plik


A to ciekawe ednym z problemw, ktry musz rakiety w chwili startu. Silnik rakietowy silnik plazmowy wyrzuca strumieD Jrozwiza projektanci wieloletnich dziaBa dziki zjawisku odrzutu  wy- zjonizowanego gazu rozpdzonego misji kosmicznych, jest paliwo, w kt- rzucane do tyBu gazy powoduj ruch polem elektrycznym. re musi by wyposa|ona rakieta. Na do przodu. W tradycyjnych silnikach W przypadku silnika plazmowego, razie stanowi ono wiksz cz[ masy paliwem jest tlen i wodr. Natomiast w porwnaniu z silnikiem chemicz- nym, masa zabieranego paliwa bdzie znikoma, a energi elektryczn mog Silnik jonowy jest obecnie najwydajniejszym silnikiem rakietowym u|ywanym produkowa baterie sBoneczne. Silnik do napdzania statkw w przestrzeni kosmicznej. Wykorzystano go po raz plazmowy to kolejny etap w konstruk- pierwszy do napdzania sondy Deep Space 1 wystrzelonej w 1998 roku. cji nowoczesnych napdw po dziaBa- Jego nastpc ma zosta silnik plazmowy jcym ju| silniku jonowym. SiBa cigu silnikw jonowych, w porwnaniu z silnikami tradycyjnymi, jest mniej- sza, ale mog one dziaBa dBu|ej. S niezastpione w wieloletnich misjach ku maBym ciaBom niebieskim, gdy| umo|liwiaj precyzyjn korekcj toru lotu rakiety. ESA (Europejska Agencja Kosmiczna) z powodzeniem zastosowaBa silnik jonowy w Deep Space 1  sondzie wystrzelonej w 1998 roku. Zadaniem tej misji byBo sprawdzenie nowocze- snych technologii, ale rwnie| prze- sBanie zdj komety Berrely ego. Misja skoDczyBa si sukcesem we wrze[niu 2001 roku. Wicej do[wiadczeD Z internetu ula plazmowa jest Knie tylko wdzicznym obiektem do obserwacji, Jakie s dzi[ zastosowania plazmy ale mo|na z jej u|yciem i do czego jeszcze mo|e ona sBu|y przeprowadzi wiele in- w przyszBo[ci teresujcych do[wiad- www.plasmas.org czeD. Jednym z nich jest Kula plazmowa eksperyment ze [wie- Najdro|szy w historii program badaw- tlwk, ktr animato- czy taDszy jedynie od budowy rzy udostpni wszystkim midzynarodowej stacji kosmicznej Jakie znasz stany skupienia materii? StaBy, ciekBy chtnym. Trzymajc j za www.iter.org i gazowy? Poznaj plazm  czwarty stan materii. jeden z koDcw, drugi Dziki plazmie mo|emy podziwia zorz polarn zbli|my do kuli plazmo- Wicej o misji Deep Space 1 wej. Zwietlwka zaczyna http://nmp.nasa.gov/ds1 i obraz na ekranie pBaskiego telewizora. Plazm si jarzy. Dlaczego? Za- mog te| by napdzane silniki najnowszych sila j prd pByncy z kuli Jak dziaBa silnik plazmowy plazmowej przechodzcy http://science.howstuffworks.com/ pojazdw kosmicznych. przez nasze ciaBo. fusion-propulsion2.htm Sprbujmy spraw- dzi, co si stanie, je- Kula plazmowa [li bdziemy trzyma http://www.fizyka.umk.pl/phys/ [wietlwk w poBowie ZAKLADY/PDF/Pokazy_2006/16.html jej dBugo[ci? CENTRUM NAUKI KOPERNIK www.kopernik.org.pl CENTRUM NAUKI KOPERNIK Eksperymentuj! Eksperymentuj! Fot. East News 2x, NASA Troch teorii O historii Cztery stany skupienia materii o raz pierwszy termin  czwarty stan P materii zostaB u|yty przez angiel- skiego fizyka Williama Crookesa w dru- giej poBowie XIX wieku podczas badaD nad wyBadowaniami elektrycznymi w rozrzedzonych gazach. Okre[lenie to dotyczyBo promieni katodowych, nazywanych inaczej  materi pro- mienist . Dalsze badania wBasno[ci promieni katodowych, prowadzone 1. CiaBo staBe. 2. Ciecz. 3. Gaz. 4. Plazma. przez J.J. Thomsona, doprowadziBy do Trudno jest zmieni jego Trudno zmieni objto[, ale Aatwo zmieni zarwno jego Brak oddziaBywaD midzy odkrycia elektronu w 1897 roku. objto[ i ksztaBt. mo|na zmieni jej ksztaBt. ksztaBt, jak i objto[. czsteczkami, a wizania Z kolei termin  plazma zostaB Czsteczki s bardzo silnie Czsteczki, sBabiej powizane OddziaBywania midzycz- wewntrz czsteczki s zbyt wprowadzony przez Irwinga Lang- powizane z najbli|szymi ze sob ni| w ciaBach staBych, steczkowe s bardzo sBabe. sBabe, by utrzyma je muira, amerykaDskiego fizyka i che- ssiadami mog si przemieszcza Czsteczki swobodnie w caBo[ci  jony i elektrony mika, |yjcego na przeBomie XIX i XX po caBej objto[ci cieczy przemieszczaj si po caBej wystpuj i poruszaj si wieku, pioniera badaD nad wyBado- objto[ci gazu oddzielnie waniami elektrostatycznymi w ga- Zorz polarn mo|na zaobserwowa gBwnie w okolicach podbiegunowych, zach. Po raz pierwszy u|yB on tego jednak w okresach du|ej aktywno[ci SBoDca zjawisko to jest widoczne nawet ho na Ziemi |yjemy w[rd trzech zasilana wysokim napiciem  w naszej jest tak sBaby, |e nie jest wyczuwalny, pojcia do opisu zjonizowanego gazu na [rednich szeroko[ciach geograficznych (tak|e w naszym kraju) Cstanw skupienia materii: staBe- kuli jest to 40 tys. V. Napicie to wytwa- ale mo|e okaza si niebezpieczny dla w 1929 roku. go, ciekBego i gazowego, we Wszech- rza silne pole elektryczne, ktre sprawia, osb z rozrusznikiem serca. Olbrzymie ilo[ci materii, w posta- [wiecie ponad 99% materii wystpu- |e gaz zmienia si w plazm. WyBadowania w kuli plazmowej mo|- ci plazmy, wyrzucane s z korony Solar Obserwatory). Rozpdzone do atmosfery jedynie w okolicach biegu- je w czwartym stanie skupienia, pod Jony i elektrony przyspieszone w sil- na porwna do piorunw. W chmurze sBonecznej w przestrzeD kosmicz- ogromnych prdko[ci czsteczki omi- nw, wywoBujc tu przepByw prdu, postaci plazmy. Plazma to wysoko nym polu elektrycznym zderzaj si burzowej zgromadzony jest Badunek n. Odkryto je w latach 1971 1974 jaj Ziemi, odpychane przez jej po- dziki czemu mo|emy obserwowa zjonizowany gaz, w ktrym oddzielnie z atomami gazw, pobudzajc je do elektryczny wytwarzajcy silne pole za pomoc misji OSO 7 (Orbiting le magnetyczne. Przedostaj si do zjawisko zwane zorz polarn. wystpuj elektrony oraz atomy lub [wiecenia. Obserwujemy  nitki wyBa- elektryczne. Je[li w jego zasigu znaj- czsteczki pozbawione elektronw. dowaD od [rodka kuli do jej powierzch- dzie si naBadowana elektrycznie cz- Do powstania plazmy potrzebna jest ni. Kolor [wiatBa zale|y od skBadu gazu steczka, to zostaje ona przyspieszona, WspBczesne zastosowania du|a energia, ktrej zrdBem mo|e by wypeBniajcego kul. Jego ci[nienie jest nabierajc przy tym energii. Zderzajc wysoka temperatura, pole elektryczne dobrane w taki sposb, aby [wieciBa sie po drodze z innymi czsteczkami, lub [wiatBo. tylko niewielka cz[ atomw. oddaje im cz[ swojej energii, powo- Materia, ktra nas otacza na Ziemi, BBdne ogniki taDcz bezBadnie po dujc ich jonizacj. Proces ten zaczyna instytutach fizyki plazmy na caBym naukowcw na caBym [wiecie nie tylko (czerwony, zielony, niebieski). Subpiksel jest  za chBodna , aby wystpowa caBej powierzchni kuli, chyba |e zbli- wic postpowa lawinowo i w efekcie W[wiecie wytwarza si sztuczne z tego powodu. Badania naukowe fizyki to szklana rurka wypeBniona gazem, pod postaci plazmy. Plazm mo|e- |ymy rk do szklanej baDki. Wtedy nastpuje wyBadowanie elektryczne, pioruny midzy innymi po to, aby na- plazmy znalazBy ogromne zastosowanie ksenonem, do ktrej przykBadane jest my otrzyma sztucznie, na przykBad wyBadowania [cigane s przez dBoD. ktre obserwujemy jako bByskawic. uczy si broni przed skutkami tych w konstrukcji wy[wietlaczy plazmowych, przez elektrody zmienne napicie kil- w kuli plazmowej, takiej jak prezento- Dlaczego tak si dzieje? Prd przepBywa Uczeni zajmujcy sie badaniem pla- groznych zjawisk atmosferycznych. zapewniajcych wysok jako[ przy wiel- kuset woltw. W rurce, podobnie jak wana na wystawie. Kula plazmowa to przez nasze ciaBo Batwiej ni| przez po- zmy interesuj si nie tylko wyBado- W Polsce badano na przykBad odporno[ kich ekranach o dBugo[ci przektnej w kuli w naszym do[wiadczeniu, tworzy szklana baDka wypeBniona rozrzedzo- wietrze. MinibByskawice szukaj za[ naj- waniami atmosferycznymi, ale tak|e powBoki [migBowca  SokB na uderze- powy|ej 42  . Ekran telewizora plazmo- si plazma. Ksenon emituje promienio- nym gazem  mieszank helu i argonu. Batwiejszej drogi, |eby si rozBadowa. prbuj zrozumie procesy zachodzce nia piorunw, aby poprawi bezpie- wego to miliony pikseli. Ka|dy z nich wanie ultrafioletowe (UV), pobudzajce W [rodku kuli znajduje si elektroda Uwaga! Prd, ktry pBynie przez ciaBo, we wntrzu gwiazd. Ogromne ci[nie- czeDstwo pilota i pasa|erw. Niemniej zbudowany jest z trzech subpikseli dla do [wiecenia [wiatBem widzialnym war- nie i temperatura rzdu kilku milio- plazma jest obiektem zainteresowaD trzech kolorw podstawowych RGB stw luminoforu. W 2005 roku ruszyB nw stopni powoduj, |e materia we midzynarodowy wntrzu gwiazd jest wBa[nie w stanie Schemat dziaBania wy[wietlacza plazmowego Budowa pojedynczego subpiksela projekt badawczy plazmy. Zachodzce tam reakcje ter- (ITER), ktry ma mojdrowe s zrdBem emitowanej przezroczysta szyba ekranu Pod wpBywem ultrafioletu elektroda (katoda) odpowiedzie na energii. DokBadne zrozumienie tych warstwa luminoforu emituje pytanie, czy mo|liwe procesw mo|e okaza si pomysBem promieniowanie widzialne jest wykorzystanie na na zaradzenie kryzysowi energetyczne- wielk skal energii mu. Od kilku lat trwaj bowiem prace uzyskiwanej z fuzji nad wykorzystaniem reaktorw termo- jdrowej. Kosztem jdrowych jako niezwykle efektywnego 10 mld euro w Cadar- zrdBa energii. Dotychczas prowadzone che na poBudniu Francji prby nie przyniosBy jednak zadowa- powstanie wielki lajcych rezultatw, poniewa| utrzy- ksenon k s e n o n tokamak. Na zdjciu mywanie gorcej plazmy pochBania s z k l a n e Do wybranych Pod wpBywem napicia szklane obok jego mniejszy wicej energii, ni| jest ona w stanie jej l luminofor u m i n o f o r p o d B o | e subpikseli przykBada- czsteczki gazu (ksenonu) elektroda adresowa podBo|e e l e k t r o d a a d r e s o w a kolega z Princeton dostarczy. my wysokie napicie emituj ultrafiolet  zrdBo wysokiego  z r d B o w y s o k i e g o n napicia (anoda) a p i  c i a ( a n o d a ) Eksperymentuj! Fot. EFDA-JET, NASA; rys. MaBgorzata Zwientczak 6x

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Kula plazmowa A3
[Audi A4 8E ] Zestaw naprawczy do luzujacej sie rolety w Avancie B6 i B7
Litania do Ducha Świętego x2 A4 PDF
Ściana fundamentowanie ciężary A4
POPRAWIONE RYSUNKI WAŁ A4
Sprawdź swoją pamięć A4
Kodowanie V A G iem licznika do A4
mrpfc06 Voca earth a4
audi A4 6 stala praca wentylatora chlodnicy
Audi A4 Bosch crypted9 01 eng
Mapa Polski pdf A4
Szybkość reakcji A4
Wysokie napięcie A4
[Audi A4 B6 TDI] Wymiana swiec żarowych
a4 (2)

więcej podobnych podstron