plik


�� Kampania informacyjna na rzecz promocji elastycznych form zatrudnienia Projekt wsp�Bfinansowany przez Uni Europejsk w ramach Europejskiego Funduszu SpoBecznego ELASTYCZNE FORMY ZATRUDNIENIA Telepraca Telepraca Laboratorium elastycznych form zatrudnienia materiaBy edukacyjno - szkoleniowe Warszawa - A�dz, kwiecieD 2009r. ELASTYCZNE FORMY ZATRUDNIENIA Telepraca Laboratorium elastycznych form zatrudnienia materiaBy edukacyjno - szkoleniowe Autor: Katarzyna RomaDska red. Zbigniew Olejniczak PUBLIKACJA DYSTRYBUOWANA BEZPAATNIE SPIS TREZCI Definicja i charakterystyka telepracy 3 Historia i rozw�j telepracy 5 Polskie regulacje prawne 8 [Kodeks pracy] DziaB drugi - stosunek pracy, RozdziaB IIb - Za- 9 trudnianie pracownik�w w formie telepracy Umowa o teleprac  wz�r umowy 13 Umowa o wykorzystanie przy wykonywaniu pracy sprztu sta- 17 nowicego wBasno[ telepraco wnika Rodzaje telepracy 18 Zawody i bran\e wykorzystujce system telepracy 21 Korzy[ci ekonomiczne z telepracy 23 Wady telepracy 24 Studia przypadk�w zastosowania telepracy 25 Rekomendacje 29 DEFINICJA I CHARAKTERYSTYKA TELEPRACY Telepraca nie ma jednej definicji  jest terminem nowym i podlegajcym ewolucji wraz ze zmianami, zachodzcymi w otaczajcej nas rzeczywisto[ci. Teoretycy telepracy u\ywaj wielu nazw na jej okre[lenie: telepraca, teledojazdy, praca na odlegBo[, praca elastyczna, praca mobilna czy e-praca itd. Pojcie telepracy wi\e si zatem z alternatywnymi stylami pracy, zwizanymi z wykorzysta- niem nowoczesnych narzdzi telekomunikacji: sieci komputerowych, szybkiej transmisji danych, czy telefonii mobilnej. Za tw�rc telepracy uwa\a si Jack a M. Nilles a, amerykaDskiego fizyka, kt�ry kierowaB pra- cami projektowymi pierwszych rakiet i pojazd�w kosmicznych dla NASA. Jack M. Nilles nadaB swojej idei nazw  praca zdalna , w oryginale angielskim  telecommute (w dosBow- nym tBumaczeniu na polski  zdalne doje\d\anie do pracy). Jack Nilles definiuje teleprac nastpujco: Ka\dy rodzaj zastpowania podr�\y zwizanych z prac technik informacyjn (np. telekomunikacj i komputerami); przemieszczanie pracy do pracownik�w zamiast pracownik�w do pracy. Ostatnio bardziej popularny staB si termin telework (telepraca), promowany przez Komisj Europejsk. Definicja telepracy, zaproponowana przez Komisj Europejsk, brzmi nastpujco:  Telepra- ca jest to metoda organizowania i wykonywania pracy, w kt�rej pracownik pracuje poza miejscem pracy pracodawcy przez znaczn cz[ swojego czasu pracy, dostarczajc do pracodawcy wyniki (rezultaty) pracy przy wykorzystaniu technologii informacyjnych oraz technologii przekazywania danych, zwBaszcza Internetu . Najnowszym okre[leniem jest e-work, kt�re nawizuje do [cisBego wykorzystania technologii teleinformatycznych i telekomunikacyjnych. WedBug raportu Europejskiej Fundacji ds. Poprawy Warunk�w [ycia i Pracy po[wiconego spoBecznym wymiarom telepracy, definicje telepracy skBadaj si z dw�ch element�w: miej- sca pracy i u\ycia telekomunikacji. Miejsce pracy to og�lnie lokalizacja inna ni\ tradycyjna siedziba pracodawcy. WyBcza to prac w filiach, dyspozycyjno[ na telefon oraz telekonsul- tant�w. Czas zatrudnienia poza siedzib pracodawcy nie ma znaczenia. Przez u\ycie telekomunikacji rozumie si zastosowanie [rodk�w telekomunikacyjnych: kom- putera, faxu, telefonu, satelity, CD-ROM-�w, itp. Dziki nim dokonuje si telekomunikacyjna wymiana sB�w, projekt�w itd. W odr�\nieniu od tradycyjnej pracy w domu, nie s wytwarzane dobra materialne. Telepraca mo\e mie r�\norodny charakter, od prostych rutynowych prac, polegajcych na uzupeBnianiu danych, do bardzo skomplikowanych i kreatywnych prac badawczych, konsul- tacyjnych i artystycznych. 4 Pomimo braku jednolitej definicji telepracy, wskazuje si jednak na jej trzy podstawowe cechy: " wykorzystanie technologii informatycznych i telekomunikacyjnych, " przebywanie pracownika poza  tradycyjnym miejscem zatrudnienia, " regularno[, powtarzalno[ takiej dziaBalno[ci. Telepraca to ka\dy rodzaj pracy umysBowej, wykonywanej przez pracownika poza tradycyj- nym miejscem pracy, w efekcie kt�rej nastpuje przesBanie efekt�w tej pracy za pomoc nowoczesnych technologii i narzdzi teleinformatycznych. Telepraca zostaBa wprowadzona do polskiego Kodeksu pracy w pazdzierniku 2007 roku i jest normalnym zatrudnieniem na umow o prac, z t r�\nic, \e wykonywana jest poza zakBa- dem pracy. Telepraca zdefiniowana jest w Art. 675 Kodeksu pracy: Praca mo\e by wykonywana regu- larnie poza zakBadem pracy, z wykorzystaniem [rodk�w komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepis�w o [wiadczeniu usBug drog elektroniczn (telepraca). HISTORIA I ROZW�J TELEPRACY Telepraca, jako forma pracy zdecentralizowanej i rozproszonej, jest kolejnym etapem zwi- zanym z ewolucj form zatrudnienia. Obecnie najwiksza liczba miejsc pracy na [wiecie (ok. 75%) tworzona jest w sektorze usBug, w tym zwizanych z wykorzystaniem, przekazywaniem i analizowaniem informacji. Te zmiany maj pozytywny wpByw na zwikszanie si mo\liwo[ci zastosowania telepracy. Za pierwszego telepracownika, niekt�rzy uznaj prezesa jednego z bank�w w Bostonie, kt�- ry w latach 60-tych kazaB poprowadzi lini telefoniczn z banku do wBasnego mieszkania, poBo\onego kilka piter wy\ej, aby tak\e wtedy, kiedy byB fizycznie nieobecny w banku, m�gB reagowa i odpowiada na potrzeby klient�w. Teleprac po raz pierwszy w praktyce wprowadzono r�wnie\ w latach 60-tych, w Wielkiej Brytanii, w firmie programistycznej F International Group. Kobiety zatrudnione w tej firmie mogBy Bczy prac zawodow z wychowywaniem dzieci, spdzajc 40% swego czasu w domu i wykorzystujc do wykonywania swych zadaD telefon i fax. Jednym z wydarzeD, kt�re staBy si katalizatorem upowszechnienia telepracy na szersz skal byB kryzys paliwowy roku 1972 i wzrost cen ropy naftowej w USA. Stany Zjednoczone stanBy w�wczas po raz pierwszy przed problemem:  Doje\d\a czy pracowa w domu? . Za tw�rc telepracy uwa\a si Jack a M. Nilles a, amerykaDskiego fizyka, kt�ry kierowaB pra- cami projektowymi pierwszych rakiet i pojazd�w kosmicznych dla NASA, przez dBu\szy czas zastanawiajc si nad faktem  Dlaczego robimy r�\ne rzeczy w ten, a nie inny spos�b? Dlaczego nie korzystamy z osigni techniki, \eby wykonywa swoje zadania lepiej i aby dziaBa sprawniej. Jack M. Nilles podkre[la, i\ zaczBo si od pytania, jakie kiedy[ zadaB mu 5 pewien czBowiek:  Je\eli ludzie potrafi stan na ksi\ycu, to dlaczego nie potrafi poradzi sobie z korkami ulicznymi? . Analiza problemu doprowadziBa go do innego pytania:  Czy wszyscy musimy chodzi (jez- dzi) do pracy, skoro istniej mo\liwo[ci techniczne, kt�re pozwalaj wikszo[ci z nas na wykonywanie wielu prac w domu lub w jego pobli\u? . Takie sformuBowanie od razu ustawiBo my[lenie o koncepcji telepracy w kontek[cie [rodk�w transportu. Z tego punktu widzenia, podstawow przyczyn stosowania telepracy byBo pocztkowo d- \enie do ograniczenia korzystania ze [rodk�w transportu przez pracownik�w, zastpujc je telekomunikacj, kt�ra umo\liwia przesyBanie efekt�w pracy zamiast fizycznego przemiesz- czania ludzi majcych t prac wykona. Sam termin  telework zostaB u\yty po raz pierwszy w 1972r. przez Jacka Schiffa na Bamach gazety  Washington Post i od tego czasu wszedB do powszechnego u\ycia w krajach anglo- jzycznych. Alvin Toffler w 1980r., w swojej wizjonerskiej ksi\ce  Trzecia fala pisaB o koncepcji idei pra- cy elektronicznej wykonywanej w domu, za[ w 1994r. stwierdziB, \e sercem Trzeciej Fali bdzie wBa[nie telepraca, pod naporem, kt�rej z czasem upadn tradycyjne miejsca pracy. Uwa\aB, \e takiej zmianie organizacji pracy sprzyja bd zar�wno wzrastajce problemy komunikacyjne, rozwijajce si nowe technologie, jak i oczekiwania spoBeczne. Na razie ta prognoza jeszcze si nie sprawdziBa, ale niewykluczone, \e stanie si tak w niedalekiej przy- szBo[ci. Upowszechnieniu si telepracy sprzyjaBy takie warunki globalne jak: " wzrastajca liczba ludno[ci, " zanieczyszczenie powietrza spalinami samochodowymi, " wzrost [rodk�w transportu i pogorszenie codziennych warunk�w dojazdu do pracy, " wzrost koszt�w mieszkaD w miastach, powodujcy szukanie przez rodziny coraz bardziej odlegBych i taDszych miejsc zamieszkania, " polityczna nieustabilizowana sytuacja na Zrodkowym Wschodzie, wymuszajca ko- nieczno[ oszczdno[ci energii, " wsp�lne dojazdy i upowszechnienie komunikacji masowej, nieprzynoszce oczeki- wanych rezultat�w. W kolejnych latach, bodzcem napdzajcym rozw�j oraz rozpowszechnienie tej formy pracy poza granicami Stan�w Zjednoczonych byBy: " upowszechnienie internetu, " zastosowanie nowych rozwizaD techniki zwBaszcza komputerowej i telekomunika- cyjnej. Obecnie powszechny dostp do internetu oraz niskie koszty nowoczesnego sprztu teleko- munikacyjnego tak\e sprzyjaj zastosowaniu telepracy. Ponadto sektor biznesu odkryB r�wnie\ po[rednie korzy[ci, tj. outsourcing, czyli korzystanie z zewntrznych usBug i towar�w 6 oraz off-shore telework, kt�ra dotyczy szukania usBug na terenach z du\o taDsz siB robocz. W dokumencie Komisji Europejskiej z 1993r.  White Paper of Growth, Competetiveness and Employement wskazano teleprac jako narzdzie wzrostu konkurencyjno[ci na globalnych rynkach, a jej upowszechnienie staBo si jednym z element�w Europejskiej Strategii Zatrud- nienia. PowoBana zostaBa w�wczas European Telework Online  instytucja zajmujca si monitorowaniem rozwizaD stosowanych w telepracy. Miejscem, gdzie najcz[ciej spotykaj si telepracownicy i zleceniodawcy, s internetowe serwisy po[rednictwa pracy na odlegBo[. Serwisy dziel si na: " aukcje telepracy (freelance markets)  tu midzy freelancerami odbywa si interne- towa licytacja o prac wystawion przez zleceniodawc na przetarg, " bazy ofert (boards) i banki talent�w (talent banks)  tu nie licytuje si telepracy, tylko przeszukuje baz ofert lub rejestruje si jako wolny strzelec i czeka na zlecenie. Takie wirtualne rynki to jedno z miejsc, na kt�rych teleprzedsibiorca mo\e poszukiwa od- biorc�w swoich usBug, czyli telepracownik�w. Z wielu tych serwis�w mo\na korzysta bezpBatnie, wikszo[ jednak pobiera opBat rejestracyjn lub prowizj od warto[ci wykony- wanego przez freelancera zlecenia (do 10%). PBatne serwisy, opr�cz bazy zleceD, oferuj wiele dodatkowych narzdzi, m.in. bezpieczne centra pBatno[ci on-line lub e-learningowe szkolenia, dziki kt�rym mo\na podwy\sza kwali- fikacje. Na jednej z najwikszych na [wiecie internetowej aukcji telepracy (freelance market)  www.emoonlighter.com  zarejestrowanych jest ponad 350 tys. freelancer�w i 33 tys. zle- ceniodawc�w. To swoiste forum wymiany informacji o najlepszych telepracownikach i najlepiej pBaccych firmach. Pr�by oszustw oraz nierzetelno[ wykonawc�w s szybko nagBa[niane. Ka\dy fre- elancer ma [wiadectwo wiarygodno[ci (tzw. rating), okre[lone przez serwis i byBych klient�w. Taki sam rating otrzymuj zleceniodawcy (np. czy pBacili w terminie um�wione kwoty). Dziki szybkiemu rozwojowi usBug i mo\liwo[ci telekomunikacyjnych ro[nie popularno[ te- lepracy. W 1999 roku, w 15 paDstwach Unii Europejskiej pracowaBo, przynajmniej 1 peBny dzieD w tygodniu, okoBo 6 mln staBych telepracownik�w, w tym samym czasie w USA byBo ich 9,3 mln. Statystyki z roku 2000 pokazuj, \e w Stanach Zjednoczonych liczba ta wzrosBa do ok. 16,5 mln. Przewiduje si, \e odsetek telepracownik�w w[r�d og�Bu zatrudnionych bdzie nadal r�sB. Badanie, przeprowadzone w 2001 roku w USA, wskazaBo na wzrost liczby telepracownik�w do 28,8 mln. Stanowili oni 17% og�Bu zatrudnionych w tym kraju. Jeden na piciu Ameryka- n�w wybieraB prac w systemie telepracy. Powy\sze badanie wskazaBo r�wnie\, \e telepracownicy w wikszo[ci byli bardziej usatys- fakcjonowani prac, efektywniejsi, a tak\e bardziej lojalni w stosunku do swoich pracodawc�w. 7 W[r�d kraj�w Unii Europejskiej telepraca podejmowana jest najcz[ciej w Skandynawii: w Szwecji i Finlandii zatrudnieni w tej formie stanowi okoBo 15% caBej siBy roboczej, w Danii  11%. Uwa\a si, \e przyczynia si do tego wysoka jako[ i relatywnie niska cena nowych technologii oraz sprzyjajce warunki ekonomiczne. R�wnie\ w krajach Beneluksu telepracownicy stanowi znaczcy procent siBy roboczej: w Holandii  14%, w Belgii  11%. W obu tych krajach stosowana polityka rynku pracy r�w- nowa\y stabilno[ i bezpieczeDstwo zatrudnienia z elastyczno[ci, kt�ra uBatwia wprowadzenie innowacyjnych form zarobkowania. Telepraca jest najmniej popularna w Hiszpanii, Portugalii i Grecji (ok. 2% siBy roboczej), gdzie znajduje si dopiero na etapie pr�b i eksperyment�w. Krajem o relatywnie niewielkim odset- ku telepracownik�w jest r�wnie\ Francja, gdzie mimo utworzenia w 1997r. krajowego stowarzyszenia ds. telepracy oraz powszechnej dyskusji w prasie, przedsibiorstwa nie do- strzegaj jeszcze korzy[ci z wprowadzania tego sposobu organizacji czasu i pracy. W nowych paDstwach UE telepraca  jak wynika z raportu Komisji Europejskiej  telepraca jest jeszcze sBabo rozwinita. Ocenia si, i\ rozw�j tej formy zatrudnienia w Europie Zrodko- wej i Wschodniej jest obecnie na takim etapie, na jakim byB w krajach Europy Zachodniej ok. 5-10 lat temu. Raport na temat polskiego rynku telepracy, przeprowadzony w 2007r. przez Doradztwo Go- spodarcze DGA S.A. stwierdzaB, \e telepracownicy stanowili w Polsce tylko 1% wszystkich pracujcych. Tym niemniej a\ 19% ankietowanych przedsibiorstw zadeklarowaBo w�wczas, \e rozwa\a wprowadzenie u siebie telepracy w najbli\szej przyszBo[ci. Z badaD przeprowa- dzonych przez PBS DGA w 2009 r. wynikaBo, \e liczba os�b pracujcych w systemie telepracy wzrosBa w 2008 r. a\ 5-krotnie. Nadal jednak 4 na 10 Polak�w w og�le nie sByszaBo o takiej formie zatrudnienia. POLSKIE REGULACJE PRAWNE Telepraca zostaBa wprowadzona do Kodeksu pracy w pazdzierniku 2007 roku. Jest normal- nym zatrudnieniem na umow o prac, z t r�\nic, \e wykonywana jest poza zakBadem pracy. Telepraca zdefiniowana jest w Art. 675 Kodeksu pracy. Stanowi on, \e: Praca mo\e by wykonywana regularnie poza zakBadem pracy, z wykorzystaniem [rodk�w komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepis�w o [wiadczeniu usBug drog elektroniczn (telepraca). Telepracownikiem jest osoba, kt�ry wykonuje prac na powy\szych warunkach, a jej wyniki przekazuje pracodawcy, w szczeg�lno[ci za po[rednictwem [rodk�w komunikacji elektro- nicznej. WedBug przepis�w polskiego prawa pracy aby zatrudni telepracownika jego praca powinna by wykonywana poza firm, np. przez kilka dni w tygodniu lub przez caBy czas. Telepraca mo\e by wykonywana zar�wno z inicjatywy pracodawcy jak i pracownika, od momentu nawizania stosunku pracy lub w trakcie jej trwania. Obie strony mog w cigu 3 miesicy zadecydowa o zaprzestaniu wykonywania telepracy. 8 W umowie musz zosta okre[lone mi.n zasady porozumiewania si, spos�b potwierdzania obecno[ci na stanowisku pracy oraz spos�b i forma kontroli wykonywania pracy. Pracodaw- ca musi zapewni pracownikowi bezpieczne i higieniczne warunki pracy (za wyjtkiem telepracy w domu). Pracodawca dostarcza sprzt na kt�rym telepracownik bdzie pracowaB: komputer, dostp do Internetu i telefon oraz ponosi koszty eksploatacji i konserwacji sprztu. Firma mo\e kontrolowa telepracownika  na odlegBo[ w ka\dym przypadku, natomiast na kontrol w domu pracownik musi wyrazi pisemn zgod. Telepracownik ma takie same prawa jak pracownicy zatrudnieni w siedzibie firmy (np. w za- kresie awansu, szkoleD) oraz mo\liwo[ do przebywania na terenie firmy. Trzeba podkre[li, \e poza szczeg�lnymi regulacjami dot. pracy w formie telepracy zastoso- wanie do niej maj wszystkie pozostaBe przepisy Kodeksu pracy. Wykorzystujc umow o teleprac nale\y opamita, \e jej postanowienia nie mog by sprzeczne z postanowieniami regulamin�w obowizujcych u pracodawcy. Przepisy umowy nie mog by r�wnie\ mniej korzystne dla pracownika ni\ postanowienia regulamin�w. W zakresie samych regulamin�w nie s konieczne zmiany, je\eli wcze[niej uregulowali[my w nich zadaniowy lub ruchomy czas pracy oraz mo\liwo[ organizacji pracy w formie tele- pracy. Je\eli nie byBo takich postanowieD wcze[niej to nale\y je wprowadzi do regulamin�w przed sporzdzeniem oraz podpisaniem z pracownikiem umowy. Nale\y pamita, \e system wynagradzania powinien by dostosowany do charakteru tele- pracy i speBnia maksymalnie funkcj motywacyjn. ZwBaszcza w przypadku pracy na odlegBo[, gdzie ocena pracownika nastpowa powinna przede wszystkim w oparciu o oce- n efekt�w jego pracy tak wa\ne jest uksztaBtowanie proefektywno[ciowego systemu wynagradzania, gdzie cz[ staBa (pBaca zasadnicza) powinna stanowi niewielki element, za[ cz[ zmienna wynikowa powinna zawiera szereg element�w:  premia wynikowa (po- wizana z wynikami indywidualnymi), - prowizja (je[li efekty pracy s zwizane ze sprzeda\)  premia roczna, kwartalna lub miesiczna (zwizane [ci[le z zyskiem firmy)  dodatek za dodatkowe kwalifikacje (zwizane z motywowaniem do rozwoju zawodowego). [Fragment Kodeksu pracy] DziaB drugi - stosunek pracy, RozdziaB IIb - Zatrudnianie pracownik�w w formie telepracy Art. 675 � 1. Praca mo\e by wykonywana regularnie poza zakBadem pracy, z wykorzystaniem [rod- k�w komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepis�w o [wiadczeniu usBug drog elektroniczn (telepraca). � 2. Telepracownikiem jest pracownik, kt�ry wykonuje prac w warunkach okre[lonych w � 1 i przekazuje pracodawcy wyniki pracy, w szczeg�lno[ci za po[rednictwem [rodk�w komuni- kacji elektronicznej. Art. 676. � 1. Warunki stosowania telepracy przez pracodawc okre[la si w porozumieniu zawiera- nym midzy pracodawc i zakBadow organizacj zwizkow, a w przypadku gdy 9 u pracodawcy dziaBa wicej ni\ jedna zakBadowa organizacja zwizkowa - w porozumieniu midzy pracodawc a tymi organizacjami. � 2. Je\eli nie jest mo\liwe uzgodnienie tre[ci porozumienia ze wszystkimi zakBadowymi or- ganizacjami zwizkowymi, pracodawca uzgadnia tre[ porozumienia z organizacjami zwizkowymi reprezentatywnymi w rozumieniu art. 24125a. � 3. Je\eli w terminie 30 dni od dnia przedstawienia przez pracodawc projektu porozumie- nia nie dojdzie do zawarcia porozumienia, zgodnie z � 1 i 2, pracodawca okre[la warunki stosowania telepracy w regulaminie, uwzgldniajc ustalenia podjte z zakBadowymi organi- zacjami zwizkowymi w toku uzgadniania porozumienia. � 4. Je\eli u danego pracodawcy nie dziaBaj zakBadowe organizacje zwizkowe, warunki stosowania telepracy okre[la pracodawca w regulaminie, po konsultacji z przedstawicielami pracownik�w wyBonionymi w trybie przyjtym u danego pracodawcy. Art. 677. � 1. Uzgodnienie midzy stronami umowy o prac, \e praca bdzie wykonywana w warun- kach okre[lonych w art. 675, mo\e nastpi: 1) przy zawieraniu umowy o prac albo 2) w trakcie zatrudnienia. � 2. Je\eli do uzgodnienia dotyczcego wykonywania pracy w formie telepracy dochodzi przy zawieraniu umowy o prac, w umowie dodatkowo okre[la si warunki wykonywania pracy, zgodnie z art. 675. � 3. W trakcie zatrudnienia zmiana warunk�w wykonywania pracy, na okre[lone zgodnie z art. 675, mo\e nastpi na mocy porozumienia stron, z inicjatywy pracownika lub praco- dawcy. Pracodawca powinien, w miar mo\liwo[ci, uwzgldni wniosek pracownika dotyczcy wykonywania pracy w formie telepracy. � 4. Nie jest dopuszczalne powierzenie wykonywania pracy w formie telepracy na podstawie art. 42 � 4. Art. 678. � 1. W terminie 3 miesicy od dnia podjcia pracy w formie telepracy, zgodnie z art. 677 � 1 pkt 2, ka\da ze stron mo\e wystpi z wi\cym wnioskiem o zaprzestanie wykonywania pracy w formie telepracy i przywr�cenie poprzednich warunk�w wykonywania pracy. Strony ustalaj termin, od kt�rego nastpi przywr�cenie poprzednich warunk�w wykonywania pracy, nie dBu\szy ni\ 30 dni od dnia otrzymania wniosku. � 2. Je\eli wniosek telepracownika zostanie zBo\ony po upBywie terminu okre[lonego w � 1, pracodawca powinien - w miar mo\liwo[ci - uwzgldni ten wniosek. � 3. Po upBywie terminu okre[lonego w � 1 przywr�cenie przez pracodawc poprzednich warunk�w wykonywania pracy mo\e nastpi w trybie art. 42 � 1-3. Art. 679. Brak zgody pracownika na zmian warunk�w wykonywania pracy, w przypadku okre[lonym w art. 677 � 3, a tak\e zaprzestanie wykonywania pracy w formie telepracy na zasadach 10 okre[lonych w art. 678, nie mog stanowi przyczyny uzasadniajcej wypowiedzenie przez pracodawc umowy o prac. Art. 6710. � 1. Je\eli podjcie pracy w formie telepracy nastpuje zgodnie z art. 677 � 1 pkt 1, informa- cja, o kt�rej mowa w art. 29 � 3, obejmuje dodatkowo co najmniej: 1) okre[lenie jednostki organizacyjnej pracodawcy, w kt�rej strukturze znajduje si stanowi- sko pracy telepracownika; 2) wskazanie osoby lub organu, o kt�rych mowa w art. 31, odpowiedzialnych za wsp�Bprac z telepracownikiem oraz upowa\nionych do przeprowadzania kontroli w miejscu wykonywa- nia pracy. � 2. W przypadku, o kt�rym mowa w art. 677 � 1 pkt 2, pracodawca przekazuje na pi[mie telepracownikowi informacje okre[lone w � 1 pkt 1 i 2, najp�zniej w dniu rozpoczcia przez niego wykonywania pracy w formie telepracy. Art. 6711. � 1. Pracodawca jest obowizany: 1) dostarczy telepracownikowi sprzt niezbdny do wykonywania pracy w formie telepracy, speBniajcy wymagania okre[lone w rozdziale IV dziaBu dziesitego; 2) ubezpieczy sprzt; 3) pokry koszty zwizane z instalacj, serwisem, eksploatacj i konserwacj sprztu; 4) zapewni telepracownikowi pomoc techniczn i niezbdne szkolenia w zakresie obsBugi sprztu - chyba \e pracodawca i telepracownik postanowi inaczej, w odrbnej umowie, o kt�rej mowa w � 2. � 2. Pracodawca i telepracownik mog, w odrbnej umowie, okre[li w szczeg�lno[ci: 1) zakres ubezpieczenia i zasady wykorzystywania przez telepracownika sprztu niezbdne- go do wykonywania pracy w formie telepracy, stanowicego wBasno[ telepracownika, speBniajcego wymagania okre[lone w rozdziale IV dziaBu dziesitego; 2) zasady porozumiewania si pracodawcy z telepracownikiem, w tym spos�b potwierdzania obecno[ci telepracownika na stanowisku pracy; 3) spos�b i form kontroli wykonywania pracy przez telepracownika. � 3. W przypadku, o kt�rym mowa w � 2 pkt 1, telepracownikowi przysBuguje ekwiwalent pie- ni\ny w wysoko[ci okre[lonej w porozumieniu lub regulaminie, o kt�rych mowa w art. 676, lub w umowie, o kt�rej mowa w � 2. Przy ustalaniu wysoko[ci ekwiwalentu bierze si pod uwag w szczeg�lno[ci normy zu\ycia sprztu, jego udokumentowane ceny rynkowe oraz ilo[ wykorzystanego materiaBu na potrzeby pracodawcy i jego ceny rynkowe. Art. 6712. � 1. Pracodawca okre[la zasady ochrony danych przekazywanych telepracownikowi oraz przeprowadza, w miar potrzeb, instrukta\ i szkolenie w tym zakresie. � 2. Telepracownik potwierdza na pi[mie zapoznanie si z zasadami ochrony danych, o kt�- rych mowa w � 1, oraz jest obowizany do ich przestrzegania. 11 Art. 6713. Telepracownik i pracodawca przekazuj informacje niezbdne do wzajemnego porozumie- wania si za pomoc [rodk�w komunikacji elektronicznej albo podobnych [rodk�w indywidualnego porozumiewania si na odlegBo[. Art. 6714. � 1. Pracodawca ma prawo kontrolowa wykonywanie pracy przez telepraco wnika w miej- scu wykonywania pracy. � 2. Je\eli praca jest wykonywana w domu telepracownika, pracodawca ma prawo przepro- wadza kontrol: 1) wykonywania pracy; 2) w celu inwentaryzacji, konserwacji, serwisu lub naprawy powierzonego sprztu, a tak\e jego instalacji; 3) w zakresie bezpieczeDstwa i higieny pracy - za uprzedni zgod telepracownika wyra\on na pi[mie, albo za pomoc [rodk�w komunikacji elektronicznej, albo podobnych [rodk�w indywidualnego porozumiewania si na odlegBo[. � 3. Pracodawca dostosowuje spos�b przeprowadzania kontroli do miejsca wykonywania pracy i charakteru pracy. Wykonywanie czynno[ci kontrolnych nie mo\e narusza prywatno- [ci telepracownika i jego rodziny ani utrudnia korzystania z pomieszczeD domowych, w spos�b zgodny z ich przeznaczeniem. � 4. Pierwsz kontrol, w zakresie okre[lonym w � 2 pkt 3, przeprowadza si, na wniosek telepracownika, przed rozpoczciem przez niego wykonywania pracy. Art. 6715. � 1. Telepracownik nie mo\e by traktowany mniej korzystnie w zakresie nawizania i roz- wizania stosunku pracy, warunk�w zatrudnienia, awansowania oraz dostpu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych ni\ inni pracownicy zatrudnieni przy takiej sa- mej lub podobnej pracy, uwzgldniajc odrbno[ci zwizane z warunkami wykonywania pracy w formie telepracy. � 2. Pracownik nie mo\e by w jakikolwiek spos�b dyskryminowany z powodu podjcia pra- cy w formie telepracy, jak r�wnie\ odmowy podjcia takiej pracy. Art. 6716. Pracodawca umo\liwia telepracownikowi, na zasadach przyjtych dla og�Bu pracownik�w, przebywanie na terenie zakBadu pracy, kontaktowanie si z innymi pracownikami oraz korzy- stanie z pomieszczeD i urzdzeD pracodawcy, z zakBadowych obiekt�w socjalnych i prowadzonej dziaBalno[ci socjalnej. Art. 6717. Je\eli praca jest wykonywana w domu telepracownika, pracodawca realizuje wobec niego, w zakresie wynikajcym z rodzaju i warunk�w wykonywanej pracy, obowizki okre[lone w dziale dziesitym, z wyBczeniem: 1) obowizku dbaBo[ci o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeD pracy, okre[lonego w art. 212 pkt 4; 2) obowizk�w okre[lonych w rozdziale III tego dziaBu; 12 3) obowizku zapewnienia odpowiednich urzdzeD higienicznosanitarnych, okre[lonego w art. 233. UMOWA O TELEPRAC /wz�r/ Zawarta w dniu __-__-____ w _________________ pomidzy ______________________________ z siedzib w _______________, reprezentowan przez ______________________________ Zwan / zwanym dalej Pracodawc a ________________ zamieszkaB/ym w ___________________, legitymujc/ym si dowo- dem osobistym serii___________, NIP: ___________, PESEL: ____________ Zwan/nym dalej Telepracownikiem Zwanymi Bcznie Stronami o nastpujcej tre[ci: � 1 Postanowienia og�lne 1. Pracodawca zatrudnia Telepracownika na stanowisku _____________, w peBnym wymiarze godzin, w systemie telepracy. 2. Umowa zostaje zawarta na czas _______________ 3. Rozpoczcie pracy nastpi w dniu ____________ (UWAGA! Mo\na zastrzec, \e termin rozpoczcia pracy uzale\niony jest od pozytywnego zakoDczenia szkolenia) 4. Przy realizacji swoich obowizk�w Telepracownik podlega osobie odpowiedzialnej za wsp�Bprac z Telepracownikiem, wskazanej przez Pracodawc, zwanej dalej PeBnomocnikiem. 5. PeBnomocnik ma prawo do przeprowadzania kontroli w miejscu pracy Telepracownika. � 2 Miejsce pracy 1. Praca bdzie wykonywana w miejscu zamieszkania Telepracownika. 2. Koszty organizacji stanowiska pracy pokrywa Pracodawca. Telepracownik ma prawo wykaza szczeg�Bowe koszty zwizane z organizacj stanowiska pracy i umo\liwi Pracodawcy dokonanie oceny ich zasadno[ci. � 3 Czas pracy 1. Czas pracy Telepracownika wyznaczany jest wymiarem jego zadaD i ksztaBtowany przez niego samodzielnie, przy uwzgldnieniu przecitnego czterdziestogodzinnego tygodnia 13 pracy w przyjtym okresie rozliczeniowym. Telepracownik ma obowizek konsultowa harmonogram pracy z PeBnomocnikiem. Lub 2. Telepracownik wykonywa bdzie prac w godzinach od __ do __, w przecitnym wymiarze 40 godzin w przecitnie piciodniowym tygodniu pracy w przyjtym okresie rozliczeniowym. 3. Telepracownik ma obowizek potwierdzania rozpoczcia i zakoDczenia wykonywania pracy w czasie okre[lonym w pkt 1 w spos�b przyjty u Pracodawcy. (np. logowanie do systemu). � 4 Wynagrodzenie 1. Telepracownikowi za wykonywan prac przysBuguje miesiczne wynagrodzenie w kwocie _______,- PLN (sBownie: ________) brutto. 2. Wynagrodzenie bdzie wypBacane do __ dnia kolejnego miesica. 3. Telepracownik wyra\a zgod na wypBat nale\nego mu wynagrodzenia przelewem na jego rachunek bankowy. � 5 Og�lne obowizki pracownika 1. Telepracownik powinien rzetelnie wypeBnia swoje obowizki pracownicze, dziaBa w spos�b nie nara\ajcy dobrego imienia Pracodawcy oraz z poszanowaniem jego interes�w. 2. Telepracownik ma obowizek bezwzgldnie przestrzega przepis�w prawa, regulamin�w, instrukcji i procedur wewntrznych obowizujcych u Pracodawcy, a tak\e stosowa si do dyrektyw i poleceD wydawanych przez Pracodawc oraz PeBnomocnika. 3. Telepracownik ma obowizek z nale\yt dbaBo[ci obchodzi si z powierzonym mu mieniem oraz podejmowa wszelkie uzasadnione dziaBania w celu zachowania bezpieczeDstwa powierzonego mu mienia. Telepracownik w szczeg�lno[ci zobowizany jest do u\ytkowania powierzonego mienia zgodnie z jego przeznaczeniem, instrukcjami technicznymi, regulaminami u\ytkowania oraz poleceniami Pracodawcy. 4. Telepracownik zobowizany jest do natychmiastowego zgBaszania Pracodawcy, bdz osobie przez niego wyznaczonej, jakichkolwiek awarii oraz innych problem�w z obsBug powierzonego mu sprztu. 5. Telepracownik zobowizany jest do uczestnictwa we wszelkich szkoleniach organizowanych przez Pracodawc, w tym zwBaszcza w szkoleniu dotyczcym obsBugi sprztu niezbdnego do wykonywania pracy. 6. Telepracownik ma obowizek zachowa w tajemnicy wszelkie informacje poufne, o kt�rych dowiedziaB si w zwizku z wykonywaniem obowizk�w powierzonych mu przez Pracodawc, w trakcie oraz po zakoDczeniu stosunku pracy. Za informacje poufne uwa\a si w szczeg�lno[ci wszelkie dane i informacje zawarte na dokumentach oraz informatycznych no[nikach wykorzystywanych przez Pracodawc, dotyczce 14 stosowanej przez Pracodawc organizacji pracy oraz sposobu prowadzenia dziaBalno[ci handlowej, a tak\e wszelkie poufne dane dotyczce jego kontrahent�w i klient�w. 7. Wszystkie dane i informacje zawarte na informatycznych no[nikach wykorzystywanych przez Pracodawc nie mog by bez wyraznej zgody Pracodawcy gromadzone i rozpowszechniane przez Telepracownika. Telepracownik zobowizuje si nie kopiowa, nie przegrywa, nie przesyBa oraz nie przetwarza informacji poufnych bez wyraznej zgody Pracodawcy. 8. Telepracownik ma obowizek zabezpieczy informacje poufne przed dostpem os�b trzecich. 9. Telepracownik ma obowizek kontaktowa si z Pracodawc i PeBnomocnikiem na zasadach okre[lonych przez przepisy obowizujce u Pracodawcy. 10. Telepracownik ma obowizek przedstawi na wezwanie Pracodawcy informacje, wyja[nienia oraz sprawozdania dotyczce wykonywanej pracy. 11. Telepracownik zobowizuje si w okresie zatrudnienia u Pracodawcy nie prowadzi dziaBalno[ci konkurencyjnej w stosunku do dziaBalno[ci prowadzonej przez Pracodawc. Za dziaBalno[ konkurencyjn uwa\ane bd: 12. Telepracownik zobowizuje si w okresie zatrudnienia u Pracodawcy nie [wiadczy pracy na jakiejkolwiek podstawie (w tym tak\e na podstawie um�w cywilnoprawnych) na rzecz jakiegokolwiek podmiotu prowadzcego dziaBalno[ konkurencyjn wobec Pracodawcy. � 6 Szczeg�lne obowizki Telepracownika 1. ___________ do uzgodnienia pomidzy stronami 2. ___________ � 7 Warunki pracy 1. Telepracownik organizuje stanowisko pracy, zapewniajce bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz zabezpieczenie i ochron tajemnic Pracodawcy, wedBug wskaz�wek Pracodawcy. 2. Pracodawca ma obowizek dostarczy Telepracownikowi sprzt niezbdny do wykonywania pracy speBniajcy wymogi bezpieczeDstwa i higieny pracy, okre[lone przepisami Kodeksu Pracy i akt�w szczeg�lnych. 3. Pracodawca pokrywa koszty zwizane z instalacj, eksploatacj, serwisem, konserwacj i ubezpieczeniem sprztu. 4. Pracodawca ponosi koszty przeszkolenia Telepracownika w zakresie obsBugi sprztu niezbdnego do wykonywania pracy. 5. Przy wykonywaniu pracy Telepracownik mo\e korzysta ze sprztu stanowicego jego wBasno[, speBniajcego wymogi bhp, na zasadach okre[lonych w odrbnej umowie. 15 6. Pracodawca ponosi koszty ubezpieczenia sprztu stanowicego wBasno[ Telepracownika, o kt�rym mowa w pkt 5 oraz koszt eksploatacji sprztu w formie ekwiwalentu, na zasadach okre[lonych w odrbnej umowie. 7. Telepracownik zobowizuje si do uzyskania zezwoleD niezbdnych do rozpoczcia wykonywania pracy w miejscu zamieszkania, kt�re zobowizany jest przedstawi Pracodawcy na jego \yczenie. � 8 Kontrola 1. Pracodawca i PeBnomocnik maj prawo przeprowadza kontrol a) wykonywania pracy przez Telepracownika, b) sprztu obsBugiwanego przez pracownika, c) warunk�w bezpieczeDstwa i higieny pracy w miejscu zamieszkania Telepracownika. Wykonywanie czynno[ci kontrolnych nie bdzie naruszaBo prywatno[ci Telepracownika i jego rodziny oraz nie bdzie utrudnia- Bo korzystania z pomieszczeD domowych w spos�b zgodny z ich przeznaczeniem. 2. Przed rozpoczciem kontroli, Pracodawca ma obowizek uzyska zgod Telepracownika na rozpoczcie kontroli w miejscu jego zamieszkania na pi[mie lub za po[rednictwem [rodk�w komunikacji elektronicznej. 3. Pierwsza kontrola zostanie dokonana przed rozpoczciem pracy przez Telepracownika. 4. Pracodawca ma prawo na bie\co monitorowa wykonywanie pracy przez Telepracownika. (chodzi tutaj o  zdalne monitorowanie za pomoc program�w komputerowych). � 9 Postanowienia koDcowe 1. Telepracownik ma prawo, na zasadach przyjtych dla og�Bu pracownik�w, przebywa na terenie zakBadu pracy, kontaktowa si z innymi pracownikami oraz korzysta z pomieszczeD socjalnych i prowadzonej przez pracodawc dziaBalno[ci socjalnej. 2. Strony mog rozwiza niniejsz umow za uprzednim ___________ okresem wypowiedzenia. (UWAGA! Je\eli umowa zostaje zawarta na czas okre[lony, to mo\e by wypowiedziana za dwutygodniowym okresem wypowiedzenia tylko, gdy strony zastrzeg tak mo\liwo[. Dotyczy to tylko um�w zawartych na okres ponad 6 miesicy). 3. Wszelkie zmiany niniejszej umowy wymagaj formy pisemnej pod rygorem niewa\no[ci. 16 UMOWA O WYKORZYSTANIE PRZY WYKONYWANIU PRACY SPRZTU STANOWICEGO WAASNOZ TELEPRACOWNIKA zawarta w dniu __-__-____ w ____________ pomidzy: _____________, zwanym dalej Pracodawc, a _____________, zwanym dalej Telepracownikiem � 1 Telepracownik o[wiadcza, \e jest wBa[cicielem komputera typ ___, nr seryjny __________ oraz telefonu kom�rkowego, model _________, nr seryjny ___________ � 2 Telepracownik zobowizuje si u\ywa przy wykonywaniu pracy sprztu okre[lonego w � 1. � 3 Pracodawca o[wiadcza, i\ znany jest mu stan techniczny sprztu okre[lonego w � 1. Strony zgodnie o[wiadczaj, \e sprzt okre[lony w � 1 speBnia wymagania okre[lone w rozdziale IV dziaBu dziesitego Kodeksu pracy. � 4 1. Z tytuBu u\ywania sprztu okre[lonego w � 1, przy wykonywaniu pracy, Telepracownikowi przysBuguje ekwiwalent pieni\ny, w wysoko[ci ____ zB pBatny co miesic, do dnia __ miesica. [wysoko[ ekwiwalentu zale\e powinna od norm zu\ycia sprztu, jego ceny rynkowej, wysoko[ci opBat zwizanych z u\ywaniem sprztu] 2. Telepracownik ma prawo \da zmiany wysoko[ci ekwiwalentu, o kt�rym mowa w pkt. 1, w razie ___________________. Zmiana wysoko[ci ekwiwalentu wymaga aneksu do niniejszej umowy. � 5 Pracodawca zobowizuje si do ubezpieczenia sprztu, o kt�rym mowa w � 1. W ramach ubezpieczenia sprzt zostanie objty ochron ubezpieczeniow od zniszczenia lub uszko- dzenia, wskutek zdarzeD losowych, o charakterze nagBym i niespodziewanym. � 6 1. Telepracownik ma obowizek uprzedzi Pracodawc o planowanej zmianie lub zbyciu sprztu, o kt�rym mowa w � 1. 2. Telepracownik ma obowizek niezwBocznie zawiadomi Pracodawc o wszelkich awariach i nieprawidBowo[ciach w funkcjonowaniu sprztu, o kt�rym mowa w �1. � 7 Pracodawca ma prawo \da wgldu do biling�w i rachunk�w z tytuBu opBat zwizanych z u\ywaniem sprztu, o kt�rym mowa w � 1. 17 � 8 Umowa obowizuje od dnia jej zawarcia do dnia ustania stosunku pracy. Ka\da ze stron ma prawo wypowiedzie niniejsz umow, z zachowaniem miesicznego terminu wypowiedze- nia, ze skutkiem na ostatni dzieD miesica nastpujcego po miesicu, kt�rym umowa zostaBa wypowiedziana. RODZAJE TELEPRACY Mo\na wyr�\ni nastpujce formy telepracy: 1. Telepraca sporadyczna  dotyczy pracownik�w [wiadczcych prac w biurze praco- dawcy, ale na czas okre[lonej pracy, np. realizacji konkretnego projektu wykonujcych prac w domu lub innych miejscach poza siedzib pracodawcy. 2. Telepraca domowa zamienna  wykonywana w wikszo[ci poza siedzib pracodawcy, np. 4 dni w domu, 1 dzieD w biurze pracodawcy; taki rodzaj pracy umo\liwia pracowniko- wi regularne osobiste kontakty z innymi pracownikami i pracodawc oraz ogranicza ryzyko izolacji spoBecznej telepraco wnika. 3. Telepraca domowa - praca caBkowicie wykonywana jest w domu pracownika, bez do- je\d\ania do biura pracodawcy. 4. Telepraca mobilna  nomadyczna  dotyczy najcz[ciej przedstawicieli handlowych, agent�w ubezpieczeniowych, kt�rzy zatrudnieni s w klasyczny spos�b jednak ze wzgl- du na charakter pracy i konieczn w niej swobod, pracuj poza biurem. 5. Telecentra - biura zlokalizowane poza miejscem gB�wnej siedziby firmy, dla pracownik�w z danego regionu, zapewniajce dostp do wszelkich urzdzeD do pracy osobom, kt�re nie mog doje\d\a do siedziby firmy. 6. Telechatki - umo\liwiajce czBonkom spoBeczno[ci lokalnych podnoszenie kwalifikacji za po[rednictwem internetu lub dostp do pracy sieciowej. Najcz[ciej spotykanym obecnie typem telepracy jest praca wykonywana w domu (home- based telework)  pracownik cz[ swojej pracy, do tej pory wykonywanej w tradycyjnym miejscu pracy udostpnionym przez pracodawc, wykonuje w domu, korzystajc z technolo- gii informatycznych. Oczywi[cie r�\ny mo\e by wymiar pracy [wiadczonej w ten spos�b  od sporadycznego i nieregularnego do przewa\ajcego (nawet powy\ej 50% czasu pracy) i wykonywanego w spos�b regularny. Nale\y pamita, i\ termin ten obejmuje: " telepracownik�w zatrudnionych - w tym przypadku sporzdzana jest indywidual- na umowa o prac, w kt�rej uznaje si miejsce zamieszkania za miejsce pracy r�wnorzdne do siedziby firmy lub j zastpujce, 18 PrzykBad: dziennikarz wysyBajcy teksty do redakcji za pomoc poczty elektronicznej lub fotograf wsp�Bpracujcy z agencj i przekazujcy efekty swojej pracy do agencji w formie zapisu cyfrowego. " telepracownik�w samozatrudniajcych si lub kontraktowych - w tym przypad- ku osoby prywatne dobrowolnie decyduj si na prac w domu. PrzykBad: grafik komputerowy prowadzcy wBasn dziaBalno[ gospodarcz, kt�ry czsto prezentuje swoje produkty u klient�w, czy te\ administrator sieci komputero- wej. " telepracownik�w nieformalnych - osoby prywatne i zarzd firmy, kt�re dostrze- gajc zalety telepracy stosuj t form zatrudnienia, nierzadko wbrew oficjalnej polityce zatrudniajcej instytucji lub firmy. WedBug badaD przeprowadzonych w Wielkiej Brytanii nieformalna telepraca jest bardziej powszechna ni\ formalnie istniejce programy. PrzykBad: czBonkowie zarzdu wysyBajcy efekty swojej pracy za pomoc poczty elektronicznej, nieprzebywajcy w godzinach pracy w biurze; doradcy zatrudnieni w firmie, kt�rzy nie stosuj si do regulacji dotyczcych telepracy w danym przed- sibiorstwie. " telepracownik�w-przedsibiorc�w (tzw. freelance`rzy) - specjali[ci r�\nych dziedzin [wiadomie odrzucaj formuB oficjalnego biura. Rozwijaj swoje interesy w oparciu o sie informatyczn, pracujc w spos�b najbardziej odpowiedni do indy- widualnych predyspozycji. Drugim indywidualnym typem telepracy jest tzw. telepraca nomadyczna (mobilna). Pracownicy pracuj poza siedzib firmy, ale nie u siebie w domu  mo\e to by praca w cza- sie podr�\y, w hotelu czy na miejscu u klienta. Telepracownik nomadyczny swoje obowizki zawodowe wykonuje w podr�\y, a jego warsztat pracy znajduje si tam, gdzie akurat prze- bywa: w samolocie, pocigu lub pokoju hotelowym. Za przykBad niech posBu\ handlowcy i in\ynierowie serwisowi. Mog to by r�wnie\ dyrekto- rzy firm i kierownicy dziaB�w, kt�rzy za po[rednictwem notebooka i telefonu kom�rkowego chc korzysta z mo\liwo[ci, jakie oferuje najnowsza technika: poczty gBosowej, faksu, usBug przywoBawczych i dostpu zdalnego. Owi  nomadzi posiadaj w domu co najmniej kilka urzdzeD biurowych. GB�wn ich jednak trosk jest posiadanie  w drodze staBego dostpu do odpowiedniej infrastruktury. Stopniowo ich potrzeby zaczynaj rozumie linie lotnicze, lotniska, sieci hoteli itp. Na przykBad hotele staraj si zapewni pokoje typu  networker friendly z dodatkowym gniazdkiem telefonicz- nym do wpicia wtyku modemowego lub coraz popularniejsze sieci bezprzewodowe. Kolejnym rodzajem telepracy jest praca w tzw. telecentrach. Mog to by biura w peBni wyposa\one w infrastruktur teleinformatyczn, specjalnie zakBa- dane przez firmy dla swoich pracownik�w, na przykBad w pobli\u miejsca zamieszkania, co pozwala wyeliminowa konieczno[ dojazdu do gB�wnej siedziby firmy. 19 Tak rozumiane telecentra czasem trudno odr�\ni od oddziaB�w tworzonych od dawna przez wiksze firmy, czynnikiem wyr�\niajcym jest gB�wnie brak przypisania konkretnego pra- cownika do konkretnego stanowiska pracy. W tradycyjnie zorganizowanej instytucji poszczeg�lne dziaBy skupiaj sw�j personel w jednym miejscu. I tak dziaB finans�w mo\e znajdowa si np. w Warszawie, natomiast lokalny dziaB obsBugi klient�w w Szczecinie. Obecnie jednak dostpno[ komputer�w i poprawiajcy si poziom usBug telekomunikacyj- nych umo\liwiaj dowolnemu zespoBowi ludzi wsp�ln prac, niezale\nie od tego, czy znajduj si w tym samym biurze, mie[cie lub kraju. Mo\liwo[ci te wykorzystuj telecentra. Ka\dy z pracownik�w przyje\d\a do biura w telecentrum, kt�rego lokalizacja jest najbardziej odpowiednia do potrzeb, np. jest najbli\ej lub istnieje do niego dobry dojazd komunikacj miejsk. Natomiast  zespoBowo[ pracy uzyskuje si za po[rednictwem Internetu, Intranetu oraz Extranetu. Telecentra mog by wBasno[ci jednej firmy. Firma mo\e r�wnie\ posiada kilka stanowisk roboczych (biurek) w telecentrum nale\cym do kilku instytucji. Kiedy pracownik zmienia prac, nie ma mowy o przenoszeniu go w inne miejsce - zmianie ulegaj jedynie wewntrzne powizania w strukturze organizacji. Kiedy pracownik rezygnuje z pracy lub awansuje na inne stanowisko, firma mo\e Batwo go zastpi inn, odpowiedni na to miejsce, osob, niezale\nie od ograniczeD, jakie narzuca geografia. Korzy[ci telepracy s w takim przypadku oczywiste. Rozw�j sieci dobrze wyposa\onych te- lecentr�w pozwoliBby wykorzysta na wiksz skal prac na odlegBo[. Na przeszkodzie stoj jednak te same bariery, kt�re uniemo\liwiaj szybki rozw�j telepracy. Drugim typem telecentr�w s centra tworzone przez niezale\ne instytucje prywatne lub pu- bliczne, kt�re udostpniaj swoje zasoby (odpBatnie lub nie) firmom i/lub osobom chccym wykonywa teleprac. Jest to specjalny rodzaj telecentr�w, nazwany z powodu ich wiejskie- go pochodzenia telechatkami. Idea telechatek narodziBa si w Skandynawii, a obecnie rozpowszechniBa si r�wnie\ w in- nych cz[ciach Europy, szczeg�lnie w Irlandii, Francji, Anglii, Walii oraz Szkocji. Telechatki organizuje si w adaptowanych do tego celu wiejskich domach, nieu\ywanych zabudowa- niach gospodarczych lub wydzielonych salach szkolnych. Mog to by r�wnie\ tradycyjne pomieszczenia biurowe. SpoBeczno[ idealnej telewioski zorientowana jest na przyszBo[ciowy system zatrudnienia, jakim jest telepraca i preferuje styl \ycia w realiach gospodarki sieciowej. Ka\da wioska jest  okablowana . Poszczeg�lne budynki mieszkalne posiadaj wewntrzn sie domow, poB- czon z sieci wioski, kt�ra za po[rednictwem krajowej sieci szkieletowej umo\liwia Bczno[ z  globaln wiosk . Jest to forma atrakcyjna dla os�b przedsibiorczych, pragncych Bczy wiejski styl \ycia z profesjonalnym dostpem do  infostrady . Taka telewioska rozwijana jest w pobli\u Crickhowell w Walii. Kilka projekt�w, w r�\nych stadiach rozwoju, rozwijanych jest w Ameryce P�Bnocnej. Pierwotnym przeznaczeniem telechatek byBo zapewnienie dostpu do najnowszej techniki i wyrobienie odpowiednich umiejtno[ci teleinformatycznych u ludzi zamieszkujcych poza centrum miasta. 20 Telechatki s pomy[lane jako cz[ systemu  odnowy ekonomicznej regionu, gdy\ poma- gaj mieszkaDcom lokalnych spoBeczno[ci w znalezieniu pracy odpowiedniej do ich kwalifikacji. Pracy, kt�r mog [wiadczy zar�wno w okolicznych firmach, jak i w systemie telepracy dla pracodawc�w spoza regionu (nawet poza Polsk). Dotychczasowe przykBady opisywaBy zagadnienia telepracy  rozproszonej  aktywno[ci za- wodowej przedtem wykonywanej w gB�wnej siedzibie firmy, a obecnie  rozpraszanej po domach, telecentrach oraz telewioskach. Technika dopuszcza tak\e proces odwrotny. W przypadku niekt�rych rodzaj�w pracy daje to bardzo dobre wyniki. PrzykBadu koncentracji telepracy dostarcza firma Dell, kt�ra wszelkie operacje zwizane z obsBug klient�w z kraj�w europejskich przeniosBa w jeden rejon kontynentu: do o[rodk�w w Irlandii i Wielkiej Brytanii. Podobne rozwizanie przyjB American Express. Ciekawym aspektem zwizanym z teleprac jest tzw. telepraca zamorska (off-shore telework). Termin ten zostaB stworzony przez Management Technology Associates (MTA) w latach 1992-1993 na potrzeby sporzdzonego dla Departamentu Handlu i PrzemysBu Rzdu Brytyj- skiego  Studium na temat telepracy, telehandlu i otwartych sieci elektronicznych (ang. Study of Telework, Teletrade and Open Electronic Networking). W opracowaniu [wiadomie odrzucono zBudzenie, \e telepraca stanowi remedium na proble- my region�w sBabo rozwinitych ekonomicznie, a tak\e r�wnie niebezpieczn wizj telepracy jako stylu \ycia ograniczonego do wiejskiego domu i ogr�dka. Terminu telepraca zamorska u\yto na okre[lenie zjawiska wyprowadzania pracy poza teren wBasnego regionu, miasta lub kraju (tzw. zjawisko dumpingu spoBecznego  wyprowadzania miejsc pracy poza kraj, do miejsc z taDsz siB robocz). Wiele kraj�w bardzo czsto korzysta z ekonomicznych atut�w, jakie oferuje telepraca zamorska. I tak na przykBad, wytwarzanie oprogramowania staje si domen Indii, administracja syste- mami i zarzdzanie danymi przycigaj Filipiny, systemami obsBugi klient�w interesuj si Zachodnie Indie, a w Polsce otwierane s centra obsBugi ksigowej poszczeg�lnych firm. Jednak telepraca  zamorska nie oznacza prostego przesunicia pracy do kraj�w, gdzie koszty pracy s ni\sze. Warunki sprzyjajce wykorzystaniu tej formy telepracy i wynikajce- go z niej wzrostu zatrudnienia bd powstawaBy jedynie w rejonach, w kt�rych istnieje odpowiednia kombinacja koszt�w, umiejtno[ci i indywidualnej przedsibiorczo[ci. ZAWODY I BRAN[E WYKORZYSTUJCE SYSTEM TELEPRACY Telepraca mo\e by wykorzystywana w wielu zawodach. Wyr�\niamy nastpujce grupy telepracownik�w w wymienionych ni\ej zawodach. Profesjonali[ci (najcz[ciej wolnych zawod�w) i mened\erowie: " architekci, " ksigowi, 21 " mened\erowie, " specjali[ci od marketingu i public relations, " zarzdzajcy personelem, " mened\erowie projekt�w, " przedstawiciele handlowi i sprzedawcy, " specjali[ci z zakresu finans�w. Personel pomocniczy: " pomoc ksigowa, " tBumacze, " edytorzy, " badacze (researchers), " projektanci stron internetowych. Pracownicy dziaBajcy  w terenie : " przedstawiciele handlowi, " ankieterzy, " in\ynierowie, " inspektorzy, " agenci nieruchomo[ci, " audytorzy, " dziennikarze, " brokerzy ubezpieczeniowi. Pracownicy biurowi: " pracujcy przy wprowadzaniu danych, " sekretarki, " obsBugujcy klient�w przez telefon. Telepracownicy na [wiecie wystpuj najcz[ciej w nastpujcych bran\ach: " konsulting, " przetwarzanie danych komputerowych, " programowanie komputerowe, " badania, " usBugi finansowe/ksigowo[, " sprzeda\/marketing, 22 " wolne zawody (architekci, projektanci, ksigowi, tBumacze, archiwi[ci, naukowcy, ko- rektorzy tekst�w, redaktorzy), " zarzdzanie firm, " zarzdzanie zasobami ludzkimi " usBugi call centers. KORZYZCI EKONOMICZNE Z TELEPRACY Szersze wykorzystanie telepracy pociga za sob korzy[ci w sferze ekonomicznej pod wa- runkiem, \e nakBady na wyposa\enie telepracownik�w w niezbdne technologie teleinformatyczne zostan zrekompensowane przez wy\sz efektywno[ pracy oraz elimi- nacj koszt�w zwizanych z utrzymaniem standardowych miejsc pracy. Nale\y jednak podkre[li, \e niezbdne jest powizanie wynagrodzenia z efektami pracy telepracownika oraz odpowiednie regulacje w umowie o prac. Ekonomiczne uwarunkowania wdro\enia i wykorzystania telepracy w przedsibiorstwach s szczeg�lnie korzystne. Do gB�wnych zalet nale\y tu zaliczy: " obni\enie koszt�w utrzymania biura i wynajmu powierzchni biurowej (przecitnie o ok. 20-30%), " brak konieczno[ci tworzenia nowych miejsc pracy i mo\liwo[ elastycznego wyko- rzystania ju\ istniejcych przez kilku pracownik�w, " brak koszt�w nadgodzin, " proefektywno[ciowe systemy wynagradzania, " zwikszenie produktywno[ci pracownik�w (brak sp�znieD, absencji chorobowej), wzrost wydajno[ci o 10-30%, " wiksza konkurencyjno[ firmy (bli\ej klienta, system obsBugi 24/7), " mo\liwo[ zatrudnienia pracownik�w z r�\nych region�w Polski, a nawet innych kraj�w gdzie koszt ich pracy jest ni\szy, bez konieczno[ci pokrycia ich koszt�w utrzymania oraz ewentualnych koszt�w dojazdu, liczy si bowiem efekt pracy prze- sBany droga elektroniczn; " ni\sze wskazniki fluktuacji zatrudnienia i zwizane z nimi ni\sze koszty rekrutacji i szkolenia nowych pracownik�w: - utrzymanie wykwalifikowanego personelu  rotacje pracownik�w s najwik- szym jednostkowym wydatkiem firmy; zmiana pracownika mo\e kosztowa od 50% do 150% rocznych dochod�w pracownika. Kwestia ta jest szczeg�lnie istotna w ostatnich latach, gdy obserwuje si niedosto- sowanie poda\y pracy do popytu na ni. W konsekwencji popyt na wykwalifikowan kadr spowodowaB przesunicie wBadzy w procesie zatrudnienia, to osoby z wysokimi kwalifikacjami narzucaj warunki zatrudnienia. 23 - zwikszenie lub zmniejszenie personelu bez \adnych zmian w strukturze or- ganizacyjnej firmy  telepraca pozwala na wiksz elastyczno[ podejmowania decyzji w zakresie powierzania obowizk�w, doboru prac czy przeniesienia odpo- wiedzialno[ci na pracownika za wykonywan prac niezale\nie od zajmowanego stanowiska. Korzy[ci dla telepracownika: " wykonywanie pracy w domu i ustalanie czasu pracy dogodnego dla siebie, " liczy si efekt pracy a nie czas wykonywania pracy, " brak konieczno[ci dojazdu do siedziby firmy (oszczdno[ czasu i pienidzy, udo- godnienie dla matek i os�b niepeBnosprawnych), " zredukowanie stresu zwizanego z  firmowym [rodowiskiem pracy i wsp�Bpracow- nikami, " wy\sze dochody - ograniczenie wydatk�w zwizanych z dojazdami, " wy\sze zarobki  telepracownik zarabia przecitnie o 10% wicej, " mo\liwo[ wykonywania pracy dla firmy z innego rejonu kraju a nawet paDstwa. WADY TELEPRACY Negatywne przejawy wdro\enia telepracy w przedsibiorstwie, w aspekcie ekonomicznym: " trudno[ci w oszacowaniu rzeczywistych koszt�w zwizanych z wdro\eniem telepra- cy, a nastpnie koszt�w koniecznych do ponoszenia w trakcie jej stosowania; " trudno[ci w jednoznacznym okre[leniu skali oszczdno[ci, jakie pojawi si dla przedsibiorstwa w zwizku z teleprac. Oszczdno[ci, kt�re mog by znaczce dla du\ych przedsibiorstw mog w og�le nie pojawi si lub mie marginalne znaczenie dla przedsibiorstw maBych i [rednich (np.: oszczdno[ w kosztach utrzymania powierzchni biurowej). " brak umiejtno[ci oceny produktywno[ci telepracownik�w. Trudno[ znalezienia adekwatnych wskaznik�w pomiaru efekt�w pracy, koniecz- no[ odej[cia od zasady kontroli nakBad�w pracy na rzecz rozliczania telepracownika wyBcznie z osiganych efekt�w, w oderwaniu od nakBadu pracy, " sBabszy przepByw informacji i zwizane z tym nieporozumienia oraz zagro\enia do- tyczce naruszenia poufno[ci danych, " brak do[wiadczeD w zarzdzaniu telepracownikami. W zwizku z tym przedsibiorcy powinni rozwija si, dostosowa przedsibiorstwa do zmieniajcej si sytuacji oraz szkoli siebie i pracownik�w. Powy\sze trudno[ci mog budzi pewne obawy i zniechca do wdro\enia telepra- cy. 24 Minusy dla pracownik�w: trudno[ci w uzyskaniu awansu, w skierowaniu na szkolenie, sBab- sza informacja zwrotna na temat jako[ci pracy, izolacja od pracownik�w w siedzibie firmy, brak wsparcia innych pracownik�w w przypadku wystpienia problem�w w pracy, mniejsze zaanga\owanie w wykonywan prac, brak samodyscypliny i wydBu\enie czasu pracy, zatar- cie granicy midzy czasem i miejscem pracy a prywatnym. STUDIA PRZYPADK�W ZASTOSOWANIA TELEPRACY Do pionier�w telepracy zaliczy mo\na firm Siemens-Nixdorf. W jej szwedzkim oddziale doszBo do wprowadzenia systemu telepracy, kiedy to po raz kolej- ny pracownicy oddziaBu zostali zmuszeni do zmiany siedziby. W�wczas dziaB personalny przypomniaB, i\ w wyniku poprzedniej przeprowadzki odeszBa prawie 1/4 kwalifikowanego personelu. Aby tego unikn, postanowiono skorzysta z systemu telepracy. Przedtem jed- nak, zgodnie z zarzdzeniem dyrekcji firmy, pracownicy pozbyli si wszelkiej niepotrzebnej makulatury, zabierajc ze sob tylko po dwa niewielkie pojemniki na dokumenty. W nowym biurze czekaBo ju\ zmodyfikowane [rodowisko pracy, przestrzeD podzielona na apartamenty oraz ruchome w�zki z segregatorami. Po zawarciu odpowiedniej umowy, okre- [lajcej czas pracy i zakres obowizk�w, ka\dy pracownik wyposa\ony zostaB w komputer, modem, telefon kom�rkowy, dodatkow lini telefoniczn (w domu) oraz staB si integraln cz[ci specjalnego systemu komunikacyjnego, automatycznie lokalizujcego pracownik�w. Gdy pracownik przychodziB do biura, korzystaB ze swojego ruchomego w�zka z dokumenta- mi, stawiajc go przy wybranym stanowisku komputerowym. Szwedzki oddziaB firmy Siemens-Nixdorf w 1997 roku zostaB odznaczony przez Kr�la Szwe- cji, Karola Gustawa XVI gB�wn nagrod konkursu innowacyjnych projekt�w zwizanych z nowoczesnymi technologiami informatycznymi. W efekcie opracowania i wdro\enia systemu telepracy  Flexlive koszty firmy spadBy w cigu roku o 25 tysicy dolar�w na pracownika. Obecnie telepraca jest czsto stosowana w du\ych firmach oraz korporacjach midzynaro- dowych (zar�wno w postaci tradycyjnej jak i off-shore telework). Dotyczy to zwBaszcza stanowisk mened\erskich i dziaB�w sprzeda\y. Ale, co ciekawe, rzadko nazywana jest w ta- kich wypadkach teleprac. Zarzdy du\ych firm po prostu oczekuj od swoich pracownik�w du\ej mobilno[ci, a jednocze[nie umo\liwiaj im dostp do nowoczesnych i efektywnych usBug telekomunikacyjnych. Teleprac stosuj r�wnie\ maBe i [rednie firmy. PrzykBad peBnoetatowej telepracy w call center: Automobile Association w Leeds, w Wiel- kiej Brytanii jest serwisem napraw samochodowych czynnym 24 godziny na dob. Osoby bdce czBonkami AA w przypadku problem�w z samochodem mog zadzwoni do firmy, a ich telefon z pro[b o pomoc jest przekazywany do patroli, kt�re udzielaj kierowcom pomocy. 25 Telepraca w AA zostaBa wprowadzona po raz pierwszy w 1997 roku. Dokonano tego w od- powiedzi na potrzeby rynku oraz potrzeby klient�w. Telepraca praktykowana w firmie, w sekcji telefonicznej obsBugi klienta byBa peBnoetatow prac w domu. Pilota\owy program zakBadaB zatrudnienie maksymalnie 10 telepracownik�w, cz[ z nich byBa niepeBnosprawna, a pozostali byli rekrutowani z os�b ju\ pracujcych w AA. Trening trwajcy dwa tygodnie pokazaB telepracownikom nowe mo\liwo[ci nieznane w firmie. Uzu- peBniony byB przez codzienne wsparcie telepracy w domu przez mentora przez okres jednego miesica oraz dodatkowe spotkania treningowe. Sukces programu pilota\owego doprowadziB do rozwoju programu i obecnie w Automobile Association pracuje 25 telepracownik�w oraz 3 telepracujcych mened\er�w, kt�rzy zarz- dzaj relacjami pomidzy telepracownikami a firm na odlegBo[. Mened\er ma za zadanie budowa wiez z telepracownikami poprzez ustawianie spotkaD w taki spos�b, aby odbywaBy si one w domach telepracownik�w oraz przyglda si nie tylko biznesowym, ale r�wnie\ socjalnym aspektom ich pracy w domu. Firma wskazuje na fakt, \e oddany mened\er, kt�ry sam jest telepracownikiem, dba o wszystkie potrzeby telepracownik�w. Pracuje z maksimum 10 telepracownikami peBnic jednocze[nie funkcje zarzdzania zasobami ludzkimi. Wprowadzenie telepracy peBnoetatowej w Automobile Association doprowadziBo do zmniej- szenia nieobecno[ci pracownik�w w pracy oraz do konsekwentnego wzrostu produkcji. Telepracownicy s z pewno[ci bardziej zadowoleni z takiego rozwizania, a wielu z nich zwraca uwag na takie korzy[ci, jak zdrowszy tryb \ycia i bardziej zr�wnowa\one \ycie ro- dzinne. Inn korzy[ci tej inicjatywy jest poprawa jako[ci i wzmocnienie relacji w firmie. PrzykBad midzynarodowej firmy Top Jobs on the Net  Polska (publikacja ofert pracy w Internecie) opisuje przypadek zwizany z tzw. job brokering  jedn z dziaBalno[ci dobrze wykorzystujcej mo\liwo[ci i specyfik telepracy. Pracownik firmy wypowiada si na forum internetowym po[wiconym telepracy:  Firma pro- wadzi serwis www.topjobs.pl. Pracownicy tej firmy mog sw prac wykonywa zar�wno w biurze, jak i w domu, ale praktycznie wiksza cz[ pracy wykonywana jest w domu . Czy jest Pani zadowolona ze swojej pracy  pracy szczeg�lnej - telepracy?  Generalnie jestem zadowolona z tego typu rozwizania  pracuj tutaj ju\ prawie 3 lata! . Czy t prac mo\e wykonywa ka\dy?  Telepraca to praca w domu. Istnieje kilka jej odmian. Pracownik mo\e caB swoj prac wy- konywa w domu lub tylko jej cz[. Obawiam si, \e w pierwszym przypadku nie ka\dy mo\e zosta telepracownikiem. Osoba taka powinna posiada odpowiednie predyspozycje, olbrzymi samodyscyplin i motywacj do pracy. Poza tym jest to praca izolujca od ludzi, co wyklucza z grona potencjalnych telepracownik�w osoby towarzyskie, potrzebujce na co dzieD kontaktu z innymi. Natomiast, je\eli telepraca jest cz[ciowo wykonywana w domu, a cz[ciowo w biurze czy w podr�\y, nie ma tutaj \adnych wikszych wymog�w odno[nie predyspozycji czBowieka . 26 Jak Pani znalazBa t prac?  W Top Jobs on the Net  Polska pracuj od kwietnia 1999 roku. Po zakoDczeniu wsp�Bpra- cy z poprzednim pracodawc stworzyBam stron internetow zawierajc swoje zdjcie, CV oraz og�lne informacje dotyczce obowizk�w z poprzedniego miejsca pracy. Potencjalnym pracodawcom wysyBaBam link do tej strony. W ten spos�b dostaBam w pierwszej kolejno[ci prac na zlecenie w jednej z firm szkoleniowych, a wkr�tce stanowisko w Topjobs . Jakimi umiejtno[ciami musi si Pani wykazywa, aby wykonywa tak prac? Czy s to jakie[ szczeg�lne umiejtno[ci, szczeg�lna wiedza, kt�ra jest wBa[ciwa tylko telepracowni- kom?  Do pracy w domu nie byBam szkolona ani szczeg�lnie przystosowywana. Std wniosek, \e telepracownik nie musi wykazywa si ani szczeg�lnymi umiejtno[ciami, ani szczeg�ln wiedz. Wa\ne jest samo zrozumienie tematu  co oznacza pojcie  telepraca i co wchodzi w zakres obowizk�w telepracownika . Co jest w tej pracy dla Pani najlepsze?  Najbardziej cenion dla mnie zalet telepracy jest elastyczny czas pracy. Zadowolona je- stem r�wnie\ z tego, \e nie musz doje\d\a do pracy. Zaoszczdzony czas mog wykorzystywa w bardziej efektywny spos�b . Co jest w tej pracy dla Pani najtrudniejsze?  Samodyscyplina. Musz cigle kontrolowa si, pamita o tym, \e m�j dom to r�wnie\ moja praca . Komu by Pani poleciBa tak prac?  Praktycznie wszystkim ludziom, kt�rzy chc telepracowa i sdz, \e maj do tego predys- pozycje. Optymalnym rozwizaniem telepraca bdzie dla: " student�w (sama jestem na V roku studi�w i praca ta w du\ej mierze uBatwiBa mi pomy[lne dotrwanie do koDca nauki), " matek (kole\anka, kt�ra niedawno odeszBa z pracy, byBa mBod matk; pracowaBa u nas zar�wno przed, jak i po urodzeniu dziecka), " os�b niepeBnosprawnych (jeden z naszych pracownik�w jest osob niepeBnospraw- n) . Czy wykonywanie Pani pracy w trybie telepracy jest korzystniejsze dla klient�w Pani firmy?  Dla klient�w naszego serwisu nie ma znaczenia, w jakim trybie pracuj. Zajmujemy si pu- blikacj ofert pracy w Internecie i wsp�Bpraca ze mn ogranicza si do rozm�w telefonicznych oraz wymiany e-maili. Klienci mog si ze mn skontaktowa telefonicznie  dzwonic na telefon kom�rkowy oraz do biura, (je\eli aktualnie w nim przebywam). Je\eli jestem nieobecna w biurze, nastpuje przekierowanie rozmowy na m�j telefon kom�rkowy. Je\eli jest potrzeba spotkania si z klientem, to zazwyczaj odbywa si ono w jego firmie. Wikszo[ klient�w nawet nie wie o tym, \e cz[ciowo pracujemy w domu . Czy firma musiaBa dokona specjalnych zmian organizacyjnych, aby Pani mogBa telepraco- wa?  Nie. W momencie podpisania umowy o prac firma wyposa\yBa mnie w komputer wraz z potrzebnym oprogramowaniem i telefon kom�rkowy. P�zniej zamiast komputera stacjonar- 27 nego dostaBam laptopa. Opr�cz tego kilka drobiazg�w biurowych. To wszystko plus moje prywatne biurko i telefon stacjonarny tworz osobisty warsztat pracy. Identycznie jak w tra- dycyjnym biurze . Czy jest pani jedyn telepracowniczk firmy?  W naszej firmie ka\dy pracuje w domu. Zatrudniamy kilka os�b w Warszawie, a tak\e wsp�Bpracujemy z jednym niepeBnosprawnym m\czyzn z Katowic. Mamy mo\liwo[ pracy w biurze, ale praktycznie ka\dy z nas wikszo[ pracy woli wykonywa w domu . Czy mo\na by usprawni Pani prac? Je\eli tak, to co powinno by wzite pod uwag w pierwszym rzdzie?  Nale\aBoby zwr�ci uwag na lepszy przepByw informacji. Jest to dosy du\ym problemem, poniewa\ nie ma mo\liwo[ci zebrania w czasie rzeczywistym czBonk�w zespoBu, w celu przekazania im nowych informacji. Poza tym cz[ciej powinno si organizowa spotkania z zaBog  zar�wno w celach integracyjnych, jak i w celach zawodowych . Kolejny przykBad dotyczy realizacji pilota\owego projektu  Moja pierwsza firma w Polsce. Program  Moja pierwsza firma byB adresowany do mBodych i wyksztaBconych os�b oraz przyszBych przedsibiorc�w i miaB propagowa ide telepracy. W realizacj zaanga\owaBo si pi firm z bran\y teleinformatycznej: Polkomtel, Microsoft, IBM Polska, Techmex i Ma- trix.pl. Honorowy patronat sprawowaBo Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki SpoBecznej. Ju\ po wstpnych rozmowach z kandydatami okazaBo si, \e wikszo[ nie ma poszukiwa- nych cech. Nie chcieli zmienia zawodu, przeprowadza si, nie byli przygotowani do rzeczywistych potrzeb rynku pracy. Ponadto mieli zaskakujco maBo realistyczne pomysBy na wBasn karier zawodow. Tylko niewielka cz[ miejsc pracy byBa rzeczywi[cie zwizana z teleprac. WydawaBo si, \e telepraca bdzie chwytliwym hasBem, zwBaszcza, \e kandydaci zostali odpowiednio wy- szkoleni i wyposa\eni w ramach projektu. Tymczasem pracodawcy wykazywali du\y sceptycyzm, a wtpliwo[ci mieli r�wnie\ kandydaci. WizaBy si one przede wszystkim z sa- modzieln organizacj czasu pracy i ryzykiem zwizanym z wBasn dziaBalno[ci. Niekt�rzy nie wiedzieli, czym jest telepraca. Program pozwoliB zweryfikowa wyobra\enia na ten temat. REKOMENDACJE PogBbiajcy si kryzys gospodarczy i spadek popytu na usBugi sprawia, \e firmy szukaj oszczdno[ci. Coraz cz[ciej odbywa si to przez redukcj zatrudnienia. Przedsibiorcy nie wiedz jednak, \e koszty mo\na obni\y zatrudniajc pracownika w for- mie telepracy  co oznacza natychmiastowy spadek koszt�w dotyczcych utrzymania stanowiska pracy (np. wynajmu i utrzymania powierzchni biurowej). Kolejn szans jest mo\liwo[ poszukiwania pracownik�w w rejonach gdzie s najni\sze koszty wynagrodzenia. 28 Telepraca mo\e by szans dla region�w sBabiej rozwinitych oraz ich mieszkaDc�w  np. mBodych ludzi z teren�w gdzie nie istniej wiksze zakBady pracy lub dojazd do nich jest po- wa\nie utrudniony. Jest te\ szans na prac dla grup w przypadku, kt�rych praca w  standardowych warunkach - w siedzibie pracodawcy i w peBnym wymiarze czasu pracy jest niemo\liwa: dla os�b wychowujcych dzieci i niepeBnoprawnych. Przed zastosowaniem formy organizacyjnej, jak jest telepraca nale\y odpowiedzie sobie na nastpujce pytania: 1. Czy pracownicy posiadaj odpowiednie kompetencje w zakresie wykorzystania technolo- gii ICT? 2. Czy jestem wstanie ponie[ pocztkowe koszty zwizane z odpowiednim wyposa\eniem pracownik�w oraz zakupem odpowiedniego oprogramowania? 3. Czy okre[liBem precyzyjnie zakres zadaD (dziaB), kt�ry chciaBbym w ten spos�b zorgani- zowa? 4. Czy bd wstanie skutecznie wykorzysta atuty telepracownik�w? 5. Czy pracownicy aprobuj decyzj o zmianie organizacji pracy? 6. Czy kierownicy (mened\erowie) aprobuj moj decyzj? Je\eli na wikszo[ przedstawionych powy\ej pytaD odpowiedz brzmi twierdzco to warunki w przedsibiorstwie sprzyjaj szerszemu wykorzystaniu um�w o teleprac. Je\eli firma dziaBa w zadaniowym systemie czasu pracy, w bran\y usBugowej oraz mened\e- rowie s w stanie sprawnie i efektywnie zarzdza pracownikami zatrudnionymi okresowo to wskazane jest wykorzystanie um�w o teleprac. 29

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Elastyczne Formy Zatrudnienia Kompendium
Elastyczne formy zatrudnienia poradnik
elastyczne formy zatrudnienia informator z CIiPKZ
elastyczne formy zatrudnienia
Elastyczne Formy Zatrudnienia Rotacja pracy
Elastyczne Formy Pracy w praktyce doradczej
Elastyczne Formy Pracy w praktyce doradczej
formy zatrudnienia BHP PIP
Elastycznosc r pracy zatrudnienie o trojpodmiotowym charakterze
ciz poradnik formy zatrudnienia 1
F1 28 Formy bool 4
model ekonometryczny zatrudnienie (13 stron)

więcej podobnych podstron