plik


Ksigi rachunkowe i ich charakterystyka Ksigi rachunkowe wedBug prawa bilansowego obejmuj zbiory zapisw ksigowych, obrotw (sum zapisw) i sald, ktre tworz: 1) dziennik, 2) ksig gBwn (ewidencj syntetyczn), 3) ksigi pomocnicze (ewidencj analityczn), 4) zestawienie obrotw i sald kont ksigi gBwnej, 5) zestawienie sald kont ksig pomocniczych, 6) wykaz skBadnikw aktyww i pasyww (inwentarz). 1.1. Dziennik Dziennik jest przeznaczony do rejestrowania poszczeglnych operacji w porzdku chronologicznym, tzn. w kolejno[ci nastpowania po sobie operacji gospodarczych, jakie wystpiBy w danym okresie sprawozdawczym. Zapisy w dzienniku musz by kolejno numerowane, a sumy zapisw (obroty) liczone w sposb cigBy. Bez wzgldu na technik prowadzenia ksig rachunkowych, dziennik powinien umo\liwia uzgodnienie jego obrotw z obrotami zestawienia obrotw i sald kart ksigi gBwnej, a zarazem zapewnia jednoznaczne powizanie zapisw w tym dzienniku ze sprawdzonymi i zatwierdzonymi dowodami ksigowymi. Je\eli stosuje si dzienniki cz[ciowe, grupujce zdarzenia wedBug ich rodzajw, to nale\y sporzdzi zestawienie obrotw tych dziennikw za dany okres sprawozdawczy. Je\eli ksigi rachunkowe s prowadzone za pomoc komputera, to zapis ksigowy powinien posiada automatycznie nadany numer pozycji, pod ktr zostaB wprowadzony do dziennika, a tak\e dane umo\liwiajce identyfikacj osoby odpowiedzialnej za tre[ zapisu. Zapisy w dzienniku powinny by powizane z zapisami na kontach ksigi gBwnej w sposb umo\liwiajcy ich sprawdzenie. Nale\y mie na uwadze, \e forma dziennika jako odrbnego urzdzenia ksigowego wystpowaBa przy prowadzeniu ksig tzw. technik przebitkow, tzn. wwczas gdy zapisw dokonywano rwnocze[nie na odrbnych kontach ksigi gBwnej i w dzienniku z przebitki (przez kalk). Natomiast w przypadku stosowania innych technik rejestrowania operacji w ksigach rachunkowych (rejestry, ksigi oprawne lub prowadzone za pomoc komputera), wymagany ustaw dziennik zastpuje: " w rejestrach i ksigach oprawnych lub wizanych w formie tzw. amerykanki - kolumna zbiorcza, w ktrej wykazuje si kwoty stanowice sum kwot szczegBowych, " w technice komputerowej - wydruk (tabulogram) w postaci kolejno ponumerowanych stron, nie rzadziej ni\ na koniec ka\dego miesica, oraz rwnoczesne z wydrukiem przeniesienie danych na inny przeznaczony do tego celu trwaBy no[nik danych. 1.2. Ksiga gBwna Konta ksigi gBwnej okre[lane zamiennie jako konta syntetyczne, ustala kierownik jednostki w wykazie doBczonym do zakBadowego planu kont, wymaganego ustaw o rachunkowo[ci (art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. a) w dokumentacji opisujcej przyjte przez jednostk zasady rachunkowo[ci. W wykazie tym podaje si symbole i nazwy kont syntetycznych, natomiast w zakBadowym planie kont, ustalajcym ten wykaz okre[la si funkcje poszczeglnych kont syntetycznych oraz ewidencj szczegBow (konta ksig pomocniczych), ktra ma by prowadzona do ka\dego konta syntetycznego. Klasyfikacj kont syntetycznych i tworzenie w ramach ka\dego z tych kont, kont ksig pomocniczych (analitycznych) ilustruje poni\szy schemat. Klasyfikacja kont ksigi gBwnej Konta ksigi gBwnej (syntetyczne) objte wykazem zakBadowego planu kont Konta bilansowe Konta wynikowe Konta przychodw Konta aktyww Konta pasyww Konta kosztw i strat i zyskw Konta ksigi gBwnej Konta ksigi gBwnej Konta ksigi gBwnej Konta ksigi gBwnej (syntetyczne) (syntetyczne) (syntetyczne) (syntetyczne) Konta ksig Konta ksig Konta ksig Konta ksig pomocniczych pomocniczych pomocniczych pomocniczych (analityczne) (analityczne) (analityczne) (analityczne) Salda na dzieD bilansowy wykazuje si Salda na dzieD bilansowy wykazuje si w bilansie w rachunku zyskw i strat Poszczeglne konta ksigi gBwnej (syntetyczne) - ze wzgldu na tre[ ekonomiczn zarejestrowanych na nich operacji gospodarczych i speBniane przez nie funkcje - dzieli si na dwie grupy: " konta bilansowe (zamiennie okre[lane jako konta aktyww i pasyww) - szczegBowo opisane w Zeszytach Metodycznych Rachunkowo[ci nr 4 z 20 lutego 2009 r. na str. 44-46, " konta wynikowe (zamiennie okre[lane jako konta kosztw i strat oraz przychodw i zyskw) - szczegBowo opisane w Zeszytach Metodycznych Rachunkowo[ci nr 5 z 1 marca 2009 r. na str. 46-48. 1.3. Ksigi pomocnicze Konta ksig pomocniczych zawieraj zapisy bdce uszczegBowieniem i uzupeBnieniem zapisw na kontach ksigi gBwnej. Prowadzi si je w ujciu systematycznym jako wyodrbniony system ksig, kartotek (zbiorw kont), komputerowych zbiorw danych, uzgodniony z saldami i zapisami na kontach ksigi gBwnej. Konta te stanowi ewidencj szczegBow (analityczn) do kont ksigi gBwnej. Sposb prowadzenia tej ewidencji i zakres uszczegBowienia okre[la jednostka we wBasnym zakresie, decyzj kierownika jednostki wyra\on na pi[mie w dokumentacji opisujcej przyjte do stosowania zasady rachunkowo[ci (wymaganej przepisami art. 10 ust. 1 i 2 ustawy o rachunkowo[ci) - z uwzgldnieniem potrzeb w zakresie: sprawowania kontroli wewntrznej, analizy oraz sprawozdawczo[ci i rozliczeD z tytuBu podatkw. W dalszej cz[ci niniejszego opracowania przedstawiamy zasady prowadzenia ksig pomocniczych w odniesieniu do poszczeglnych grup aktyww i pasyww. Ewidencja szczegBowa [rodkw trwaBych Ewidencja szczegBowa (analityczna) [rodkw trwaBych powinna by prowadzona odrbnie dla [rodkw trwaBych znajdujcych si w u\ywaniu, podlegajcych amortyzacji i oddzielnie dla [rodkw trwaBych w budowie. Analityka prowadzona do konta ksigi gBwnej sBu\cego do ewidencji warto[ci pocztkowej [rodkw trwaBych znajdujcych si w u\ywaniu, powinna by prowadzona w sposb umo\liwiajcy co najmniej: 1) ustalenie warto[ci pocztkowej poszczeglnych [rodkw trwaBych, a w odniesieniu do [rodkw trwaBych o niskiej jednostkowej warto[ci pocztkowej tak\e ustalenie grup tych skBadnikw aktyww zbli\onych rodzajem i przeznaczeniem, 2) identyfikacj poszczeglnych [rodkw trwaBych oraz miejsca ich u\ywania i osb za nie odpowiedzialnych, 3) grupowanie [rodkw trwaBych w ukBadzie wymaganym w aktywach bilansu (stanowicego zaBcznik nr 1 do ustawy o rachunkowo[ci), a mianowicie podziaB na: a) grunty (w tym prawo u\ytkowania wieczystego gruntu), b) budynki, lokale i obiekty in\ynierii ldowej i wodnej, c) urzdzenia techniczne i maszyny, d) [rodki transportu, e) inne [rodki trwaBe, 4) prawidBowe obliczenie odpisw amortyzacyjnych, a tak\e ustalenie r\nic z tytuBu aktualizacji wyceny [rodkw trwaBych. Ewidencja bilansowa na kontach ksig pomocniczych, do konta [rodkw trwaBych znajdujcych si w u\ywaniu i podlegajcych amortyzacji, mo\e by prowadzona w formie: ksigi inwentarzowej, kart obiektw lub za pomoc innych zastpujcych je urzdzeD okre[lonych przez jednostk we wBasnym zakresie, tak by zapewniaBa co najmniej informacje wymienione wy\ej w pkt 1-4. Ewidencja szczegBowa dla [rodkw trwaBych w budowie ma zapewnia co najmniej: " ustalenie kosztw za czas trwania budowy odrbnie dla ka\dego zadania (obiektu), " wyodrbnienie kosztw bezpo[rednich dotyczcych poszczeglnych obiektw i kosztw po[rednich wsplnych, je\eli w ramach jednego przedsiwzicia realizuje si dwa i wicej zadaD stanowicych obiekty w budowie, " rozliczenie kosztw po[rednich na poszczeglne [rodki trwaBe realizowane w ramach jednego przedsiwzicia budowlanego, " ustalenie kosztw ulepszenia dla ka\dego [rodka trwaBego poddanego ulepszeniu (w znaczeniu okre[lonym w art. 31 ust. 1 ustawy o rachunkowo[ci). Ewidencja szczegBowa [rodkw pieni\nych i rachunkw bankowych Ewidencja szczegBowa [rodkw pieni\nych i rachunkw bankowych obejmuje ewidencj przychodw, rozchodw i stanw [rodkw pieni\nych w walucie krajowej i walutach obcych, znajdujcych si w kasie wBasnej, na rachunkach bankowych, [rodkw pieni\nych w drodze oraz aktyww pieni\nych w postaci weksli obcych, czekw i innych papierw warto[ciowych, tak\e zacignitych przez jednostk kredytw bankowych. Ewidencja ta powinna zapewni ustalenie wpBat i wypBat oraz stanu [rodkw pieni\nych w walucie krajowej i walutach obcych w kasie i na rachunkach bankowych, wielko[ci zacignitych przez jednostk kredytw i ich wykorzystanie oraz kontrole dokonywanych operacji pieni\nych i rozliczenie osb odpowiedzialnych (kasjerw) z powierzonej im gotwki i papierw warto[ciowych. Ewidencj szczegBow [rodkw pieni\nych w kasie i na rachunkach bankowych oraz kredytw dostosowuje si do potrzeb jednostki wynikajcych z rozmiarw i rodzajw dokonanych operacji pieni\nych z uwzgldnieniem konieczno[ci zapewnienia wBa[ciwej kontroli wewntrznej. Ewidencja szczegBowa rozrachunkw z kontrahentami Ewidencja szczegBowa rozrachunkw z kontrahentami powinna by prowadzona w sposb umo\liwiajcy ustalenie stanu nale\no[ci i zobowizaD, co najmniej w ukBadzie wymaganym w bilansie stanowicym zaBcznik nr 1 do ustawy o rachunkowo[ci, przeznaczonym dla innych jednostek ni\ banki i zakBady ubezpieczeD, a mianowicie: A. W aktywach - nale\no[ci, z tego: B. W pasywach - zobowizania, z tego: 1. Zaliczki na warto[ci niematerialne 1. Zobowizania dBugoterminowe: i prawne 2. Zaliczki na [rodki trwaBe w budowie a) wobec jednostek powizanych 3. Nale\no[ci dBugoterminowe: b) wobec pozostaBych jednostek - z tego: - po\yczki a) od jednostek powizanych - z tytuBu emisji dBu\nych papierw b) od pozostaBych jednostek warto[ciowych - inne zobowizania finansowe - inne 4. Nale\no[ci krtkoterminowe: 2. Zobowizania krtkoterminowe: a) od jednostek powizanych: - z tytuBu dostaw i usBug - inne a) wobec jednostek powizanych - z tego: b) nale\no[ci od pozostaBych jednostek - z tytuBu dostaw i usBug - z tytuBu dostaw i usBug - inne - dochodzone na drodze sdowej b) wobec pozostaBych jednostek - z tego: - po\yczki z tytuBu emisji dBu\nych papierw - warto[ciowych - inne zobowizania finansowe - z tytuBu dostaw i usBug - zaliczki otrzymane na dostawy - zobowizania wekslowe - inne Ewidencja szczegBowa rozrachunkw publicznoprawnych Ewidencja szczegBowa rozrachunkw publicznoprawnych powinna by prowadzona w sposb umo\liwiajcy ustalenie zobowizania (ewentualnie nale\no[ci) z ka\dego tytuBu rozrachunkw publicznoprawnych dokonywanych z urzdem skarbowym, urzdem celnym, jednostk samorzdu terytorialnego lub inn instytucj, z ktr dokonuje si tego typu rozrachunkw. W szczeglno[ci ewidencja szczegBowa (na kontach ksig pomocniczych) w zakresie rozrachunkw publicznoprawnych powinna zapewni ustalenie zobowizaD jednostki z tytuBu podatkw na rzecz bud\etu paDstwa (dochodowego, VAT, akcyzowego), podatkw i opBat o charakterze podatkowym majcych charakter podatkw lokalnych (od nieruchomo[ci, drogowego, opBaty skarbowej) oraz z tytuBu skBadek na ubezpieczenia spoBeczne, ewentualnie ustalenie nale\no[ci wynikajcych z tych rozrachunkw. Je\eli jednostka stosuje tylko jedno konto syntetyczne  Rozrachunki publicznoprawne , wwczas w ewidencji szczegBowej powinna wyodrbni co najmniej: " rozrachunki z urzdem skarbowym z tytuBu VAT nale\nego, " VAT naliczony i jego rozliczenie, " rozrachunki z urzdem celnym, z tytuBu podatku akcyzowego i oddzielnie z innych tytuBw publicznoprawnych, " rozrachunki z ZUS z tytuBu skBadek na ubezpieczenia spoBeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe) i zasiBkw (rodzinnych, chorobowych i innych) obci\ajcych ZUS, " rozrachunki z tytuBu wpBat na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych ZwiadczeD Pracowniczych i PaDstwowy Fundusz Rehabilitacji Osb NiepeBnosprawnych. Ewidencja szczegBowa rozrachunkw z pracownikami Ewidencja szczegBowa rozrachunkw z pracownikami obejmuje rozrachunki z tytuBu wynagrodzeD (rozliczenie wynagrodzeD) oraz rozrachunki z innych tytuBw. W zwizku z tym dla obydwu tych grup wyodrbnia si konta syntetyczne, np.: konto 23-0  Rozrachunki z tytuBu wynagrodzeD , 23-4  PozostaBe rozrachunki z pracownikami . Do ka\dego z tych kont prowadzi si imienn ewidencj szczegBow rozrachunkw, wedBug poszczeglnych pracownikw, w sposb zapewniajcy ustalenie dla ka\dego pracownika stanu nale\no[ci lub zobowizania. Ewidencja szczegBowa zakupw Ewidencja szczegBowa zakupw ma zapewni rozliczenie zakupw z dostaw krajowych i krajw Unii Europejskiej oraz z importu w sposb zapewniajcy: " ustalenie i rozliczenie VAT naliczonego z faktur VAT i dokumentw celnych, " ustalenie stanu materiaBw i towarw w drodze, " ustalenie stanu dostaw niefakturowanych, " rozliczenie kosztw zakupu, " ustalenie i rozliczenie podatku akcyzowego. W zale\no[ci od potrzeb wynikajcych z rozmiarw i zr\nicowania bran\owego prowadzonej przez jednostk dziaBalno[ci, jednostka zamiast ewidencji szczegBowej mo\e ustali w wykazie kont odrbne konta syntetyczne do rozliczenia, np. zakupu materiaBw, towarw, usBug obcych, [rodkw trwaBych i [rodkw trwaBych w budowie, okre[lajc w tym przypadku zasady ewidencji szczegBowej do ka\dego ustalonego w zakBadowym planie kont konta syntetycznego sBu\cego rozliczeniu zakupw. Ewidencja szczegBowa zapasw Ewidencja szczegBowa zapasw mo\e by prowadzona za pomoc metod okre[lonych w art. 17 ust. 2 ustawy o rachunkowo[ci (ilo[ciowo-warto[ciowa, ilo[ciowa, warto[ciowa, odpisywanie w koszty warto[ci materiaBw i towarw na dzieD ich zakupu lub produktw gotowych w momencie ich wytworzenia). Wyboru odpowiedniej metody dokonuje kierownik jednostki, potwierdzajc przyjte ustalenia w dokumentacji wymaganej ustaw o rachunkowo[ci (w art. 10 ust. 1). Ewidencja szczegBowa kosztw i przychodw Ewidencja szczegBowa kosztw i przychodw ze sprzeda\y ma zapewni wyodrbnienie istotnych dla danej jednostki np. kosztw reklamy i reprezentacji lub kosztw niestanowicych kosztw uzyskania przychodw dla celw podatkowych. Ewidencja kosztw wedBug rodzajw (w ramach kont zespoBu 4) mo\e ogranicza si do ewidencji tylko na kontach syntetycznych obejmujcych koszty dziaBalno[ci operacyjnej - z podziaBem na ich rodzaje wymagane w wariancie porwnawczym rachunku zyskw i strat, stanowicym zaBcznik nr 1 do ustawy o rachunkowo[ci. W przypadku stosowania przez jednostk ewidencji i rozliczania kosztw tylko z zastosowaniem kont zespoBu 5, konieczne jest wyodrbnienie do ka\dego konta syntetycznego (obejmujcego koszty dziaBalno[ci podstawowej, pomocniczej i zarzdu) - kosztw w ukBadzie rodzajowym, a tak\e w miar potrzeby oddzielnych stanowisk kosztw dla tych placwek gospodarczych, ktre s prowadzone w sposb umo\liwiajcy ustalenie wyniku finansowego ze sprzeda\y towarw lub produktw. W tym przypadku ukBad szczegBowy kosztw wedBug funkcji powinien by skorelowany z ewidencj przychodw ze sprzeda\y. Zarwno na kontach kosztw w zespole 5, jak i kontach przychodw w zespole 7 ewidencja powinna by prowadzona wedBug rodzajw, typw i odmian dziaBalno[ci oraz placwek gospodarczych objtych tym rozrachunkiem. 1.4. Zestawienie obrotw i sald kont ksigi gBwnej Zestawienie obrotw i sald kont ksigi gBwnej sporzdza si na koniec ka\dego okresu sprawozdawczego, nie rzadziej ni\ na koniec miesica (art. 18 ust. 1 ustawy o rachunkowo[ci). Obroty tego zestawienia powinny by zgodne z obrotami dziennika lub obrotami zestawienia obrotw dziennikw cz[ciowych. W razie prowadzenia ksig rachunkowych za pomoc komputera (co aktualnie jest powszechne w praktyce) zestawienie obrotw i sald na podstawie zapisw na kontach ksigi gBwnej nale\y wydrukowa w formie tabulogramu (na papierze) albo przenie[ na inny trwaBy no[nik danych. Obroty wykazane narastajco od pocztku roku w tym zestawieniu powinny by zgodne z obrotami wynikajcymi z dziennika, liczonymi w sposb cigBy. Je\eli jednostka sporzdza tzw. bilans prbny (zamiennie okre[lany rwnie\ nazwami:  bilans surowy ,  bilans wstpny lub  bilans brutto ), zawierajcy obroty i salda wynikajce z zapisw na kontach syntetycznych bilansowych i wynikowych, albo tzw. bilanswk, zawierajc obroty i salda tych kont w rachunku narastajcym od pocztku roku, to - naszym zdaniem - urzdzenia te zastpuj zestawienie obrotw i sald wymagane ustaw o rachunkowo[ci i w zwizku z tym sporzdzanie tego zestawienia jako dodatkowego urzdzenia ksigowego jest zbdne. Obroty i salda wykazane w tym zestawieniu - Bcznie wszystkich kont syntetycznych, objtych wykazem kont stanowicym cze[ skBadow zakBadowego planu kont danej jednostki - musz wykazywa wewntrzn zgodno[ rachunkow. 1.5. Zestawienia sald kont ksig pomocniczych Zestawienia sald kont ksig pomocniczych sporzdza si - stosujc przepisy art. 18 ust. 2 ustawy o rachunkowo[ci - co najmniej na dzieD zamknicia ksig rachunkowych, do ka\dego konta syntetycznego bilansowego lub wynikowego, do ktrego prowadzi si ewidencj szczegBow (analityczn), zwBaszcza w przypadkach okre[lonych w art. 17 ust. 1 pkt 1-7 ustawy o rachunkowo[ci. Je\eli na dzieD bilansowy sporzdza si zaBczniki do bilansu w formie zestawieD (wykazw) sald wynikajcych z kont ksig pomocniczych, to zaBczniki te mo\na uzna za wymagane ustaw zestawienia sald kont analitycznych. Musz one jednak obejmowa wszystkie salda wynikajce z ewidencji szczegBowej prowadzonej do poszczeglnych kont syntetycznych stosowanych przez jednostk oraz umo\liwia sprawdzenie zgodno[ci analityki z syntetyk (tzn. czy zachodzi zgodno[ sumy sald wynikajcych z kont analitycznych z saldem danego konta syntetycznego). Zestawienia sald ksig pomocniczych sporzdza si tak\e na dzieD inwentaryzacji odpowiednich grup skBadnikw aktyww. W tym przypadku maj one sBu\y do sprawdzenia zgodno[ci analityki z syntetyk na kontach obejmujcych ewidencj operacji majcych wpByw na wyniki rozliczenia osb odpowiedzialnych z powierzonego im mienia. 1.6. Wykaz skBadnikw aktyww i pasyww (inwentarz) Wykaz skBadnikw aktyww i pasyww (inwentarz) wymagany ustaw o rachunkowo[ci (art. 13 ust. 1 pkt 5 i art. 19 ust. 1-2) sporzdzaj jednostki, ktre uprzednio nie prowadziBy ksig rachunkowych w sposb wymagany ww. ustaw. Wykaz ten powinien by potwierdzony inwentaryzacj. W pozostaBych jednostkach rol inwentarza speBnia zestawienie obrotw i sald kont ksigi gBwnej oraz zestawienia sald kont ksig pomocniczych sporzdzone na dzieD zamknicia ksig rachunkowych. Wykaz aktyww i pasyww w jednostkach rozpoczynajcych prowadzenie ksig rachunkowych stanowi podstaw otwarcia ksig rachunkowych i wprowadzenia danych na dzieD rozpoczcia roku obrotowego z uwzgldnieniem art. 19 ust. 2 ustawy o rachunkowo[ci. W przypadku przej[cia z ewidencji prowadzonej dotychczas w formie ksigi przychodw i rozchodw na ewidencj bilansow w formie ksig rachunkowych, skBadniki aktyww i pasyww wycenia si w inwentarzu wedBug zasad okre[lonych przepisami rozdziaBu 4 ustawy o rachunkowo[ci.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Gatunki literackie Pozytywizmu uzasadnienie ich żywotności tendencjami epoki (także ich charakter
Lekcja 5 Rodzaje rynkow i ich charakterystyka
charakter rachunkowosci i naczelne
Wybrane mity greckie, ich sens oraz ponadczasowy charakter
Systemowy charakter rachunkowosci (19 str)
138 Charakterystyka mikrofal i ich dzialania biologicznego
138 Charakterystyka mikrofal i ich dzialania biologicznego
Wybrane mity greckie, ich sens oraz ponadczasowy charakter1
Charakterystyka materiałów i ewidencja ich zakupu
Ludomir Prószyński KILKA SŁÓW O CHARAKTERZE DZIEJOWYM SŁOWIAN I ICH POSŁANNICTWIE wyd 1884
Wartości niematerialne i ich wycena w świetle standardów rachunkowości amerykańskiej
Szczepienia profilaktyczne zwierząt Charakterystyka ogólna oraz wytyczne odnośnie ich stosowania
Zasady rachunkowości w zakresie prawa podatkowego w Polsce
Escherichia coli charakterystyka i wykrywanie w zywności Cz I
zachowania macierzynskie klaczy i ich nieprawidlowosci

więcej podobnych podstron