920 - Luc B�rgin - "B��dy nauki" Wstecz / Spis Tre�ci / Dalej IV Kryzysowy nastr�j Bez naukowego post�pu nasz rozw�j duchowy i technologiczny nie wyszed�by poza epok� kamienia �upanego. Dlatego jestem zagorza�ym zwolennikiem nauki. Nie podoba mi si� jednak spos�b, w jaki pojedynczy uczeni wykorzystuj� zagwarantowan� im wolno�� intelektualn� i finansow�. Nie wszystko, co sprzedaje si� nam jako „prac� naukow�", zas�uguje na to miano. Ju� od dawna czynnikiem decyduj�cym o naszej wiedzy jest pieni�dz. Badania odbywaj� si� tam, gdzie znajdzie si� sponsor. Dobro ludzko�ci jest spraw� drugorz�dn�. Skutkiem tej tendencji jest niespotykana wcze�niej, osi�gaj�ca coraz wi�ksz� skal� konkurencyjna walka w �rodowisku nauki. Manipuluje si� danymi, wy�udza pieni�dze i podk�ada przys�owiow� �wini� kolegom. Przyk�ad ilustruj�cy panuj�ce stosunki opisa� profesor etnologii i znawca Maj�w Michael D. Coe w opublikowanej w 1992 roku ksi��ce Das Geheimnis der Maya-Schrift (Tajemnica pisma Maj�w). Rzecz zdarzy�a si� na s�awnym Uniwersytecie Harvarda: „Z powodu zbli�aj�cej si� emerytury Gordona Willeya, uznanej znakomito�ci w tej dziedzinie, zwolni�a si� profesura Charlesa Bowditcha, najbardziej po��dane stanowisko w instytucie archeologii Maj�w. Aby je obsadzi�, komisja powo�ana przez przewodnicz�cego sporz�dzi�a kr�tk� list� odpowiednich kandydat�w i poprosi�a badaczy Maj�w o napisanie opinii na ich temat. Co z tego wynik�o? Pono� przewodnicz�cy, przera�ony z�o�liwo�ci� i nikczemno�ci� list�w, powiedzia�, �e nigdy w �yciu nie czyta� czego� podobnego. Ujrza� t�um dzikich, krwio�erczych rekin�w po�eraj�cych swoje ofiary, a akademickie wody by�y czerwone od krwi. Pozostaje tylko doda�, �e stanowisko nie zosta�o obsadzone ". Kiedy zbiera�em materia�y na ten temat, przeprowadzi�em wiele rozm�w z naukowcami. Wszyscy interlokutorzy pochylali si� ze smutkiem nad takimi incydentami, t�umacz�c jednocze�nie zachowanie koleg�w og�ln� s�abo�ci� systemu. Ich nieporadne argumenty brzmia�y mniej wi�cej tak: skoro nie ma lepszego modelu, musimy pogodzi� si� ze stanem faktycznym. Czy rzeczywi�cie musimy? Czy musimy akceptowa� to, �e op�acani przez podatnik�w specjali�ci wysokiej klasy manipuluj� wynikami bada�? Czy musimy przechodzi� do porz�dku dziennego nad tym, �e naukowi rzeczoznawcy mog� zosta� „kupieni"? Moim zdaniem nie. Je�li godzimy si� na to bez s�owa, je�li cierpliwie znosimy niegodziwo�ci t�umaczone pozorn� s�abo�ci� systemu nauki i nie zwracamy uwagi na fakt, �e w ostatnich latach tendencja ta nasila si� na niespotykan� skal�, sami stajemy si� wsp�winni. Je�li natychmiast nie zostan� powo�ane odpowiednie instancje kontrolne, nie zbada si� dog��bnie funkcjonowania systemu, nie wprowadzi etycznych regu� post�powania i nie podejmie innych �rodk�w zaradczych, przysz�o�� nauki rysuje si� w czarnych barwach!