Inocybe (strzêpiak) www.grzyby.pl| Skorowidz/INDEX (polski) (ENG) | "Na grzyby!"/HOME | Klucz/KEY | Agaricales  | Cortinariaceae  | S³ownik |   Inocybe Fr. - strzêpiak Budowa owocnika  Ma³e i œrednie grzyby naziemne. Kapelusz u wiêkszoœci gatunków ma charakterystycznie promieniœcie spêkan¹ skórkê, która tworzy w³ókniste pasemka lub ³useczki. Barwy bia³ej, ¿óltawej, br¹zowej lub fioletowej. Pocz¹tkowo pókulisty, nastêpnie rozpostarty, czasami z porozrywanym brzegiem. Trzon w³óknisty. U niektórych gatunków mo¿na na trzonie i brzegu kapelusza obserwowaæ zasnówkê. Dojrza³e blaszki sa gliniasto br¹zowe, z bia³ym ostrzem. Mi¹¿sz czêsto o silnym i przewa¿nie nieprzyjemnym zapachu. Wysyp zarodników br¹zowy. Zarodniki g³adkie, brodawkowane lub gwiaŸdziste. Kszta³tu owalnego do jajowatego, u czêœci gatunków z du¿ymi i wydatnymi guzkami.   Bardzo liczny rodzaj, w Europie wystêpuje ok. 150 gatunków. Systematyka w obrêbie rodzaju jest oparta w du¿ym stopniu o cechy mikroskopowe - kszta³t zarodników i cystyd, czêœæ gatunków jednak daje siê doœæ pewnie zidentyfikowaæ na podstawie charakterystycznych cech makroskopowych. Wystêpowanie(HABITAT)  Grzyby mikoryzowe i saprofity. Wartoœæ  Nie ma w tej grupie wartych uwagi grzybów jadalnych, za to wiele jest silnie truj¹cych lub niejadalnych. Szczególnie warto braæ pod uwagê œmiertelnie truj¹cego strzêpiaka ceglastego (Inocybe patouillardii) (fot.1), który jest du¿ym grzybem, wyrastaj¹cym w grupach, póŸn¹ wiosn¹ i na pocz¹tku lata.. Klucz do rodzaju Inocybe (strzêpiak)gatunekcechy charakterystyczneœr.kap. [mm]siedlisko, pod³o¿ewystêpowanieA. Zarodniki bez guzków lub wyrostków. Podrodzaj: InocibiumA.A. Brak metuloidów (cystyd z inkrustacjami)A.A.1. Mi¹¿sz bia³y, czerwieniej¹cy lub ró¿owiej¹cy. Sekcja: CervicoloresA.A.2. Powierzchnia kapelusza w³ókienkowata lub ³useczkowata; nie jedwabista lub pasemkowata. Mi¹¿sz zwykle bez wyró¿niaj¹cego siê zapachu. Sekcja: DepauperataeA.A.3. Powierzchnia kapelusza jedwabista, wyraŸnie pasemkowata. Zapach mi¹¿szu spermatyczny, rzadziej inny, nigdy kwiatów. Sekcja: RimosaeA.A.3.1. ³useczki lub kosmki w centrum kapeluszmaculata [page in: Informationszentrale gegen Vergiftungen der Universiteat Bonn] [3] [18IV]  w lasach liœciastychpospolityw grupach squamata [18IV]     A.A.3.2. bez ³useczek w centrum kapeluszacookeit. u podstawy z bulwk¹, bia³y, g³adki; k. s³omiano- do ochrowo¿ó³tego; z. owocowy [18IV] 20-60wilgotne lasy liœciaste i mieszanepospolity fastigata (strzêpkowaty)k. jasno- do ciemnoz³otobr¹zowego, t. bez bulwki, bia³y, bladoochrowy; z. spermatyczny; b. zmienny w wygl¹dzie [5] [7] [11] [23I] 20-80w miejscach zaroœniêtych traw¹, wilgotnych, w lasach liœciastych i mieszanychb. pospolity6-10 perlata (per³owy)  kapelusz bez ³useczek, kasztanowobr¹zowy, z kolankowato zagiêtym brzegiem; trzon bia³y w po³owie z br¹zowym nalotem40-100wilgotne lasy liœciaste, pobocza drógpospolityw grupach i pojedynczo A.B. Metuloidy (cystydy z inkrustacjami) przynajmniej w górze trzonu.A.B.1. Trzon u góry bia³y, ku podstawie br¹zowiej¹cy do prawie czarnego. Sekcja: AtripedesA.B.2. Owocnik bia³y lub kapeluszem lila. Mi¹¿sz czêsto ró¿owiej¹cy. Zapach zwykle mi³y, aromatyczny. Sekcja: Lactiferaepatouillardii (ceglasty)  du¿e, miêsiste grzyby; silnie truj¹cy gatunek30-90na glebach wapiennych w lasach liœciastych, parkachaczêstyw grupach5-6 geophylla (ziemisty)  na fotografii odmiana bia³a i fioletowa, silnie truj¹cy grzyb10-25lasy ró¿nego typu, w miejscach wilgotnych, trawiastychbardzo pospolitypojedynczo i w grupach5-11 A.B.3. Trzon równogruby lub z bulwkow¹, oszroniony co najwy¿ej w górnej czêœci. Zapach gorzkich migda³ów, pelargonii, m¹czysty, ziemisty, nie owocowy. Sekcja: Splendenteshirtella (naje¿ony)  w trzonie wyraŸny zapach gorzkich migda³ów lub kokosowy10-30ciep³e i ¿yzne lasy bukowe, pobocza drógpojedynczo i w grupach7-10 A.B.4. Owocniki jasno- do ciemnoochrowych z wyraŸnym odcieniem fioletu, zw³aszcza na trzonie. trzon mo¿e byæ z ³useczkami. Ostrze blaszek zwykle ciemniej zabarwione. Sekcja: Obscuripusio (ch³opiêcy)  kapelusz br¹zowy, trzon w górnej czêœci liliowy, w dole ¿ó³toochrowy10-30na ¿yznych glebach w lasach mieszanych, liœciastych, parkach5-10 A.B.5. Bez odcienia fioletu, k. jasnoochrowy, szarobor¹zowy, ciemnoochrowy. Trzon oszroniony co najmniej w górnej po³owie, bia³y lub barwy kapelusza. Sekcja: InocibiumA.B.6. Bez odcienia fioletu, k. p³owy, rudy lub kasztanowy. Trzon oszroniony co najmniej w górnej po³owie, bia³y z wiekiem do jasno¿ó³tego. Kr¹g I. gausapataB. Zarodniki guzkowate, wielokanciaste lub z palczastymi wyrostkami. Podrodzaj: InocybeB.1. Trzon bez obrze¿onej bulwki, oszroniony najwy¿ej w górnej czêœci, czêsto resztki zasnówki s¹ dostrzegalne. Sekcja: CortinataeB.1.1. WyraŸna zasnówka u m³odych owocnikówlanuginosa (we³nisty)  k. p³owobr¹zowy, we³nisto-w³óknisty, z drobnymi i wyraŸnie odstaj¹cymi ³useczkami25-50wilgotne lasy iglasteczêsty6-10 B.1.1.1. Trzon ze zgrubieniem lub bulwk¹ u podstawyacutat. u podstawy zgrubia³y, jasny w dolnej czêsci; k. ciemnobr¹zowy w centrum, na brzegach jaœniejszy, ze szpicem [18IV] -30wilgotne lasy iglastepospolity umbrinat. z kulist¹ bulwk¹; k. z têpym garbkiem [11] [18IV] 35-40lasy iglaste i liœciste  napipes (rzepowaty)  t. bulwiasto rozszerzony u podstawy, br¹zowy w œrodkowej czêœci, u góry i u podstawy bia³y30-60wilgotne lasy, na kwaœnych glebach, czêsto miêdzy mchami torfowcamiczêsty7-9 B.2. Trzon z obrze¿on¹ bulwk¹, zwykle ca³y oszroniony, bez œladów zasnówki. Sekcja: MarginataeB.2.1. pod wierzbami (Salix)B.2.2. pod drzewami iglastymiasterospora (gwiazdkowaty) [3] [5] [11] [15] [18IV] [19]     praetervista    B.2.3. pod drzewami liœciastymimargaritispora (pere³kowy)  k. ¿ó³tawy z jasnobr¹zowymi ³useczkami30-60lasy liœciaste, wapieniolubnyrzadki7-8 nioznaczone / UNIDENTIFIED Literatura (REFERENCES)Nespiak A., 1990, Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom XIX. Strzêpiak (Inocybe) PWN. Warszawa-Kraków.Michael, Hennig, Kreisel, 1979-84, Handbuch fur Pilzfreunde, IV | Skorowidz/INDEX (polski) (ENG) | "Na grzyby!"/HOME | Klucz/KEY | Agaricales  | Cortinariaceae  | S³ownik |Strona ostatnio zmieniana/MODIFIED: 25.02.2000 (utworzona/CREATED 14.10.1998)Copyright © 1998-2000 by Marek Snowarski / E-MAIL: [e-mail] Wy³¹czny sponsor hostowania atlasu - firma Noris II (www.grzyby.com)