Przesuni cie ryzyka i polaryzacja grupowa
Wyk ad 6:
" grupowe decyzje s w porównaniu z decyzjami indywidualnymi bardziej
Kto jest bardziej skuteczny - konserwatywne (potoczne przekonanie)
" jednostki cechuje wi ksza sk onno do podejmowania ryzyka
jednostki czy grupy?
" grupowe podejmowanie decyzji uwa a si za d ugotrwa y proces u redniaj cy
ryzyko i prowadz cy do ostro niejszych rozwi za
" jest to pogl d zgodny z tradycyjnym pojmowaniem przez psychologi spo eczn
dr Dariusz Rosi ski
konformizmu i wp ywu grupy: poprzez wzajemny wp yw w grupach
ludzkie postawy z regu y koncentruj si wokó redniej
grupowej (Turner, 1991)
Przesuni cie ryzyka i polaryzacja grupowa Przesuni cie ryzyka i polaryzacja grupowa
jednak w pewnych warunkach grupy mog podejmowa bardziej ryzykowne
" Grupy umacniaj pocz tkowe sk onno ci swoich cz onków na skutek:
decyzje ni jednostki
" czynników poznawczych: wszyscy cz onkowie grupy podaj w asne argumenty
zjawisko to pojawia si , gdy grupa akceptuj ca wyj ciowo pewien poziom ryzyka przesuwa si -
"
przemawiaj ce za ich stanowiskiem, dochodzi do gromadzenia si informacji
w wyniku dyskusji - ku jeszcze ryzykowniejszej decyzji grupowej - przesuni cie ryzyka
(risky shift)
" czynników motywacyjnych: gdy ludzie dyskutuj w grupie, okre laj najpierw
stanowisko innych na dany temat; w celu zdobycia sympatii innych wiele osób
grupowe decyzje - w porównaniu ze redni opinii cz onków sprzed dyskusji - mog by
"
przyjmuje stanowisko ogólnie podzielane, lecz bardziej skrajne (dzi ki temu szanuje
bardziej kra cowe na tych wszystkich wymiarach podejmowania decyzji, które nie maj nic
warto ci grupy, a jednocze nie prezentuje si w pozytywnym wietle)
wspólnego z ryzykiem czy ostro no ci - POLARYZACJ GRUPOW
Polaryzacja grupowa Grupowe podejmowanie decyzji
grupowe a indywidualne podejmowanie decyzji
" w pewnych warunkach na decyzjach grupy nie mo na polega ; zale y to od:
" wyja nienia zjawiska polaryzacji grupowej:
1. typu zadania: grupy maj przewag nad jednostkami w zadaniach
1. teoria argumentów perswazyjnych
dysjunktywnych
2. teorie warto ci kulturowych (teoria porówna spo ecznych)
2. strat ponoszonych w toku procesu
3. teoria autokategoryzacji
3. niepowodze w dzieleniu si unikatow informacj
4. skuteczno ci burzy mózgów
Grupowe podejmowanie decyzji
podejmowanie
warunki sprzyjaj ce: symptomy my lenia
b dnych decyzji:
grupowego:
" du a spójno grupy: grupa
zapewnia presti i jest atrakcyjna 
1. niepe na analiza
" z udzenie odporno ci na ataki:
dlatego ludzie chc do niej nale e
alternatywnych
grupa odczuwa swoj nieomylno i si
" izolacja grupy: grupa jest
my lenie grupowe: wiele g ów, jeden umys pogl dów
" przekonanie o moralnych
wyizolowana, chroniona przed
racjach:  Bóg jest z nami!
alternatywnymi pogl dami
2. lekcewa enie
" my lenie grupowe (Irving Janis): rodzaj my lenia, w którym bardziej liczy " stereotypowe postrzeganie
" autorytarny przywódca:
okre lania poziomu
przeciwników
si d enie do zachowania spójno ci i solidarno ci grupy ni realistyczne
kontroluje dyskusje w grupie i
" autocenzura: ludzie dobrowolnie ryzyka dla
uwzgl dnianie faktów; wyst puje gdy: wyra nie przedstawia swoje
odrzucaj przeciwstawne pogl dy, aby preferowanych
yczenia
nie  torpedowa  samych siebie rozwi za
" silny stres: cz onkowie
1. grupa jest zwarta " ukierunkowany nacisk na
odczuwaj silne zagro enie dla
decydentów, aby 3. opieranie si na
grupy
podporz dkowali si wi kszo ci
niepe nej informacji
2. grupa jest oddzielona od pogl dów przeciwnych w asnym opiniom
" s abo wypracowane
" z udzenie jednomy lno ci:
metody podejmowania
z udzenie, e wszyscy s zgodni,
4. brak planu dzia ania
3. kieruje ni jeden dominuj cy przywódca usilnie forsuj cy w asne pogl dy
decyzji: brak standardowych wynikaj ce z pomijania oponentów
na wypadek
metod rozpatrywania " stra nicy jednomy lno ci: np.
niepowodzenia
alternatywnych cz onkowie grupy chroni przywódc
Grupowe podejmowanie decyzji
Jak unikn grupowego my lenia?:
" kiedy indywidualnie a kiedy grupowo?
" przywódca powinien by bezstronny
" nie ma sensu powo ywanie grupy, je eli:
" otwarty na bezstronne opinie spoza grupy
" problem ma jedno rozwi zanie, które szybciej skuteczniej opracuje jedna
osoba
" grupa podzielona na ma e zespo y, które najpierw spotka yby si
oddzielnie, a potem dyskutowa y na forum
" nie ma potrzeby zrozumienia tego rozwi zania przez innych lub ich
anga owania si w nie
" mo na zarz dzi tajne g osowanie lub zebra anonimowe opinii na
pi mie
" decyzj ju podj to, a manipuluje si grup , eby jedynie formalnie
zatwierdzi a t decyzj (grupa zwykle to odkrywa i reaguje negatywnie)
Kiedy korzysta z grupy? Grupowe podejmowanie decyzji
" dlaczego grupowo? - zalety grupowego rozwi zywania problemów
" w grupie pracuje si atwiej
" istnieje wiele ró nych podej do badania grupowego podejmowania decyzji:
" my lenie analityczne (charakterystyczne dla my lenia indywidualnego) i
" podej cie oparte na teorii spo ecznego komunikowania si
my lenie twórcze
" modele czenia preferencji spo ecznych
" zaanga owanie
" perspektywa spo ecznego wp ywu
" rozumienie sposobu funkcjonowania grupy
Grupowe podejmowanie decyzji Grupowe podejmowanie decyzji
" mo na analizowa ró norodne aspekty tego procesu:
" perswazj
" w grupowym podejmowaniu decyzji niemal zawsze mamy
do czynienia z przej ciem od ró norodno ci stanowisk do
" konformizm
j e d n o l i t e g o s t a n o w i s k a g r u py = g r u p o w e
" negocjacje
podejmowanie decyzji redukuje zró nicowanie
" a tak e bada zjawiska towarzysz ce podejmowaniu decyzji:
opinii wewn trz grup (mo e by rozpatrywane
" formu owanie werdyktów s dziowskich
w kategoriach wp ywu spo ecznego - niekiedy
jako przejaw konformizmu)
" syndrom grupowego my lenia
" polaryzacj grupow
Grupowe podejmowanie decyzji Grupowe podejmowanie decyzji
" modele uzgadniania preferencji spo ecznych - wyja nianie, jak z rozbie nych
pocz tkowo opinii w podejmuj cej decyzj grupie powstaje ko cowa decyzja (Stasser, Kerr i
Davis, 1989)
w przeciwie stwie do modeli spo ecznego komunikowania si - w zasadzie nie dotycz
"
procesu wewn trzgrupowego komunikowania si (dzi ki niemu indywidualne
" regu y:
stanowiska przekszta caj si w decyzj grupow ), ale bior pod uwag sposób, w jaki
1. jednomy lno
cz onkowie grupy uzgadniaj po czenie swoich preferencji (wst pne stanowiska, opinie) dla
podj cia grupowej decyzji
2. zasada zwyk ej wi kszo ci kryterium zasadno ci
" w centrum zainteresowania: preferencje cz onków grupy i zachodz ce w nich
zmiany 3. zasada wi kszo ci dwóch trzecich cz onków grupy
4. wst pne ukierunkowanie stanowisk
" schematy decyzji spo ecznej Davisa (1989) okre laj pewn liczb regu , które grupa mo e
przyj
" znajomo wst pnego rozk adu jednostkowych opinii cz onków grupy oraz regu y dzia ania
zaakceptowane przez grup pozwalaj (z du ym prawdopodobie stwem) przewidzie ko cow
decyzj
Grupowe podejmowanie decyzji
Grupowe podejmowanie decyzji
regu a (bardziej) (s absza)
rygorystyczna koncentracja w adzy
" w zadaniach intelektualnych (istnieje poprawne rozwi zanie, np.
>
" jednomy lno jest regu rygorystyczn i towarzyszy jej niska koncentracja
matematyczne) grupa cz sto obiera jako regu swego dzia ania kryterium
w adzy
poprawno ci
" regu a wi kszo ci dwóch trzecich jest mniej rygorystyczna i towarzyszy jej
" w zadaniach wymagaj cych oceny (nie ma jednoznacznego,
wi ksza koncentracja w adzy
prawid owego rozwi zania, np. przy preferencjach artystycznych) grupa obiera
" rodzaj zaakceptowanej regu y, a zw aszcza jej rygorystyczno (dopuszczalno wyj tków), mo e
regu zwyk ej wi kszo ci
wp ywa nie tylko na sama decyzj grupow , ale tak e na:
" regu y ró ni si od siebie pod wzgl dem:
" preferencje cz onków,
" dopuszczalno ci wyj tków
" ich satysfakcj zwi zan z podejmowaniem decyzji,
podzia u w adzy pomi dzy cz onków
"
" spostrzeganie charakteru dyskusji
" wzajemne ustosunkowania cz onków grupy
Grupowe podejmowanie decyzji Grupowe podejmowanie decyzji
" model schematu przej cia spo ecznego Kerra (Stasser, Kerr i Davis,
1989) akcentuje rzeczywisty rozk ad stanowisk cz onków, które
" podejmowanie decyzji przez zespo y s dziowskie:
grupa - opieraj c si na jakiej regule podejmowania decyzji - zmienia w
kolejnych etapach w kierunku decyzji ko cowej
" modele czenia preferencji cz sto testuje si w warunkach
symulowanych prac awy przysi g ych (w warunkach laboratoryjnych mo na
" aby pojawi a si ko cowa decyzja - opinie uczestników dyskusji musz by
odtworzy wiele rzeczywistych w a ciwo ci ich dzia ania, np. przypadkowy
monitorowane albo przez kilkakrotne zadawanie pyta dotycz cych
dobór nie znaj cych si wcze niej cz onków grupy)
stanowisk indywidualnych, albo te przez rejestrowanie nawet najdrobniejszych
zmian w opiniach uczestników