \
e posiadanie Cytowaliśmy wy\
ej poglądy Cricka na temat rozdział 3; Richard Taylor, "Metaphysics", 4th ed. Prentice-
Hall, Englewood Cliffs, NJ 1992, s. 110-112; Victor Reppert,
prawdziwych przekonań zwiększa szansę na prze- roli wierzeń religijnych. Wielu innych naturalistycz-
"C.S. Lewis's Dangerous Idea: A Philosophical Defense of
\
ycie, ale wątpliwe jest, by była to bezwyjątkowa nych uczonych oraz filozofów kontynuowało wątpli-
Lewis's Argument from Reason", InterVarsity, Downers
reguła. W niektórych przypadkach wiarygodne wości Darwina w podobny do Cricka sposób. Ich
Grove, IL 2003.
prawdziwe przekonania mogą przyczyniać się do zdaniem bodziec religijny powstał w rezultacie
[3] Patrz Alvin Plantinga, "Warrant and Proper Func-
przetrwania, ale w innych prawdziwość przekonań procesów ewolucyjnych. Innymi słowy, wiara w
tion", Oxford University Press, New York 1993, rozdziały 11-
mo\
e być bez znaczenia. Zauwa\
ył to znakomity Boga, w obiektywną moralność i \
ycie pozagrobo- 12.
[4] Francis Crick, "Zdumiewająca hipoteza, czyli
uczony Francis Crick, gdy przyszło mu wyjaśniać we to utworzone przez ewolucję przekonania, które
nauka w poszukiwaniu duszy", Na Ście\
kach Nauki, Pró-
pochodzenie wierzeń religijnych, które uwa\
a za w odległej przeszłości pomagały ludziom prze\
yć.
szyński i S-ka, Warszawa 1997, s. 346.
fałszywe. Crick jest zdania, \
e nasze mózgi rozwi- Świetny uczony i popularyzator nauki Lawrence
[5] Alvin Plantinga, "Evolution vs. Naturalism: Why
jały się głównie w okresie, gdy ludzie trudnili się Krauss tak o tym pisze: "Nie da się obalić religijne-
They are Like Oil and Water", Books & Culture July/August
polowaniem i zbieractwem. Aby prze\
yć, ludzie go przekonania, \
e Wszechświat jest dziełem
2 0 0 8 , h t t p : / / w w w . c h r i s t i a n i t y t o d a y . c o m /
musieli współpracować w małych grupach i odnosić wszechmocnej istoty. Ten rodzaj opierania się na bc/2008/004/11.37.html.
[6] Lawrence M. Krauss, "Science and Religion
się z wrogością do sąsiednich, konkurencyjnych wierze sam musi mieć podstawę ewolucyjną. Mó-
Share Fascination in Things Unseen", New York Times
plemion. I tak konkluduje: "W takich warunkach wiło się i mówi o "genie boga": idei, która niegdyś
2005, November 8, http://genesis1.asu.edu/
wspólne wierzenia wzmacniają więz
między człon- dostarczała przewagi w walce o prze\
ycie tym,
~krauss/08essay.html. (Kenneth Richard Samples,
kami jednego plemienia. Jest więcej ni\
prawdopo- którzy wierzyli w ukrytą ojcowską kontrolę, nadają-
"Darwin's Doubt: Can Naturalistically Evolved Human Minds
dobne, \
e w wyniku ewolucji nasze mózgi mają cą porządek, cel i znaczenie Wszechświatowi, z
Be Trusted to Yield True Beliefs About Reality?", New
wbudowaną potrzebę takich wierzeń. Nie ewolu- jakim mamy do czynienia". [6] Reasons To Believe 2009, vol. 1, no. 1, s. 3-5.)
 P O D P R 
D 
 i d z
P O D P R 
D  nr 3/56/marzec 2009
 P O D P R 
D 
 P O D P R 
D 
10
Marta Cuberbiller