plik


ÿþSzkoBa Policji w Katowicach Nauki Prawne i Taktyka Kryminalna Z historii szkolnictwa policyjnego na Zlsku Komenda Rezerwy Policji Województwa Zlskiego w Katowicach 1931 - 1939 Opracowanie: nadkom. mgr Janusz Mikitin ZakBad SBu|by Kryminalnej Wydawnictwo SzkoBy Policji w Katowicach 2006 S P A O A L O I C K J Z I 2 © Wszelkie prawa zastrze|one  SzkoBa Policji w Katowicach 2006 Ksi|ki nie wolno reprodukowa (adaptowa) ani w caBo[ci, ani w cz[ci, niezale|nie od zastosowanej techniki (druk, fotografia, komputer, kserograf, fonografia itd.), bez pisemnej zgody Wydawcy. Druk i oprawa: SzkoBa Policji w Katowicach 3 SPIS TREZCI Wstp 5 RozdziaB I Utworzenie Komendy Rezerwy Policji Województwa Zlskiego 7 1.Zmiany organizacyjne w [lskiej policji 7 2. Instrukcja dla rezerw policyjnych 8 3. Zmiana na stanowisku komendanta 9 RozdziaB II Unormowania prawne dotyczce szkoleD funkcjonariuszy [lskich 10 1. Zarzdzenie w sprawie programów policyjnych 10 2. Próby unormowaD prawnych 11 3. Programy szkoleD 12 4. Doskonalenie zawodowe w jednostkach 13 RozdziaB III Bud|et Skarbu Zlskiego przeznaczony na szkolenie funkcjonariuszy PWZl. 15 1. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1931/32 15 2. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1932/33 16 3. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1933/34 17 4. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1934/35 17 5. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1935/36 17 6. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1936/37 18 7. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1937/38 19 8. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1938/39 20 9. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1939/40 22 RozdziaB IV Przerwa w szkoleniu szeregowych funkcjonariuszy 24 1. Zawieszenie szkoleD 24 2. Szkolenia z zakresu obrony przeciwlotniczo-gazowej 24 3. Szkolenia wewntrzne nowoprzyjtych policjantów 25 4. Szkolenia [lskich funkcjonariuszy w SzkoBach Policji PaDstwowej w Mostach Wielkich i Warszawie 27 5. Szkolenia oficerskie w Warszawie 28 6. Kursy doskonalce 28 7. Kursy pozaresortowe 29 RozdziaB V Szkolenie szeregowych funkcjonariuszy w Komendzie Rezerwy PWZl. 31 1. Kursy szeregowych PWZl. 31 2. Zawody strzeleckie 32 4 3. Szkolenia poza katowick jednostk 33 4. Szkolenia sportowe 33 RozdziaB VI Szkolenia kandydatów na szeregowych PWZl. 35 1. Unormowania prawne dotyczce kandydatów na szeregowych PWZl. 35 2. Instrukcja dla Rezerwy Policji Województwa Zlskiego w Katowicach i zmiany nazewnictwa rezerw policyjnych 36 3. Szkolenie kandydatów kontraktowych na szeregowych PWZl. 37 4. UdziaB kompanii szkolnej w zajmowaniu Zlska ZaolziaDskiego 38 5. Dwunasty i trzynasty kurs szeregowych 39 RozdziaB VII DzieD powszedni w katowickiej szkole i rozkBad zaj 41 1. Przyjcia kandydatów PWZl. 41 2. Prawa kandydatów do sBu|by w [lskiej policji 42 3. RozkBad czasu szkolenia 42 4. Codzienny jadBospis 43 5. Egzaminy wstpne  kcik humorystyczny 44 RozdziaB VIII Doskonalenie sportowe policjantów 46 1. PaDstwowa Odznaka Sportowa 46 2. Zawody  o zdobycie odznaki strzeleckiej 47 3. Rywalizacja pomidzy jednostkami w zawodach kolarskich 50 RozdziaB IX Z dziaBalno[ci sportowej katowickiej szkoBy 51 1.Wydarzenia sportowe w |yciu katowickiej jednostki  Sekcja Szermiercza P.K.S. Katowice 51 2. DziaBalno[ na rzecz P.K.S. Katowice 55 ZakoDczenie 57 Bibliografia 59 5 WSTP Opracowanie  Historia szkolnictwa policyjnego na Zlsku: Komenda Rezerwy Policji Województwa Zlskiego w Katowicach w latach 1931  1939 jest kontynuacj badaD historycznych dotyczcych szkolnictwa policyjnego na terenie Zlska w okresie midzywojennym. Tak jak w poprzednim opracowaniu opisujcym histori Komendy SzkoBy Policji w Katowicach w latach 1926  1931, kolejna praca powstaBa wyBcznie na podstawie kwerendy materiaBów archiwalnych, znajdujcych si w Archiwum PaDstwowym w Katowicach. Na ich podstawie odtworzyBem funkcjonowanie katowickiej szkoBy w latach 1931  1939. Prac podzieliBem na dziewi rozdziaBów, z których pierwszy przedstawia reorganizacj SzkoBy Policji w Katowicach i powstanie nowej placówki pod nazw Komenda Rezerwy w Katowicach, kontynuujcej szkolenie [lskich funkcjonariuszy. W rozdziale drugim przedstawiBem unormowania prawne dotyczce szkoleD, a w trzecim bud|et przeznaczony przez Skarb Zlski na szkolenie policji. W rozdziaBach czwartym, pitym i szóstym scharakteryzowaBem proces szkolenia prowadzony w latach od 1931 do 1939, sortujc go wedBug obowizujcych wówczas przepisów i etapów historycznych. RozdziaB siódmy ukazuje dzieD powszedni w katowickiej szkole i rozkBad czasu szkolenia, a kolejny ósmy doskonalenie sportowe policjantów. Ostatni rozdziaB  dziewity po[wicony jest osigniciom sportowym policjantów z Komendy Rezerwy, a gBównie szermierzy na arenach krajowych i zagranicznych. Praca ta, jak i poprzednie, w du|ej mierze uwarunkowana zostaBa mo|liwo[ci korzystania z materiaBów archiwalnych. Badania oparto o analiz rozkazów dziennych GBównego Komendanta Policji Województwa Zlskiego za lata 1931  1939, korespondencji pomidzy jednostkami policji, okólników i sprawozdaD z tego okresu oraz artykuBów publikowanych w Kalendarzykach Policji Województwa Zlskiego. Autor 6 7 ROZDZIAA I Utworzenie Komendy Rezerwy Policji Województwa Zlskiego 1.Zmiany organizacyjne w [lskiej policji Koniec roku 1931 przyniósB zmiany organizacyjne w Policji Województwa Zlskiego (PWZl.). Z dniem 30 listopada 1931 r. zostaBa czasowo zlikwidowana funkcjonujca ju| pi lat SzkoBa Policji Województwa Zlskiego w Katowicach oraz Komenda Rezerwy przy Powiatowej Komendzie PWZl. w Katowicach. W miejsce tych dwóch zlikwidowanych jednostek, na podstawie reskryptu Wojewody Zlskiego z dnia 30 listopada 1931 r. L.B.P. 5121 utworzona zostaBa z dniem 1 grudnia 1931 r. Komenda Rezerwy Policji Województwa Zlskiego, podlegajca bezpo[rednio komendantowi gBównemu policji [lskiej. Ustalono równie| etaty nowo powstaBej formacji na jedno stanowisko wy|szego funkcjonariusza (oficera) oraz 60 stanowisk ni|szych funkcjonariuszy sBu|by mundurowej. Organizacj i zakres czynno[ci Komendy Rezerwy, która przejBa tak|e caBe szkolnictwo policyjne na Zlsku, okre[li miaBa specjalna instrukcja. Komendantem nowej jednostki zostaB nadkomisarz Ludwik Kloske, peBnicy wcze[niej równorzdn funkcj w Szkole Policji PWZl.1 Do Komendy Rezerwy przeniesiono wszystkich funkcjonariuszy, którzy w dniu 1 grudnia 1931 r. nale|eli do Komendy SzkoBy PWZl. Przeniesienie to byBo tylko formalne, gdy| nowo utworzona jednostka umiejscowiona zostaBa w tym samym budynku co byBa SzkoBa Policji w Katowicach, przy ul. Bartosza GBowackiego. Now jednostk z dniem 2 grudnia 1931 r. zasiliBo równie| 24 funkcjonariuszy ze zlikwidowanej Komendy Rezerwy przy Powiatowej Komendzie w Katowicach oraz 36 podoficerów z innych jednostek policji [lskiej przeniesionych tam sBu|bowo, specjalnym rozkazem.2 Rzeczywista liczba funkcjonariuszy, którzy objli sBu|b w Komendzie Rezerwy byBa o wiele wy|sza ni| zakBadano. Do Komendy Rezerwy poza komendantem, automatycznie przeniesiono co najmniej 118 podoficerów i 12 pracowników sBu|by pomocniczej (starsi 1 Rozkaz Nr 1256 GBównego Komendanta Policji Województwa Zlskiego (dalej: GK PWZl.) z dnia 10.10.1931 r. (w:) Archiwum PaDstwowe w Katowicach, ZespóB Policja Województwa Zlskiego (dalej: APK PWZl.), sygn. 4, k. 169. 2 Rozkaz Nr 1255 GK PWZl. z dnia 02.12.1931 r. (w:) APK PWZl., sygn. 4, k. 167. 8 wozni i wozni), czyli faktyczny korpus tej jednostki wynosiB 179 policjantów i 12 pracowników cywilnych.3 2. Instrukcja dla rezerw policyjnych Instrukcja dla rezerw policyjnych zostaBa uchwalona dopiero w dniu 9 lutego 1932 r. reskryptem Zlskiego Urzdu Wojewódzkiego.4 Na mocy powoBanego reskryptu rezerwy policyjne ustanowione zostaBy w charakterze pogotowia sBu|by bezpieczeDstwa. Zadaniem tej formacji byBo: 1) szybkie likwidowanie nagBych i nieprzewidzianych zagro|eD bezpieczeDstwa i spokoju publicznego w wypadkach, gdy miejscowe jednostki policyjne nie byBy dostatecznie przygotowane do obrony tych zagro|eD; 2) dorazne wzmocnienie komisariatów i posterunków policji w wypadkach przewidywanych zagro|eD. Rezerwy policyjne w szczególno[ci mogBy zosta u|yte do: - tBumienia rozruchów, - rozpraszania nielegalnych demonstracji i zgromadzeD, - przeprowadzania obBaw doraznych w po[cigu za niebezpiecznymi przestpcami, - wspóBdziaBania w wypadkach klsk |ywioBowych, - innych dziaBaD na podstawie zarzdzeD wBadz administracji ogólnej. W instrukcji uwzgldniono te| podziaB rezerw policyjnych na: - rezerw wojewódzk dla caBego Województwa Zlskiego z siedzib w Katowicach (Komenda Rezerwy PWZl.), - rezerwy powiatowe dla powiatów, w których je utworzono (byBa to delegacja do tworzenia takich rezerw w powiatach poza Katowicami). Zgodnie z wydan instrukcj komendant rezerwy wojewódzkiej posiadaB uprawnienia komendanta powiatowego, a komendant rezerwy powiatowej, je|eli byB oficerem nabyB uprawnienia kierownika komisariatu (podoficerowi przysBugiwaBy tylko uprawnienia komendanta posterunku). 3 Opracowanie wBasne autora na podstawie kwerendy akt archiwalnych - APK PWZl., sygn. 4, kk. 72 i 99; sygn. 43, kk. 8-238 i sygn. 44, kk. 8-233. W obliczeniu stanu tej jednostki uwzgldnione przeniesienia sBu|bowe oraz stany faktyczne funkcjonariuszy na dzieD 31.12.1930 r. i 31.12.1931 r. Stan liczebny praktycznie nie ulegaB zmianie, z dniem 01.08.1937 r. w Komendzie Rezerwy sBu|yBo 178 podoficerów - APK PWZl., sygn. 70, kk. 360-362. 4 APK PWZl., sygn. 4, kk. 236 i 237. 9 Rezerw wojewódzk rozporzdzaB komendant gBówny w porozumieniu z Wojewod Zlskim za po[rednictwem Naczelnika WydziaBu BezpieczeDstwa, a rezerwami powiatowymi komendant powiatowy (miejski) w porozumieniu ze Starostami  Dyrektorami Policji (stanowisko w wBadzach administracji ogólnej). Szczególny przywilej przewidziano w instrukcji dla Dyrektora Policji w Katowicach, który mógB rozporzdza pitnastoma funkcjonariuszami rezerwy wojewódzkiej do sBu|by na terenie miasta Katowice i powiatu katowickiego. Policjanci przydzieleni do rezerw policyjnych byli skoszarowani, a w zwizku z tym zgodnie z instrukcj do sBu|by w tych oddziaBach preferowano gBównie kawalerów. W wydanej instrukcji nie byBo mowy o szkolnictwie policyjnym, jedynie adnotacja, |e w nienormowanych sprawach obowizuj ogólne przepisy dla Policji Województwa Zlskiego.5 Przepisy te oraz inne unormowania prawne zatwierdzone przez Wojewod Zlskiego regulowaBy tryb szkolenia [lskich funkcjonariuszy.6 3. Zmiana na stanowisku komendanta Miejski Komendant PWZl. w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów) nadkom. Ignacy Piechaczek dekretem wojewody z dniem 30 marca 1932 r. powoBany zostaB na stanowisko Komendanta Rezerwy PWZl. w Katowicach. Nowy komendant peBniB sw funkcj do wybuchu II wojny [wiatowej. Urzdujcy dotychczas komendant nadkom. Ludwik Kloske z dniem 4 kwietnia 1932 r. przeniesiony zostaB sBu|bowo do Powiatowej Komendy PWZl. w Rybniku, na równorzdne stanowisko komendanta tej jednostki.7 5 Ustawa z dnia 2 marca 1923 r. w przedmiocie organizacji Policji Województwa Zlskiego (Dz. U. Zl. Nr 13, poz. 87), zatwierdzajca Rozporzdzenie Wojewody Zlskiego z dnia 17 czerwca 1922 r. (Dz. U. Zl. Nr 1, poz. 4). 6 Szerzej: J. Mikitin [w:] Z historii szkolnictwa policyjnego na Zlsku, Komenda SzkoBy Policji w Katowicach w latach 1926  1931, Katowice 2004, s. 23. 7 Rozkaz Nr 1284 GK PWZl. z dnia 11.04.1932 r. (w:) APK PWZl., sygn. 4, k. 249. 10 ROZDZIAA II Unormowania prawne dotyczce szkoleD funkcjonariuszy [lskich 1. Zarzdzenie w sprawie programów policyjnych W dniu 3 grudnia 1931 r. ogBoszono Zarzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 27 listopada 1931 r. w sprawie programów dla szkóB policyjnych, dotyczce grupy IV programu w Szkole dla oficerów i grupy II programu w Normalnej szkole fachowej dla szeregowych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych.8 Na podstawie tego zarzdzenia utraciBy moc dotychczas obowizujce rozporzdzenia: - Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 3 czerwca 1928 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych w sprawie programów przedmiotów wojskowych dla szkóB policyjnych w szkoBach dla szeregowych Policji PaDstwowej (M. P. Nr 182, poz. 395), - Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 3 czerwca 1928 r. w sprawie programów dla szkóB policyjnych w szkoBach dla szeregowych Policji PaDstwowej (M. P. Nr 183, poz. 398).9 Nowe zarzdzenie oraz wprowadzone w 1931 r. rozporzdzenia dotyczce programów szkolenia,10 cho nie zostaBy formalnie zatwierdzone przez Wojewod Zlskiego, tak jak ustpujce akty prawne, obowizywaBy na terenie Zlska. Zmian dotyczcych funkcjonowania szkóB policyjnych na terenie Zlska nie wprowadziBo równie| Rozporzdzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 28 pazdziernika 1933 r. o sBu|bie w Policji Województwa 8 OgBoszono w Rozkazie Nr 550 Komendanta GBównego Policji PaDstwowej (dalej: KG P.P.) z dnia 03.12.1931 r. (w:) APK PWZl., sygn. 14, kk. 53-56. 9 W dniu 8 wrze[nia 1928 r. Wojewoda Zlski na zasadzie art. 30 Rozporzdzenia z dnia 17 czerwca 1922 r. w przedmiocie organizacji Policji Województwa Zlskiego, w brzmieniu Ustawy z dnia 2 marca 1923 r. (Dz. U. Zl. Nr 13, poz. 87), ustanowiB jako obowizujce przepisy o organizacji SzkoBy Policji Województwa Zlskiego wzorowane bezpo[rednio na Policji PaDstwowej i zatwierdziB wskazane uregulowania prawne dotyczce programów szkoleD. Zatwierdzenie rozporzdzeD ogBoszono policji [lskiej w Rozkazie Nr 1017 GK PWZl. z dnia 04.10.1928 r. (w:) APK PWZl., sygn. 3, k. 768. 10 Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 24 kwietnia 1931 r. o organizacji szkóB Policji PaDstwowej (Dz. Urz. M.S.W. Nr 3, poz. 71) i Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 24 kwietnia 1931 r. w sprawie programu Zledczej szkoBy fachowej dla szeregowych (Dz. Urz. M.S.W. Nr 3, poz. 72). 11 Zlskiego,11 tym samym w tej kwestii funkcjonowaBy dalej przepisy w przedmiocie organizacji Policji Województwa Zlskiego.12 2. Próby unormowaD prawnych Zlski Urzd Wojewódzki ju| w 1929 r. rozpoczB prace nad wprowadzeniem nowych uregulowaD prawnych dotyczcych wyszkolenia zawodowego [lskich policjantów. Przygotowano projekty nastpujcych rozporzdzeD: - Rozporzdzenie Wojewody Zlskiego o organizacji szkóB Policji Województwa Zlskiego, wzorowane na Rozporzdzeniu Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 25 maja 1928 r. o organizacji szkóB Policji PaDstwowej (M. P. Nr 143, poz. 257), - Rozporzdzenie Wojewody Zlskiego w sprawie kursów specjalnych w szkolnictwie Policji Województwa Zlskiego, wzorowane na Rozporzdzeniu Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 16 marca 1929 r. w sprawie kursów specjalnych w szkolnictwie Policji PaDstwowej (Dz. Urz. M.S.W. Nr 3, poz. 78), - Rozporzdzenie Wojewody Zlskiego o wyszkoleniu zawodowym oraz zasadach doszkolenia szeregowych Policji Województwa Zlskiego, wzorowane na Rozporzdzeniu Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 16 marca 1929 r. o wyszkoleniu zawodowym oraz zasadach doszkolenia szeregowych Policji PaDstwowej (Dz. Urz. M.S.W. Nr 3, poz. 77).13 Wskazane projekty aktów prawnych przedkBadano trzykrotnie do nostryfikacji przez Wojewod Zlskiego (w dniach: 01.09.1929 r., 01.01.1930 i 01.04.1931 r.14), lecz nie zostaBy zatwierdzone, tym samym obowizywaBy w tej mierze przepisy wydane przez Policj PaDstwow. 11 Dz. U. R. P. Nr 88, poz. 662. 12 Art. 30 Ustawy z dnia 2 marca 1923 r. (Dz. U. Zl. Nr 13, poz. 87). 13 Archiwum PaDstwowe w Katowicach, ZespóB Urzd Wojewódzki (dalej: APK UWZl.), sygn. 624. kk. 56-61 i 64-71. 14 APK UWZl., sygn. 624. kk. 59 i 64. 12 3. Programy szkoleD Zgodnie z Zarzdzaniem MSW z dnia 27 listopada 1931 r.15 program szkóB policyjnych obejmowaB nastpujce tematy: 16 Tabela nr 1  W szkole dla oficerów: Grupa I: Ilo[ godz. Lp. Przedmioty: na 1 komp. 1. Prawo karne materialne (trójdzielnicowe) i prawo karne formalne (K.p.k.) 274 2. Prawo paDstwowe i administracyjne 264 3. Instrukcja sBu|bowa Bcznie z walkami ulicznymi 85 4. Biurowo[ ze szczególnym uwzgldnieniem przepisów gospodarczych dla komend 65 wojewódzkich i powiatowych 5. Higiena i ratownictwo 20 6. Nauki o broni i wyszkolenie strzeleckie 40 7. Terenoznawstwo 30 8. Musztra 80 9. wiczenia sprawno[ci fizycznej Bcznie z próbami sprawno[ci 80* 10. Walka wrcz i boks 60 11. Przepisy o ruchu pojazdów mechanicznych na drogach publicznych 15 12. Wiadomo[ci teoretyczne z zakresu budowy silnika i podwozia samochodu z uwzgldnieniem 20** motocykla * wiczenia sprawno[ci fizycznej odbywaBy si w porze porannej (7-8.00), przed godzin rozpoczcia wykBadów. ** Nauka kierowania pojazdami mechanicznymi (samochód, motocykl) odbywaBa si w grupach, poza wykBadami. Grupa II: Ilo[ godz. Lp. Przedmioty: na 1 komp. 10 1. Instrukcja sBu|by [ledczej 25 2. Medycyna kryminalna 25 3. Antropologia i antropologia kryminalna 30 4. Socjologia i socjologia kryminalna 20 5. Psychologia Bcznie z psychologi kryminaln i psychopatologi 20 6. Logika i logika kryminalna 30 7. Taktyka kryminalna 30 8. SBu|ba rozpoznawcza 100 9. Stronnictwa polityczne ze szczególnym uwzgldnieniem ruchu zawodowego, zagadnienia narodowo[ciowe i dziaBalno[ antypaDstwowa 30 10. Psychologia zeznaD 40 11. Chemia Bcznie z toksykologi i materiaBami wybuchowymi 20 12. Przyrodowoznawstwo 20 13. Towaroznawstwo i technologia 15 14. Zasady ksigowo[ci 30 15. Identyfikacja: [ladów, broni, narzdzi, pocisków itp. 20 16. Daktyloskopia 20 17. Fotografia 25 18. Badanie faBszerstw dokumentów oraz pienidzy 10 19. Ekspertyza pisma maszynowego i rcznego 20 20. Utrwalanie i zabezpieczenie [ladów oraz opakowywanie dowodów rzeczowych 80 21. Praktyczne wiczenia laboratoryjne 15 Patrz przypis nr 8  Rozkaz Nr 550 KG P.P. z dnia 03.12.1931 r. 16 Bloki tematyczne okre[lano jako  Grupa . 13 Grupa III: Ilo[ godz. Lp. Przedmioty: na 1 komp. 90 1. Nauka o Polsce Bcznie z histori, geografi i literatura polsk 15 2. Etyka Grupa IV: Ilo[ godz. Lp. Przedmioty: na 1 komp. 10 1. Organizacja armii z uwzgldnieniem P.W. 31 2. Mobilizacja, sBu|ba etapowa, transporty i zaopatrzenie 22 3. Taktyka, Bczno[ i umocnienia polowe 12 4. Lotnictwo i obrona przeciwlotnicza 10 5. Obrona przeciwgazowa 7 6. SBu|ba wywiadowcza 8 7. SBu|ba |andarmerii Tabela nr 2  W normalnej szkole fachowej dla szeregowych: Grupa I: Ilo[ godz. Lp. Przedmioty: na 1 komp. 130 1. Prawo karne materialne (trójdzielnicowe) i prawo karne formalne (K.p.k.) 130 2. Prawo paDstwowe i administracyjne 60 3. Instrukcja sBu|bowa Bcznie z walkami ulicznymi 10 4. Przepisy biurowe dla posterunków i komisariatów P.P. 40 5. Medycyna kryminalna, higiena i ratownictwo 55 6. Stronnictwa polityczne (legalne, nielegalne i ruch zawodowy) 20 7. Nauki o broni i wyszkolenie strzeleckie 20 8. Terenoznawstwo 80 9. Musztra i wiczenia sprawno[ci fizycznej Bcznie z walk wrcz 120 10. SBu|ba [ledcza Bcznie ze sBu|b wywiadowcz 30 11. Nauka o Polsce Grupa II: Ilo[ godz. Lp. Przedmioty: na 1 komp. 20 1. Organizacja armii z uwzgldnieniem P.W., mobilizacja, transporty, zaopatrzenie i sBu|ba etapowa 12 2. Lotnictwo i obrona przeciwlotnicza oraz obrona przeciwgazowa 3 3. SBu|ba |andarmerii 7 4. Umocnienia polowe i Bczno[ 4. Doskonalenie zawodowe w jednostkach Niezale|nie od szkoleD prowadzonych na terenie caBego kraju przez szkoBy policyjne, funkcjonariusze uczestniczyli równie| w doskonaleniu zawodowym, organizowanym w macierzystych jednostkach. Zasady wyszkolenia ujte byBy w 12-miesicznym programie szkolenia i miaBy na celu: - wdra|anie nowych przepisów prawnych, przydatnych w codziennej sBu|bie, 14 - przypomnienie obowizujcych przepisów i ich interpretacj na przykBadach praktycznych, - wskazywanie praktycznych sposobów stosowania obowizujcych przepisów. Wyszkolenie na jednostkach skBadaBo si z dwóch zasadniczych cz[ci: ustnej i pisemnej. Zakres wiedzy przyswajanej w cigu miesica wynikaB bezpo[rednio z rozkazów GBównej Komendy PWZl. Doskonalenia nie prowadzono w miesicach letnich (lipiec i sierpieD). Zakres tematów ustnych obejmowaB przepisy prawne w teorii i praktyce, a z kolei zakres pisemny skierowany byB m.in. na prawidBowe sporzdzanie zawiadomieD karno-sdowych i karno-administracyjnych, a tak|e dyktanda, zadania rachunkowe, wypracowania i szkice kartograficzne. Doskonalenie prowadzone byBo przez przeBo|onego lub wyznaczonego funkcjonariusza posiadajcego odpowiednie kwalifikacje. Z przeprowadzonych zaj sporzdzany byB  ProtokóB szkolenia .17 17 Rozkaz Nr 1197 GK PWZl. z dnia 15.04.1931 r. (w:) APK PWZl., sygn. 3, kk. 1305-1312. 15 ROZDZIAA III Bud|et Skarbu Zlskiego przeznaczony na szkolenie funkcjonariuszy PWZl. 1. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1931/32 Policja Województwa Zlskiego finansowa byBa ze [rodków Skarbu Zlskiego, zgodnie z uwarunkowaniami zawartymi w autonomicznym Statucie Organicznym Województwa Zlskiego.18 Corocznie w preliminarzu bud|etowym przeznaczano [rodki na funkcjonowanie policji [lskiej. W planach bud|etowych szczegóBowo uwzgldniano [rodki, które miaBy by przeznaczone na okre[lone cele. Bud|et rokrocznie wyznaczany byB na okres od dnia 1 kwietnia do 31 marca. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1931/32 w [rodkach zwyczajnych i nadzwyczajnych wynosiB 112.968.827 zB, 52 gr. Na policj przeznaczono 14.149.088 zB, z czego na wyszkolenie funkcjonariuszy preliminowano 87.440 zB., okre[lajc szczegóBowo wydatki na nastpujce cele: - kursy podoficerów w Szkole Policji w Katowicach, po 40 uczestników, trwajce 5 miesicy  44.250 zB, - delegacje dwóch oficerów, wzgldnie starszych przodowników na kurs oficerski  3.000 zB, - koszty podró|y sBu|bowych na kurs w Katowicach  1.540 zB, - koszty podró|y o[miu policjantów na kursy do Warszawy  4.000 zB, - koszty podró|y instruktorów szkoBy policyjnej w celach informacyjnych oraz z wycieczkami naukowymi  750 zB, - wynagrodzenia dla wykBadowców za wykBady w szkole policyjnej  4.000 zB, - zakup ksi|ek szkolnych, pomocy naukowych, inwentarza szkolnego itp.  4.500 zB, - popieranie ruchu sportowego i sprawno[ci fizycznej policji, zakup przyborów i ubraD sportowych, wypo|yczanie sali gimnastycznej i boiska sportowego itp.  10.000 zB, 18 Ustawa Konstytucyjna Sejmu Ustawodawczego w Warszawie z dnia 15 lipca 1920 r. zawierajca Statut Organiczny Województwa Zlskiego (Dz. U. R. P. Nr 73, poz. 497). 16 - wydatki poBczone z krzewieniem o[wiaty i kultury w[ród Policji oraz na inne nieprzewidziane wydatki  4.000 zB, - wypBacenie zalegBych diet za delegacje na kursy szkolne  15.000 zB.19 Zrodki przeznaczone na policj [lsk zostaBy zmniejszone po zmianie ustawy skarbowej w dniu 30 wrze[nia 1931 r. Bud|et skierowany na policj po korekcie wynosiB 13.602.965 zB, tj. zmniejszono go o kwot 546.123 zB, a co si z tym wi|e obcito równie| wydatki przeznaczone na wyszkolenie funkcjonariuszy o 13.500 zB (pozostaBo 73.940 zB), w przedziaBach, które przedstawiono w poni|szym zestawieniu:20 Tabela nr 3 Wyszkolenie Planowano: Zmniejszono o: Dysponowano [rodkami: kursy oficerskie 3.000 zB 3.000 zB - koszty podró|y sBu|bowej na kursy 1.540 zB 1.000 zB 540 zB w Katowicach koszty podró|y instruktorów 750 zB 500 zB 250 zB popieranie ruchu sportowego 10.000 zB 5.000 zB 5.000 zB wydatki poBczone z krzewieniem o[wiaty 4.000 zB 4.000 zB - i kultury w[ród Policji, inne 2. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1932/33 W kolejnym roku preliminarz bud|etowy Skarbu Zlskiego wynosiB 83.403.484 zB, 52 gr, a na policj przeznaczono kwot 11.729.607 zB (z czego na uposa|enie wszystkich funkcjonariuszy 10.061.088 zB). Na wyszkolenie przeznaczono dwukrotnie mniejsze [rodki ni| w roku ubiegBym, w wys. 30.882 zB, z uwzgldnieniem np. kosztów: - delegacji na kursy: oficerów, st. przodowników i posterunkowych  20.382 zB, - zakupu ksi|ek szkolnych itp.  2.500 zB, 19 Ustawa Skarbowa na rok administracyjny 1931/32 z dnia 30 marca 1931 r. (Dz. U. Zl. Nr 8, poz. 16). 20 Ustawa Skarbowa z dnia 30 wrze[nia 1931 r. w sprawie zmiany ustawy skarbowej na rok administracyjny 1931/32 (Dz. U. Zl. Nr 22, poz. 41). 17 - wypBaty zalegBych diet z tytuBu delegacji na kursy szkolne  8.000 zB.21 3. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1933/34 Z roku na rok bud|et asygnowany na policj byB mniejszy, czego nale|aBo si spodziewa przy uszczupleniu wydatków Skarbu Zlskiego. Wydatki bud|etowe na rok administracyjny 1933/34 przewidziano na kwot 75.702.771 zB, 52 gr., z czego na policj kwota ta wynosiBa 9.681.234 zB. Na wyszkolenie przeznaczono kwot w wys. 10.371 zB, z uwzgldnieniem np. wydatków na: - kursy dla oficerów i szeregowych, - przeszkolenia w obronie przeciwlotniczo-gazowej (OPLG), - uzupeBnienie biblioteki szkolnej, - popieranie ruchu sportowego.22 4. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1934/35 OgBoszona kolejna Ustawa Skarbowa niosBa za sob kolejne ograniczenia wydatków w ka|dej z dziedzin |ycia publicznego. Bud|et wynosiB 66.829.515 zB, 48 gr., a co si z tym wi|e ograniczone musiaBy by tak|e wydatki na policj, które wynosiBy 8.574.662 zB. Zrodki przeznaczone na wyszkolenie zatwierdzono na kwot 10.000 zB  koszty przeszkolenia funkcjonariuszy (diety, podró|e sBu|bowe kursantów, uzupeBnienie bibliotek policyjnych oraz popieranie ruchu sportowego w[ród policji).23 5. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1935/36 Wydatki bud|etowe na policj w kolejnym roku administracyjnym nieznacznie wzrosBy. Z bud|etu w wys. 69.832.700 zB wyasygnowano na policj kwot w wys. 8.609.017 zB (z czego na uposa|enie 7.909.556 zB). Na wyszkolenie przeznaczono kwot dwukrotnie wy|sz ni| w roku ubiegBym w wys. 20.532 zB, uwzgldniajc te same kryteria 21 Ustawa Skarbowa z dnia 24 marca 1932 r. na rok administracyjny 1932/33 (Dz. U. Zl. Nr 8, poz. 18). 22 Ustawa Skarbowa z dnia 29 marca 1933 r. na rok administracyjny 1933/34 (Dz. U. Zl. Nr 10, poz. 10). 23 Ustawa Skarbowa z dnia 28 marca 1934 r. na rok administracyjny 1934/35 (Dz. U. Nr 7, poz. 14). 18  koszty przeszkolenia funkcjonariuszy (diety, podró|e sBu|bowe kursantów, uzupeBnienie bibliotek policyjnych oraz popieranie ruchu sportowego w[ród policji).24 6. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1936/37 Ustawa Skarbowa na rok administracyjny 1936/37 przewidywaBa wzrost wydatków bud|etowych na 71.667.453 zB, lecz skierowane [rodki na policj wynosiBy 8.473.078 zB (pBace  7.821.628 zB). W preliminarzu bud|etowym uwzgldniono te same kryteria, co w latach ubiegBych  koszty przeszkolenia funkcjonariuszy (diety, podró|e sBu|bowe kursantów, uzupeBnienie bibliotek policyjnych oraz popieranie ruchu sportowego w[ród policji), które opiewaBy na kwot 18.000 zB.25 Pewne zmiany w planach bud|etowych wymusiBo wprowadzenie nowej formy peBnienia sBu|by w policji, w charakterze kandydata na szeregowego Policji Województwa Zlskiego.26 Na ten cel musiaBy zosta przekazane specjalne [rodki w kwocie 140.088 zB, uwzgldniajce poni|sze kryteria: - |oBd i dodatki sBu|bowe dla 80 kandydatów za czas 01.02.  31.03.1937 r., - koszty wy|ywienia, - ekwipunek, - pomieszczenia kompanii, - obsBuga kuchni, - wy|ywienie, - ubezpieczenie, - przybory, - skoszarowanie.27 24 Ustawa Skarbowa na rok administracyjny 1935/36 z dnia 26 marca 1935 roku (Dz. U. Zl. Nr 7, poz. 13). 25 Ustawa Skarbowa na rok administracyjny 1936/37 z dnia 26 marca 1936 r. (Dz. U. Zl. Nr 9, poz. 16). 26 Uregulowania prawne dotyczce tej formy sBu|by przedstawiono w rozdziale VI. 27 Ustawa z dnia 25 stycznia 1937 roku w sprawie podwy|szenia wydatków bud|etowych na rok administracyjny 1936/37 (Dz. U. Zl. Nr 3, poz. 9). Wyliczenia [rodków przekazanych na szkolenie kandydatów na szeregowych nie rozczBonkowano, podano tylko Bczne wydatki. 19 7. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1937/38 Bud|et w kolejnym roku administracyjnym byB ju| o wiele wy|szy od poprzedniego, [rodki zwyczajne i nadzwyczajne wynosiBy 78.064.999 zB, a wydatki na policj zwikszono do 9.074.623 zB (na pBace 8.095.544 zB). Po raz pierwszy w preliminarzu bud|etowym oddzielono [rodki przeznaczone na doskonalenie do[wiadczonych ju| policjantów  w poz.  wyszkolenie oraz na przeszkolenie nowo przyjtych kandydatów na szeregowych PWZl.  w poz.  kompania kandydatów do PWZl. (Bcznie na wskazane cele przeznaczono kwot w wys. 213.313 zB): 1) w poz.  wyszkolenie skierowano [rodki na sum 19.372 zB, z przeznaczeniem na: - zorganizowanie kursów w Katowicach i Mostach Wielkich (diety i podró|e sBu|bowe kursantów), - uzupeBnienie bibliotek policyjnych, - popieranie ruchu sportowego w[ród policjantów, - koszty przedruku ustaw i rozporzdzeD dla celów sBu|bowych i szkoleniowych; 2) w poz.  kompania kandydatów do PWZl. [rodki byBy o wiele wy|sze ni| w poz.  wyszkolenie" i wynosiBy 193.941 zB. Kompania, jak wskazaBy przepisy bud|etowe, miaBa skBada si z 2 oficerów i 21 staBych szeregowych oraz ze 120 kandydatów (podzielonych na 3 plutony, ka|dy po 3 dru|yny, w skBad których miaBy wchodzi 3 sekcje). Zrodki uwzgldnione w tej pozycji zaplanowano szczegóBowo dla caBego szkolenia. Harmonogram wydatków przedstawiaB si nastpujco: - |oBd dla 120 osób  68.304 zB, - wy|ywienie  43.800 zB, - skoszarowanie  2.516 zB, - umundurowanie  28.470 zB, - uzbrojenie  592 zB, - wyszkolenie (strzeleckie  naprawa broni, konserwacja, amunicja)  4.195 zB, - pomoc lekarska i opieka sanitarna  1.320 zB, - wychowanie fizyczne i o[wiata  542 zB, - transport i delegacje  10.138 zB - wydatki biurowe, pocztowe, telefoniczne itd.  480 zB, - remont pomieszczeD kompanii  16.000 zB, - uzupeBnienie ekwipunku i urzdzeD koszarowych  13.864 zB, 20 - obsBuga kuchni (1 kucharz, 1 pomocnik kucharza, 2 osoby sBu|by, wynagrodzenie)  3.720 zB.28 8. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1938/39 Zaognianie si sytuacji midzynarodowej na przeBomie 1938/39, jak i aneksja Zlska ZaolziaDskiego, zmusiBy do podwy|szenia wydatków bud|etowych przez Skarb Zlski. Planowane wydatki wzrosBy w stosunku do roku ubiegBego, zaplanowano Bczne [rodki bud|etowe w wys. 86.334.008 zB. Na policj przeznaczono kwot w wys. 9.709.406 zB (pBace  8.231.320 zB), z czego na wyszkolenie 23.684 zB, a na adaptacj i przeszkolenie kompanii kandydatów 448.532 zB. Uwzgldniono nastpujce wydatki: 1) w poz.  wyszkolenie skierowano [rodki na sum 23.684 zB, z przeznaczeniem na: - zorganizowanie kursów w Warszawie i Katowicach (diety i koszty podró|y kursantów), - wynagrodzenie wykBadowców - uzupeBnienie bibliotek policyjnych, - popieranie ruchu sportowego i wychowania fizycznego, - koszty przedruku ustaw i rozporzdzeD dla celów sBu|bowych i szkoleniowych; 2) w poz.  kompania kandydatów do PWZl. przewidziano Bczne wydatki na kwot 448.532 zB, a [rodki te podzielono na: - zwyczajne  310.694 zB, - nadzwyczajne  137.838 zB . I. Wydatki zwyczajne: a) wydatki osobowe: 161.724 zB : - |oBd i dodatki sBu|bowe 240 kandydatów do Policji  136.608 zB, - wynagrodzenie sBu|by kuchennej  20.736 zB, b) wy|ywienie kompanii  105.120 zB, c) umundurowanie  25.858 zB, d) skoszarowanie  5.990 zB, e) inne wydatki rzeczowe kompanii: - uzupeBnienie uzbrojenia  1.555 zB, 28 Ustawa Skarbowa na rok administracyjny 1937/38 z dnia 18 marca 1937 r. (Dz. U. Zl. Nr 9, poz. 20). 21 - wyszkolenie  8.425 zB, - wydatki sanitarne  360 zB, - o[wiata, wychowanie fizyczne i sportowe  922 zB, - utrzymanie i wydatki biurowe  1.140 zB. Razem: 310.694 zB. II. Wydatki nadzwyczajne: - skoszarowanie  5.727 zB, - umundurowanie  41.660 zB, - uzbrojenie  41.945 zB, - sprzt transportowy  47.101 zB, - wyszkolenie  1.405 zB. Razem: 137.838 zB.29 Zrodki te jeszcze pod koniec roku bud|etowego zostaBy podwy|szone. Na policj dodatkowo przekazano 715.908 zB, z czego 182.000 zB na pBace i 533.908 zB na pozostaBe wydatki, w tym wyszkolenie i powoBanie nowych kandydatów do PWZl. do tworzonego szwadronu konnego w Komendzie Rezerwy PWZl., pod nazw OddziaB Konny. Na wyszkolenie przeznaczono dodatkow kwot w wys. 600 zB (koszty strzelania wiczebnego, przedruk instrukcji i podrczników itp.). Wydatki z przeznaczeniem na kompani kandydatów  OddziaB Konny ustalono na kwot 39.853 zB: a) wydatki osobowe  11.600 zB: - |oBd i dodatki sBu|bowe dla 50 kandydatów na 105 dni  9.420 zB, - wynagrodzenie sBu|by kuchennej  740 zB, - ubezpieczenie emerytalne kandydatów  1.440 zB; b) pozostaBe: - wy|ywienie  6.300 zB, - umundurowanie  14.055 zB, - sprzt kwaterunkowy  6.598 zB (opaB, [wiatBo, ryczaBty osobiste), - wyszkolenie i o[wiata  1.300 zB.30 29 Ustawa Skarbowa na rok administracyjny 1938/39 z dnia 23 marca 1938 r. (Dz. U. Zl. Nr 8, poz. 20). 30 Ustawa z dnia 17 marca 1939 r. w sprawie podwy|szenia wydatków bud|etowych na rok administracyjny 1938/39 (Dz. U. Zl. Nr 7, poz. 18) 22 9. Bud|et skarbowy na rok administracyjny 1939/40 Wydatki przeznaczone na policj w kolejnym roku bud|etowym byBy o wiele wy|sze, ni| w latach poprzednich, lecz nie zostaBy spo|ytkowane w caBo[ci w zwizku z agresj Niemiec na Polsk. Bud|et skarbowy ustalono na 102.484.453 zB, z czego na policj preliminowano [rodki w wys. 12.529.585 zB (pBace  10.225.692 zB i wydatki  2.303.893 zB). Na wyszkolenie w poz.  wydatki przeznaczono [rodki w wys. 49.950 zB, z przeznaczeniem na: - zorganizowanie kursów w Warszawie i Katowicach (diety i koszty podró|y kursantów, wynagrodzenie wykBadowców), - uzupeBnienie bibliotek policyjnych, - popieranie ruchu sportowego i wychowania fizycznego, - koszty przedruku ustaw i rozporzdzeD dla celów sBu|bowych i wyszkoleniowych. Dla nowo przyjtych kandydatów na szeregowych PWZl. wydatki zaplanowano na kwot 90.306 zB: I. Utrzymanie kompanii: a) wydatki osobowe: - |oBd i dodatki sBu|bowe 390 kandydatów do PWZl.  216.428 zB, - wynagrodzenie sBu|by kuchennej  11.220 zB, - ubezpieczenie emerytalne kandydatów  32.832 zB. Razem: 260.480 zB, b) wy|ywienie kompanii  166.899 zB, c) umundurowanie kompanii  138.607 zB, d) skoszarowanie  58.265 zB, e) inne wydatki rzeczowe kompanii: - uzupeBnienie uzbrojenia  50.465 zB, - wyszkolenie  17.040 zB, - wydatki sanitarne  615 zB, - o[wiata, wychowanie fizyczne i sportowe  2.201 zB, - utrzymanie i wydatki biurowe  3.080 zB. Razem: 73.401 zB. 23 II. Zakupy: - skoszarowanie  15.105 zB - umundurowanie  9.160 zB - sprzt kuchenny  471 zB - sprzt transportowy  183.094 zB - wyszkolenie  1.824 zB Razem: 209.654 zB. Razem poz. I i II: 907.306 zB.31 31 Ustawa Skarbowa na rok administracyjny 1939/40 z dnia 28 marca 1939 r. (Dz. U. Zl. Nr 11, poz. 28). 24 ROZDZIAA IV Przerwa w szkoleniu szeregowych funkcjonariuszy 1.  Zawieszenie szkoleD W dniu utworzenia Komendy Rezerwy Policji Województwa Zlskiego mury katowickiej szkoBy opu[ciB VI kurs szeregowych PWZl., który szkoliB si w okresie od 23 lipca 1931 r. do 1 grudnia 1931 r.32 Po tej edycji kursu nastpiBa przerwa w wyszkoleniu szeregowych funkcjonariuszy.33 Kolejny VII kurs szeregowych PWZl. rozpoczB szkolenie dopiero w dniu 15 wrze[nia 1936 r., tym samym okres zawieszenia szkoleD szeregowych w katowickiej szkole trwaB praktycznie pi lat.34 W okresie  zawieszenia szkoleD szeregowych Komenda Rezerwy sporadycznie wykorzystywana byBa do organizowania szkoleD, a jej dziaBalno[ skierowana zostaBa gBównie na zabezpieczenie bezpieczeDstwa i porzdku publicznego w caBym województwie. Realizacj szkoleD, które miaBy bardziej charakter doskonalcy i udziaB [lskich funkcjonariuszy w innych szkoleniach, przedstawiono w nastpnych podrozdziaBach. 2. Szkolenia z zakresu obrony przeciwlotniczo-gazowej W dniu 12 sierpnia 1932 r. Urzd Wojewódzki Zlski zarzdzeniem nr 840/tjn. wprowadziB dla Policji Województwa Zlskiego dziewiciogodzinny kurs informacyjny z zakresu obrony przeciwlotniczo-gazowej (OPLG). Program ten byB realizowany przez poszczególne komendy powiatowe we wBasnym zakresie. UdziaB Komendy Rezerwy podczas prowadzenia tych szkoleD miaB charakter incydentalny  przeszkolenia wBasnych funkcjonariuszy oraz powiatu katowickiego. Szkolenia te realizowane byBy w cyklach dwu- lub trzydniowych uwzgldniajcych zakres dziewiciu godzin lekcyjnych. Funkcjonariuszy szkolono sukcesywnie w grupach 32 J. Mikitin; op. cit., s. 25. 33 ByBo to nastpstwem czasowego wstrzymania szkoleD równie| w Policji PaDstwowej, na mocy Zarzdzenia MSW z dnia 21 lipca 1933 r. w sprawie szkolenia zawodowego w Policji PaDstwowej (Dz. Urz. MSW Nr 12, poz. 152), które nowo przyjtych policjantów kierowaBo bezpo[rednio do sBu|by. W województwie [lskim podobne uregulowania ukazaBy si w Rozkazie Nr 1425 GK PWZl. z dnia 20.06.1934 r. (patrz podrozdziaB 4). 34 APK PWZl., sygn. 7, k. 202. 25 szkoleniowych po kilku z ró|nych jednostek danego powiatu. Z uwagi na wielo[ tych szkoleD w województwie [lskim, tabelarycznie przedstawiono ilo[ grup szkoleniowych, które zostaBy przeszkolone w powiatach, zgodnie z planami na dany rok szkoleniowy. Tabela nr 4 Liczba przeszkolonych Powiat Rok szkoleniowy Liczba grup szkoleniowych funkcjonariuszy z zakresu OPLG CieszyDski 1932 2 27 Katowicki i o[cienne 1932/1933 24 904 Bielski 1933 4 120 PszczyDski 1933/1934 4 132 Lubliniecki 1934 2 51 Acznie: 1932  1934 36 1234 yródBa: opracowanie wBasne autora35 3. Szkolenia wewntrzne nowo przyjtych policjantów Pomimo zawieszenia szkoleD szeregowych przez Komend Rezerwy w Katowicach, przyjmowano do sBu|by w PWZl. nowych funkcjonariuszy. Nowo przyjtych policjantów zasadniczo przydzielano do sBu|by praktycznej w komisariatach i posterunkach. Tam te| szkolono ich od podstaw, kBadc szczególny nacisk na sporzdzane przez nich wypracowania pisemne (ortografia, styl i charakter pisma), wBasn inicjatyw, samodzielno[, spostrzegawczo[ i pewno[ siebie. Obserwowano równie| ich dodatnie i ujemne skBonno[ci, naBogi oraz w jakim towarzystwie si obracaj. Zwracano tak|e uwag na zachowanie si w sBu|bie, poza ni oraz na relacje panujce pomidzy funkcjonariuszami. Okres takiego szkolenia mógB trwa nawet trzy lata. Z chwil przyjcia si do sBu|by funkcjonariusz okre[lany byB jako:  nieustalony w sBu|bie szeregowy Policji Województwa Zlskiego , a po tym okresie z mocy prawa okre[lany byB jako:  ustalony szeregowy PWZl. . Pierwszy rok sBu|by nowo przyjty funkcjonariusz miaB peBni z do[wiadczonym policjantem, który zapoznawaB go z zasadami peBnienia sBu|by porzdkowej oraz ze stosunkami lokalnymi i osobowymi. W tym te| okresie nie wolno byBo go przenosi ani te| delegowa do innego miejsca sBu|bowego. Po tym okresie mógB ju| peBni sBu|b 35 Opracowano na podstawie: APK PWZl., sygn. 4, kk. 440-441 i 574-588; sygn. 5, kk. 49-52, 136-143 i 158-163; sygn. 6, kk. 131-133. 26 samodzielnie. Przez caBy okres praktycznego szkolenia byB kontrolowany przez swych przeBo|onych, a przynajmniej dwa raz w miesicu peBniB sBu|b z do[wiadczonym starszym przodownikiem lub przodownikiem, który egzaminowaB go pod wzgldem znajomo[ci stosunków lokalnych i osobowych oraz z przepisów sBu|bowych. Do[wiadczony policjant podczas sBu|by miaB równie| zwraca mu uwag na postpowanie zgodne z obowizujcymi przepisami. W szkoleniu  praktycznym szeregowych rozpatrywano tak|e jego predyspozycje do peBnienia sBu|by [ledczej.  Nieustalony szeregowy , co kwartaB byB opiniowany przez swego przeBo|onego, którego obowizkiem byBo przedBo|y specjalne sprawozdanie z kwalifikacji szeregowego do GBównej Komendy PWZl. (sprawozdaD nie skBadano z chwil powoBania szeregowego do szkoBy policyjnej). W ostatnim sprawozdaniu, najpózniej dwa miesice przed upBywem trzech lat sBu|by przez szeregowego, przeBo|ony miaB równie| okre[li, czy nie zachodz jakiej[ przeszkody  przeciw ustaleniu odno[nego szeregowego PWZl. Sprawozdanie kwartalne i koDcowe sporzdzano wedBug specjalnego wzoru:36 36 Rozkaz Nr 1425 GK PWZl. z dnia 20.06.1934 r. (w:) APK PWZl., sygn. 5, kk. 195-197. Wzór sprawozdania przedstawiono w oryginalnej pisowni. 27 Lista kwalifikacyjna szeregowego Policji Wojew. Zl. nieustalonego. Nazwisko............................................PrzydziaB............................................ za ..........kwartaB 193...r. Lp. Przedmioty i zdolno[ci Kwalifikacja 1. Zachowanie si w sBu|bie i poza sBu|b, stosunek do kolegów 2. Postpy w nauce i ogólna inteligencja 3. ZmysB spostrzegawczy i obserwacja 4. Dyscyplina, posBuszeDstwo i obowizkowo[ 5. Jakim cieszy si szacunkiem i autorytetem u obywateli 6. Stan zdrowia, zdolno[ci fizyczne 7. Wypracowania pisemne, zdolno[ konceptowania, znajomo[ ortografji i stylistyki, jakie pismo 8. Czy ma zamiBowanie do sBu|by policyjnej i czy s widoki, |e wyrobi si na dobrego funkcjonariusza 9. Ujemne i dodatnie cechy, skBonno[ci, naBogi 10. Przydatno[ do sBu|by [ledczej 11. Opinia Komendanta Powiatowego ....................................., dnia .......................193...r. Do GBównej Komendy Policji Woj. Zl. /drog sBu|bow/ w Katowicach 4. Szkolenia [lskich funkcjonariuszy w SzkoBach Policji PaDstwowej w Mostach Wielkich i Warszawie Niedocignicie systemu szkolenia i przyjcia  nieustalonych szeregowych spowodowaBy, i| nale|aBo rozwa|y przeszkolenie ich w szkoBach policyjnych Policji PaDstwowej (dalej: P.P.), gdy| Komenda Rezerwy PWZl. nie uruchomiBa jeszcze takich szkoleD. 28 Z dniem 3 stycznia 1935 r. na piciomiesiczny kurs w Normalnej Szkole Fachowej dla Szeregowych P.P. w Mostach Wielkich skierowano 15 funkcjonariuszy.37 Kurs ukoDczyli wszyscy skierowani tam policjanci, a 7 szeregowych zakoDczyBo go z ocen bardzo dobr. Ocen koDcow  dobr otrzymaBo 6 osób, a kolejnych dwóch kursantów otrzymaBo ocen dostateczn.38 Kolejny trzyipóBmiesiczny kurs specjalny dla szeregowych P.P. w Warszawie w okresie od 15.01.1936 r. do 29.04.1936 r. z wynikiem dodatnim ukoDczyBo 16 [lskich policjantów.39 5. Szkolenia oficerskie w Warszawie W tym miejscu nale|y tak|e wspomnie o przeszkoleniach oficerskich, które odbywali w Warszawie [lscy funkcjonariusze. ByBy to kursy, na które kierowano osoby, majce obj urzdy przeznaczone tylko dla oficerów. Z dniem 12 grudnia 1931 r. na jedenastomiesiczny kurs oficerski do SzkoBy dla oficerów P.P. w Warszawie skierowano osob posiadajc ju| stopieD oficerski  aspiranta oraz trzech starszych przodowników, a na sze[ciomiesiczny oficerski kurs [ledczy kolejnych czterech st. przodowników. Pierwszy kurs trwaB w okresie od 14.12.1931 r. do 14.11.1932 r., dwóch policjantów ukoDczyBo go z wynikiem dobrym, a trzech z wynikiem dostatecznym. O wiele lepsze wyniki uzyskano na drugim z kursów  [ledczym, gdzie czterech funkcjonariuszy uzyskaBo koDcow ocen dobr.40 6. Kursy doskonalce Przed  ponownym uruchomieniem szkoleD szeregowych, Komenda Rezerwy reaktywowaBa na krótko sw dziaBalno[ w zakresie prowadzenia szkoleD skierowanych bardziej na doskonalenie funkcjonariuszy. Zorganizowano tylko trzy krótkie takie szkolenia, ka|de w innym zakresie. 37 Rozkaz Nr 1461 GK PWZl. z dnia 26.01.1935 r. (w:) APK PWZl., sygn. 6, k. 9. 38 APK PWZl., sygn. 6, k. 117. 39 APK PWZl., sygn. 7, kk. 120-121. 40 APK PWZl., sygn. 4, kk. 189, 344 i 453. Oficerem, który zostaB skierowany na 11-miesiczny kurs byB asp. Tomasza Cichos. 29 Pierwszy kurs dowódców plutonów odbyB si w okresie od 8 do 17 kwietnia 1935 r. UczestniczyBo w nim 40 funkcjonariuszy. Drugi kurs przewodników psów policyjnych przeprowadzono od 3 do 8 czerwca 1935 r., dla 17 przewodników. Trzeci z kolei kurs policyjnych wiczeD taktycznych przeznaczony byB dla 45 funkcjonariuszy i trwaB od 5 do 15 maja 1936.41 7. Kursy pozaresortowe Poza szkoleniami organizowanymi przez Komend Rezerwy [lscy funkcjonariusze uczestniczyli równie| w kursach pozaresortowych. Pierwszy ze wzmiankowanych kursów zostaB zorganizowany w maju 1932 r. w Katowicach, przy ul. Stawowej 5 przez Zjednoczone Kursy Kierowców Samochodowych M. Studencki i S. Sieprawski. CaBkowity koszt kursu wynosiB 130 zB w dwunastu miesicznych ratach. TrwaB 10 tygodni, po 6 godz. wykBadowych tygodniowo, a za poziom wyszkolenia wymaganego na egzaminie wojewódzkim firma przyjBa caBkowit odpowiedzialno[. Szkolenie przewidywaBo uzyskanie wiadomo[ci z zakresu: teorii budowy samochodów, zaj praktycznych, nauki jazdy, obchodzenia si z benzyn i przepisów ruchu drogowego.42 GBówna Komenda PWZl. wychodzc naprzeciw zainteresowaniom funkcjonariuszy nauk jzyka angielskiego zorganizowaBa specjalny kurs. Zajcia od 17 marca 1933 r. odbywaBy si w sali wykBadowej Komendy Rezerwy PWZl. dwa razy w tygodniu po 1 godz. i skierowane byBy tylko dla policjantów i urzdników PWZl. z Katowic i najbli|szych okolic. Kurs byB odpBatny w wys. 2 zB miesicznie, a mimo to frekwencja zgBoszeD przeszBa wszelkie oczekiwania  zgBosiBo si 108 osób.43 Podobny kurs jzykowy pod koniec roku 1934 zorganizowaB Klub Angielski w Katowicach (English Conversation Club of Katowice). Kurs trwaB dziewi miesicy (10 godz. miesicznie), przy czym przez okres czterech miesicy jzyka angielskiego nauczaB rdzenny Anglik. Na zajcia równie| odpBatne (3 zB) zgBosiBo si 24 funkcjonariuszy, z czego czterech na czas trwania lekcji zwalniano ze sBu|by (m.in. st. post. A. Sobika z Komendy 41 APK PWZl., sygn. 6, kk. 135, 175 i 176, sygn. 7, kk. 135 i 136. 42 APK PWZl., sygn. 22, k. 54. Brak informacji o liczbie uczestników kursu. 43 APK PWZl., sygn. 22, k. 177 i sygn. 107, kk. 263-270. 30 Rezerwy).44 Klub zorganizowaB równie| podobne szkolenie od stycznia 1937 r., w którym uczestniczyBo dwunastu funkcjonariuszy.45 W Centralnym O[rodku Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie w okresie od 12 sierpnia do 7 wrze[nia 1935 r. zostaB zorganizowany kurs sdziów znawców psów sBu|bowych. Przod. sB. [l. Alfons Bk z WydziaBu Zledczego w Katowicach ukoDczyB ten kurs  z wynikiem pomy[lnym z wyró|nieniem .46 Jedenastu funkcjonariuszy PWZl. uczestniczyBo tak|e w sze[ciotygodniowym kursie kontrolerów |ywno[ciowych. Kurs ten zostaB zorganizowany przez Wojewódzki ZakBad Badania {ywno[ci w Katowicach w okresie od 2 wrze[nia do 12 pazdziernika 1935 r., a wszyscy biorcy w nim udziaB policjanci ukoDczyli go z wynikiem dobrym.47 44 APK PWZl., sygn. 107, kk. 271-274 i 277. 45 APK PWZl., sygn. 107, kk. 276-278. 46 APK PWZl., sygn. 6, k. 197. 47 APK PWZl., sygn. 6, k. 214. 31 ROZDZIAA V Szkolenie szeregowych funkcjonariuszy w Komendzie Rezerwy PWZl. 1. Kursy szeregowych PWZl. Z dniem 15 wrze[nia 1936 r. reaktywowano szkolenia policji [lskiej w Komendzie Rezerwy PWZl., nastpczyni katowickiej szkoBy. Pierwszym trzymiesicznym kursem, który przyjB kolejn numeracj w spadku po katowickiej szkole byB  VII kurs szeregowych przy Komendzie Rezerwy Policji Województwa Zlskiego w Katowicach , na który powoBano 42 funkcjonariuszy, z czego 29 policjantów nale|aBo do stanu Komendy Rezerwy.48 VII kurs szeregowych PWZl. trwaB od 15 wrze[nia do 15 grudnia 1936 r. Kurs ukoDczyBo z wynikiem dodatnim 41 policjantów, a wynikiem ujemnym sklasyfikowano tylko jedn osob.49 Kolejny VIII kurs szeregowych, na który powoBano 40 funkcjonariuszy, rozpoczB si 6 kwietnia 1937 r. Na wskazany kurs, tak jak i poprzednio, powoBano policjantów bdcych na stanie Komendy Rezerwy, tym razem ich liczba wynosiBa 17. Kurs zakoDczono w dniu 12 lipca 1937 r., a ukoDczyBo go z wynikiem dodatnim 39 osób (jedna osoba zostaBa odwoBana z kursu z dniem 16.04.1937 r., bez podania przyczyn). Najwy|sz lokat za wyniki osignite podczas trwania kursu uzyskaB post. Engelbert Hoppek z Komendy Rezerwy. Tu| za nim uplasowaB si post. Józef Buszman z Posterunku w Piotrowicach Zl.50 Nastpna, IX edycja kursu, rozpoczBa si 2 wrze[nia 1937 r. Na kurs powoBano 44 policjantów, z czego a| 42 byBo z Komendy Rezerwy, a tylko dwie osoby zostaBy powoBane spoza tej jednostki  z OddziaBu Konnego w Katowicach. Kurs w dniu 15 grudnia 1937 r. ukoDczyBo z wynikiem dodatnim 41 funkcjonariuszy. Najwy|sz lokat na kursie ponownie uzyskaB funkcjonariusz ze stanu Komendy Rezerwy  post. Gerard Aleksander. Drugie miejsce przypadBo równie| policjantowi tej jednostki post. Wilhelmowi Kozie. Na 18 miejscu sklasyfikowano dopiero post. Jerzego PieBka  kursanta z OddziaBu Konnego. 48 Rozkaz Nr 1571 GK PWZl. z dnia 25.09.1936 r. (w:) APK PWZl., sygn. 7, k. 202. 49 APK PWZl., sygn. 7, kk. 245-246. VII kurs szeregowych, byB pierwszym kursem w policji [lskiej, którego zakoDczenie klasyfikowano  z wynikiem dodatnim lub  z wynikiem ujemnym (klasyfikacja ta obowizywaBa do wybuchu II wojny [wiatowej). 50 APK PWZl., sygn. 8, kk. 145-146 i 216-217. Uczestników VIII kursu szeregowych, jak i nastpnych rozpoczto klasyfikowa wedBug uzyskiwanych ocen. 32 Osoby, które uzyskaBy ujemny wynik koDcowy zostaBy zobowizane do zdania poprawkowego egzaminu do dnia 2 marca 1938 r. Podobny los spotkaB piciu innych policjantów, którzy, mimo, i| uzyskali z kursu wynik dodatni zmuszeni zostali jeszcze raz podej[ do dodatkowego egzaminu ze wskazanego przez komisj przedmiotu. Tu równie| termin stawienia si przed komisj egzaminacyjn wyznaczono na dzieD 2 marca 1938 r. Od oceny, jak komisja egzaminacyjna miaBa wystawi z tego egzaminu zale|aBo, czy funkcjonariusze ci otrzymaj [wiadectwa ukoDczenia kursu.51 Egzamin poprawkowy odbyB si dopiero w dniu 25.03.1938 r. Do egzaminu przystpili wszyscy posterunkowi wskazani przez komisj egzaminacyjn. Egzamin poprawkowy zdaBa tylko jedna osoba, która z kursu otrzymaBa wynik ujemny oraz dwóch funkcjonariuszy przystpujcych do egzaminu z dodatkowego przedmiotu. Osobom, które nie zdaBy  poprawki wyznaczono nowy  ostatni termin ponownego egzaminu w miesicu czerwcu 1938 r.52 2. Zawody strzeleckie Poza codziennym szkoleniem w repertuar zaj weszBy zawody strzeleckie z udziaBem sBuchaczy biorcych udziaB w bie|cych szkoleniach. W miesicu listopadzie 1936 r. odbyBy si zawody strzeleckie o mistrzostwo VII kursu szeregowych Policji Województwa Zlskiego. Program zawodów obejmowaB nastpujc konkurencj: broD  karabin wojskowy; odlegBo[  300 metrów; tarcza  100x60; ilo[ strzaBów  20 (2 serie po 10). Ilo[ strzaBów próbnych  3. Wynik zawodów byB nastpujcy: - pierwsze miejsce zajB post. Hubert Skolik, - drugie miejsce post. Ignacy Zajc, - trzecie miejsce post. Emil Siwczyk, - czwarte miejsce post. Jerzy Mozler, - pite miejsce post. Wilhelm Pawliczek. W dniu zakoDczenia kursu wymienionym uroczy[cie zostaBy wrczone nagrody przez GBównego Komendanta PWZl. insp. Józefa {óBtaszka.53 51 APK PWZl., sygn. 8, kk. 199, 248; sygn. 9, kk. 3 i 4. 52 APK PWZl., sygn. 9, k. 101. 53 Kalendarzyk Policji Województwa Zlskiego 1938, ss. 327-328. 33 Kolejne zawody strzeleckie odbyBy si miesicu czerwcu 1937 r. Stawk byBo mistrzostwo VIII kursu szeregowych Policji Województwa Zlskiego. Program zawodów obejmowaB t sam konkurencj, co przy zawodach VII kursu szeregowych PWZl. Wynik rozegranych mistrzostw byB nastpujcy: - pierwsze miejsce zajB post. Wilhelm StabiDski, - drugie miejsce post. Engelbert Hoppek, - trzecie miejsce post. Alojzy Czembor. Wy|ej wymienieni otrzymali równie| nagrody, które w dniu zakoDczenia kursu wrczyB im uroczy[cie Zastpca GBównego Komendanta PWZl. podinsp. Józef Jeziorski.54 3. Szkolenia poza katowick jednostk W okresie od 17 wrze[nia do 17 pazdziernika 1936 r. st. przod. Emanuel Wieczorek z OddziaBu Konnego w Katowicach i st. przod. Jan Dziuba z Posterunku Konnego w Chorzowie ukoDczyli miesiczny kurs specjalny dla szeregowych peBnicych funkcje szefów szwadronów w oddziaBach konnych P.P. przy Szkole Oficerów P.P. w Warszawie.55 W dniach od 3 lipca 1937 r. do 29 kwietnia 1938 r. piciu funkcjonariuszy uczestniczyBo w dziesiciomiesicznym kursie specjalnym szeregowych Policji kandydatów na oficerów w Szkole Oficerów P.P. w Warszawie. Przod. Erwin Gaszczyk z Komisariatu I PWZl. w Katowicach ukoDczyB kurs z wynikiem bardzo dobrym, pozostali uczestnicy otrzymali koDcow ocen dobr.56 4. Szkolenia sportowe Z inicjatyw szkoleD dla [lskich policjantów wyszedB te| Policyjny Klub Sportowy (P.K.S.) Katowice. Szkolenia te, cho nieliczne, warte s odnotowania. Od dnia 27 marca do 8 maja 1934 r. sekcja pBywacka P.K.S. Katowice zorganizowaBa kurs pBywacki dla szeregowych policji w Bazni miejskiej w Katowicach. Kurs ukoDczyBo 10 funkcjonariuszy z Komendy Rezerwy PWZl. w Katowicach.57 54 Tam|e, s. 328. Podczas trwania IX kursu szeregowych nie zorganizowano kolejnych zawodów w konkursie strzelania. W miejsce tych rozgrywek przeprowadzono zawody szermiercze, z których niestety nie zachowaBa si klasyfikacja uczestników. 55 APK PWZl., sygn. 7, kk. 202 i 212. 56 APK PWZl., sygn. 9, k. 131. 57 Kalendarzyk Policji Województwa Zlskiego 1935, s. 401. 34 Sekcja narciarska P.K.S. Katowice chcc podtrzyma wieloletnie tradycje szkoleD narciarskich na stokach Baraniej Góry w Wi[le, zorganizowaBa kurs narciarski. W kursie od 20 do 27 lutego 1938 r. wziBo udziaB 20 szeregowych policji [lskiej.58 58 Kalendarzyk Policji Województwa Zlskiego 1939, s. 359. 35 ROZDZIAA VI Szkolenia kandydatów na szeregowych PWZl. 1. Unormowania prawne dotyczce kandydatów na szeregowych PWZl. Policja PaDstwowa w maju 1936 r. powoBaBa do |ycia now form peBnienia sBu|by w policji w charakterze  kandydata na szeregowego .59 Ta forma sBu|by znalazBa równie| zastosowanie w Policji Województwa Zlskiego, co przewidziano podczas podwy|szenia wydatków bud|etowych na rok administracyjny 1936/37.60 PowstaBy pewne luki prawne dotyczce tej formacji na Zlsku. Stosowne unormowania prawne dotyczce policji [lskiej zgodnie z art. 8 Ustawy z dnia 2 marca 1923 r. w przedmiocie organizacji Policji Województwa Zlskiego, powinny by ratyfikowane przez Wojewod Zlskiego, jako obowizujce na terenie Zlska,61 co w gruncie rzeczy uregulowano dwa lata pózniej rozporzdzeniem MSW.62 Jeszcze w roku 1936 r. pojawiB si pewien akt prawny, który tylko po cz[ci regulowaB t kwesti i to w pózniejszym okresie (na przepisy wykonawcze nale|aBo czeka a| do 1939 r.),63 co nie przeszkodziBo usankcjonowaniu si tej formacji w strukturach policji [lskiej, jeszcze przed wej[ciem konkretnych przepisów.64 59 Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 16 maja 1936 r. o warunkach sBu|by przygotowawczej i zasadach odpowiedzialno[ci sBu|bowej kandydatów na szeregowych Policji PaDstwowej, przyjtych do sBu|by przygotowawczej w charakterze pracowników kontraktowych ( Dz. U. R. P. Nr 52, poz. 376). 60 Patrz przypis nr 27. 61 Dz. U. Zl. Nr 13, poz. 86. 62 Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 10 maja 1938 r. o warunkach sBu|by przygotowawczej i zasadach odpowiedzialno[ci sBu|bowej kandydatów na szeregowych Policji Województwa Zlskiego przyjtych do sBu|by przygotowawczej w charakterze pracowników kontraktowych (Dz. U. R. P. Nr 38, poz. 322). 63 Zarzdzenie Wojewody Zlskiego z dnia 24 listopada 1936 r. o utworzeniu Rezerwy Policji Województwa Zlskiego (G. U. W. Zl. Nr 39, poz. 2). Akt prawny pocztkowo miaB charakter  martwy , nabraB znaczenia dopiero 27 kwietnia 1939 r. w zwizku z ukazaniem si  Instrukcji dla Rezerwy Policji Województwa Zlskiego wydanej na podstawie cytowanego zarzdzenia. 64 Patrz przypis nr 59 oraz Ustawa z dnia 10 marca 1938 r. w sprawie zmiany przepisów o sBu|bie w Policji Województwa Zlskiego (Dz. U. R. P. Nr 18, poz. 133); Rozporzdzenie Rady Ministrów z dnia 22 wrze[nia 1938 r. o rozszerzeniu zakresu dziaBania PaDstwowego ZakBadu Emerytalnego na kandydatów na szeregowych Policji Województwa Zlskiego (Dz. U. R. P. Nr 74, poz. 523) i Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 10 stycznia 1939 r. w sprawie zmiany rozporzdzenia Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 10 maja 1938 r. o warunkach sBu|by przygotowawczej i zasadach odpowiedzialno[ci sBu|bowej kandydatów na szeregowych Policji Województwa Zlskiego przyjtych do sBu|by przygotowawczej w charakterze pracowników kontraktowych (Dz. U. R. P. Nr 3, poz. 11). 36 2. Instrukcja dla Rezerwy Policji Województwa Zlskiego w Katowicach i zmiany nazewnictwa rezerw policyjnych W styczniu 1934 r. zmieniono nazwy Komendy Rezerwy PWZl. w Królewskiej Hucie (Chorzowie) na Posterunek Pogotowia PWZl. w Królewskiej Hucie i Komendy Rezerwy PWZl. w Rybniku na Posterunek Pogotowia PWZl. w Rybniku.65 Kolejna zmiana w nazewnictwie rezerw policyjnych ogBoszona zostaBa w dniu 9 grudnia 1936 r. zarzdzeniem Wojewody Zlskiego o utworzeniu przy GBównej Komendzie PWZl. oddziaBu Policji pod nazw:  Rezerwa Policji Województwa Zlskiego, przeznaczonego do specjalnych zadaD sBu|by bezpieczeDstwa. Organizacj wewntrzn, stan liczebny i rozlokowanie oddziaBu oraz zakres czynno[ci wykonawczych i sposób u|ycia okre[li miaBa specjalna instrukcja.66 Instrukcja, któr wskazywaBo zarzdzenie przez okres ponad dwóch lat nie zostaBa wydana i w dalszym cigu obowizywaBa Instrukcja dla rezerw policyjnych wojewódzkich i powiatowych, uchwalona w dniu 9 lutego 1932 r.67 Nowa Instrukcja dla Rezerwy Policji Województwa Zlskiego w Katowicach wydana zostaBa dopiero w dniu 27 kwietnia 1939 r., po uprzednim jej zatwierdzeniu przez wojewod.68 W Instrukcji okre[lono wszystkie elementy zarzdzenia z 1936 r., a mianowicie: 1) skBad Rezerwy PWZl. na 3 kompanie kandydatów kontraktowych, jednego szwadronu konnego kandydatów kontraktowych i oddziaBu specjalnego dla eskort, na czele, której miaB sta dowódca grupy; 2) stan liczbowy kompanii na: dowódc w stopniu oficerskim, poczet dowódcy kompanii i 3 plutony. Liczbowo poza dowódc, stan etatowy przewidziano na: - 4 starszych przodowników (dowódcy plutonów i szef kompanii), - 4 przodowników (zastpcy dowódców plutonów i pisarz  rachunkowy), - 12 st. posterunkowych lub posterunkowych (dowódcy dru|yn), - 120 kandydatów kontraktowych; 3) stan liczbowy szwadronu konnego na: dowódc szwadronu w stopniu oficerskim, pocztu dowódcy szwadronu i 4 plutonów. Etatowo stan szwadronu konnego przewidziano na: 65 Zarzdzenie Wojewody Zlskiego z dnia 18 stycznia 1934 r. o zmianach w dyslokacji Policji Województwa Zlskiego (G. U. W. Zl. Nr 3, poz. 1). Poza zmian nazw jednostek zarzdzenie nic wicej nie wnosiBo, prawdopodobnie chodziBo o ujednolicenie nazewnictwa. Nazwy tych jednostek zbli|one byBy do wBa[ciwej Komendy Rezerwy PWZl. w Katowicach prowadzcej wyszkolenie i operujcej na terenie województwa, a nie lokalnie jak jednostki w Królewskiej Hucie i Rybniku. 66 G. U. W. Zl. Nr 39, poz. 2. 67 Opisano szczegóBowo w Rozdziale I. 68 ZaBcznik do pkt IV Rozkazu Nr 1736 GK PWZl. z dnia 27.04.1939 r. (w:) APK PWZl., sygn. 10, k. 161. 37 - dowódc jw., - 5 starszych przodowników, - 10 przodowników, - 12 st. posterunkowych, - 100 kandydatów kontraktowych; 4) miejsce staBego postoju w Katowicach (Dowództwa Grupy Rezerwy PWZl). W miar potrzeby poszczególne kompanie, szwadron konny lub ich cz[ci mogBy mie oznaczone inne miejsce postoju; 5) przeznaczenie jej do specjalnych zadaD sBu|by bezpieczeDstwa, a w szczególno[ci do samodzielnego przeprowadzenia dziaBaD dla utrzymania bezpieczeDstwa, spokoju i porzdku publicznego, w przypadku zagro|eD, w których siBy miejscowej policji mogByby si okaza niewystarczajce; 6) wyszkolenie kandydatów kontraktowych i szeregowych w zakresie normalnej szkoBy fachowej dla szeregowych w Komendzie Rezerwy PWZl., na kursach powoBywanych przez Wojewod Zlskiego, na wniosek GBównego Komendanta PWZl.; 7) dysponenta w osobie Wojewody Zlskiego. Instrukcja zniosBa te| wszelkie inne zarzdzenia dotyczce organizacji Rezerwy Policji przy GBównej Komendzie PWZl. 3. Szkolenie kandydatów kontraktowych na szeregowych PWZl. Kolejny, X kurs szeregowych, tak jak poprzednia IX edycja, liczyB równie| 44 kursantów. PowoBano na niego kandydatów kontraktowych na szeregowych PWZl. Kurs rozpoczB si 3 marca 1938 r., a zakoDczyB si 10 czerwca 1938 r. Szkolenie z wynikiem dodatnim ukoDczyBo 43 funkcjonariuszy, a tylko jedna osoba nie ukoDczyBa go z powodu choroby. Najwy|sz lokat podczas trwania kursu osignB post. Jerzy Kurpierz, a drugie miejsce zajB post. Oskar Dylg. Tak, jak w poprzedniej edycji kursu, tu równie| pomimo uzyskania wyniku dodatniego na dodatkowy egzamin powoBano dwóch policjantów, którzy we wrze[niu 1938 r. musieli zda egzamin poprawkowy z kodeksu postpowania karnego.69 Jeszcze podczas trwania kursu, w maju 1938 r. odbyBy si zawody strzeleckie o mistrzostwo X kursu szeregowych PWZl. 69 APK PWZl., sygn. 9, kk. 68 i 150. 38 Program zawodów obejmowaB nastpujc konkurencj: broD  karabin wojskowy, odlegBo[  300 m, postawa  le|ca z podpórk, tarcza  H nr 6, ilo[ strzaBów  1 seria po 10, ilo[ strzaBów próbnych  3, ilo[ punktów mo|liwych  100. Wynik strzelania byB nastpujcy: - I miejsce zajB kontr. szer. PaweB Prandzioch  na 100 pkt mo|liwych  92, - II miejsce kontr. szer. Oskar Dylg  na 100 pkt mo|liwych  87, - III miejsce kontr. szer. Franciszek StachoD  na 100 pkt mo|liwych  87. Wymienionym w dniu zakoDczenia kursu podinsp. Jeziorski wrczyB nagrody za osignicia podczas zawodów.70 W dniu 1 wrze[nia 1938 r. uruchomiono kolejny XI kurs szeregowych, na który powoBano 45 kandydatów kontraktowych na szeregowych PWZl.71 Z dniem 30 wrze[nia 1938 r. gBówny komendant PWZl. insp. Józef {óBtaszek rozwizaB kurs, z powodu delegowania wszystkich jego uczestników na Zlsk ZaolziaDski.72 4. UdziaB kompanii szkolnej w zajmowaniu Zlska ZaolziaDskiego Napita sytuacja midzynarodowa towarzyszca ekspansji Trzeciej Rzeszy wobec CzechosBowacji i zajcia przez ni obszaru Sudetów, spowodowaBa tak|e wysunicie przez Polsk |daD zwrotu Zlska ZaolziaDskiego zajtego przez Czechów w 1919 r. {danie to rzd polski w dniu 30 wrze[nia 1938 r. skierowaB do Pragi, a po jego przyjciu, ju| 2 pazdziernika 1938 r. grupa operacyjna  Zlsk pod dowództwem gen. WBadysBawa Bortnowskiego rozpoczBa zajmowanie Zaolzia. Do objcia sBu|by na zajmowanym przez wojsko Zaolziu przewidziano delegowanie siB policyjnych. Z terenu Zlska delegowano 16 oficerów PWZl. i okoBo 300 szeregowych, pochodzcych przewa|nie ze Zlska CieszyDskiego. SiBy policyjne wzmocniono tak|e funkcjonariuszami P.P. (5 kompani pieszych i jeden pluton policji konnej). Na miejscu 70 Kalendarzyk Policji Województwa Zlskiego 1939, s. 358 (na miejscach II i III punktacja byBa identyczna). Brak jest informacji, czy zostaBy równie| zainicjowane podobne zawody podczas trwania IX kursu szeregowych. Zawody te prawdopodobnie nie odbyBy si, gdy| dokumentacja z tego okresu zachowaBa si i brak w niej jakiejkolwiek wzmianki o konkursie strzelania. Kolejne zawody podczas trwania XI edycji kursu nie odbyBy si z uwagi skierowania kandydatów na Zlsk ZaolziaDski. 71 APK PWZl., sygn. 9, k. 199. 72 Rozkaz Nr 1700 GK PWZl. z dnia 17.12.1938 r. (w:) APK PWZl., sygn. 9, k. 237. ByB to ju| trzeci w okresie midzywojennym przypadek, gdy rozwizano trwajcy ju| kurs. W dniu 30.10.1925 r. rozwizano kurs posterunkowych z powodu, jak to stwierdzono  nieuctwa (Szerzej: J. Mikitin [w:] Z historii szkolnictwa policyjnego na Zlsku: SzkoBa Policji w ZwitochBowicach w latach 1922  1926, Katowice 2003, s. 22). Drugim rozwizanym kursem, byB kurs fizycznego wyszkolenia, którego edukacj przerwano w dniu 29.01.1929 (Szerzej: J. Mikitin [w:] Z historii szkolnictwa policyjnego na Zlsku: Komenda SzkoBy Policji w Katowicach w latach 1926  1931, Katowice 2004, s. 22). 39 rekrutowano te| policjantów spo[ród ludno[ci miejscowej. Dowództwo na wszystkimi formacjami policyjnymi sprawowaB podinsp. Jan Starzyk z PWZl.73 W[ród policjantów skierowanych na Zaolzie znalazB si i rozwizany XI kurs szeregowych. Policjanci ci dwukrotnie interweniowali przed wkroczeniem wojska polskiego. Pluton kandydatów pod dowództwem st. przod. T. Zaczyka z Komendy Rezerwy ju| w dniu 1 pazdziernika 1938 r. o godz. 23.00 wszedB do Cieszyna Zachodniego, przed objciem tej cz[ci CzechosBowacji przez wojsko polskie w dniu 2 pazdziernika 1938 r. Jak okre[lono w  Sprawozdaniu z dziaBalno[ci PWZL. przy zajmowaniu Zlska za Olz :  Wkroczenie to odbyBo si na |yczenie wBadz wojskowych czeskich, które uwa|aBy tam sytuacj za grozn, gdy| |andarmeria i policja porzuciBa broD, ju| w godzinach popoBudniowych w popBochu opu[ciBa miasto. W dniu 2 pazdziernika 1938 r. wkroczyli do TrzyDca policjanci plutonu kandydatów (wojsko wkroczyBo w dniu 04.10.1938 r.) i jak wynika ze  Sprawozdania... :  ChodziBo tutaj o zapobiegnicie wywozowi przez Czechów szlachetnych metali z huty i zabezpieczenie samej huty. 74 W zwizku z rozszerzeniem polskich granic wynikajcym z zajcia nowych terytoriów wystpiBa kwestia wyszkolenia policjantów, którzy mieli obj tej rejon. Natychmiastowo zorganizowano prowizoryczne szkolenie miejscowych policjantów, którzy gwarantowali lojalno[ wobec nowych wBadz. Szkolenie nowo przyjtych szeregowych policjantów z Zaolzia zaplanowano na czterna[cie dni w Komendzie Rezerwy w Katowicach. Na podane szkolenie w dniu 15 grudnia 1938 r. zakwalifikowano 60 kandydatów do sBu|by w policji [lskiej.75 Kandydaci skierowani na szkolenie posiadali ju| przeszkolenie wojskowe, wikszo[ z nich wcze[niej sBu|yBa w armii czechosBowackiej.76 5. Dwunasty i trzynasty kurs szeregowych Z dniem 15 stycznia 1939 r. ponownie uruchomiono szkolenie kandydatów na szeregowych. Na XII kurs powoBano wicej ni| zazwyczaj, bo a| 87 nowo przyjtych policjantów. Kandydatów podzielono na dwa plutony, pierwszy pluton liczyB 45 uczestników, drugi 42. Kurs uzupeBniano, bo ju| w dniu 6 lutego 1939 r. dodatkowo skierowano na szkolenie 4 osoby, a 12 lutego 1939 r. przyjto jeszcze jedn osob i stan kursu liczyB ju| 92 kandydatów. Ka|dego nowo przyjtego kursanta lokowano z urzdu w drugim plutonie. 73 APK UWZl., sygn. 340, kk. 50, 88 i 144. 74 APK UWZl., sygn. 340, kk.156-157. 75 APK PWZl., sygn. 23, k. 342. 76 APK PWZl., sygn. 72-106. 40 Podczas trwania kursu w dniu 13 marca 1939 r. anulowano powoBanie jednego z kandydatów. Zajcia na XII kursie szeregowych odbywaBy si w dwóch etapach. Pierwszy etap trwaB od 15 stycznia do 14 marca 1939 r. (osoby powoBane w miesicu lutym kilkudniow absencj miaBy zaliczon), a druga cz[ kursu trwaBa od 17 kwietnia do 5 maja 1939 r. Kurs ukoDczyBo 91 funkcjonariuszy, z czego 12 osób musiaBo jeszcze przystpi do egzaminu poprawkowego, który wyznaczono na sierpieD 1939 r. Pi osób miaBo do zaliczenia poprawki z dwóch przedmiotów: prawa paDstwowego i administracyjnego oraz z instrukcji sBu|bowej. Tak, jak i w poprzednich kursach, tu równie| sklasyfikowano kandydatów na szeregowych wedBug postpów w nauce. W pierwszym plutonie najwy|sz lokat uzyskaB post. Jan Bdkowski, a drugie miejsce zajB post. Jan Tomanek. W drugim plutonie najwy|sz ocen uzyskaB post. Alojzy Po[piech, a na drugim miejscu znalazB si post. WBadysBaw Bartel.77 W dniu 15 maja 1939 r. powoBano ostatni w historii Policji Województwa Zlskiego XIII kurs szeregowych przy Komendzie Rezerwy PWZl. w Katowicach. PowoBano na niego 83 kandydatów kontraktowych na szeregowych. 78 Uroczyste zakoDczenie kursu przerwaB wybuch II wojny [wiatowej. 77 APK PWZl., sygn. 10, kk. 26-27, 116, 166-167 i 169. 78 APK PWZl., sygn. 10, kk. 168-169. 41 ROZDZIAA VII DzieD powszedni w katowickiej szkole i rozkBad zaj 1. Przyjcia kandydatów PWZl. Jak wygldaBa codzienno[ dnia w katowickiej szkole w peBni oddaje felieton nadkom. Henryka Sieradzkiego pt.:  Kompania Kandydatów Policji Województwa Zlskiego , który przygldaB si |yciu codziennemu kandydatów i podsBuchiwaB rozmowy nowo przyjtych policjantów na VIII kurs szeregowych PWZl. 79 Kandydaci na wskazany kurs wezwani zostali do szkoBy w miesicu marcu 1937 r. Na szkolenie kwalifikacyjne przyjmowano policjantów, którzy: - byli obywatelami polskimi, - posiadali biegB znajomo[ jzyka polskiego w mowie i pi[mie, - ukoDczyli, co najmniej 6 klas szkoBy powszechnej lub posiadali na tym poziomie wyksztaBcenie ogólne, - nie przekroczyli 25 roku |ycia, - posiadali, co najmniej 170 cm wzrostu, - byli  dobrze rozwinici , - nie posiadali kryminogennej przeszBo[ci i byli zdolni do czynno[ci prawnych, - odbyli sBu|b wojskow, - nie byli |onaci (przyjmowano tylko kawalerów). Nowo przyjtych policjantów nurtowaBy ró|ne pytania, które przytaczam w oryginale: - Czy nale|ycie bd traktowani i czy ich godno[ osobista nie zostanie bezmy[lnie sponiewierana? - Czy przeBo|eni zrozumiej i oceni i ich zapaB i dobr wol sBu|enia wielkiej sprawie, bo bezpieczeDstwu Ojczyzny? - Czy w koDcu zdobd zaufanie i szacunek tych, którym osob swoj i dotychczasow swobod bezapelacyjnie powierzaj? 79 Kalendarzyk Policji Województwa Zlskiego 1938, ss. 284-294. 42 Policjanci ci dobrze wiedzieli, |e bd peBni sBu|b w zorganizowanych oddziaBach policji, gdzie karno[ i posBuszeDstwo s czynnikami nieodzownymi dla prawidBowego funkcjonowania katowickiej jednostki. Zdawali sobie równie| spraw, i| bd musieli sobie przyswoi wiele nowych dziedzin wiedzy, zanim bd peBni sBu|b jako samodzielni i sprawni stró|e Badu i porzdku publicznego. Po wcze[niejszym wyja[nieniu jak trudn i odpowiedzialn jest sBu|ba policyjna ka|demu z nich przekazywano, |e mog wycofa si przed podpisaniem umowy o peBnieniu sBu|by w policji. Z posiadanych zródeB wynika, |e nikt z przystpujcych do szkolenia nie wycofaB si z wcze[niej powzitej decyzji. 2. Prawa kandydatów do sBu|by w [lskiej policji Ka|dy z nowo przyjtych policjantów, rozpoczynajcych szkolenie miaB prawo do: - dodatku sBu|bowego w wys. 45 zB miesicznie, - |oBdu w wys. 80 gr na dekad, - peBnego umundurowania, wy|ywienia i zakwaterowania. Po roku sBu|by przygotowawczej kandydaci kontraktowi uzyskiwali prawo do 14-dniowego urlopu wypoczynkowego oraz mogli korzysta w ka|dym okresie sBu|by z 3-dniowej przepustki dla zaBatwienia spraw osobistych, rodzinnych i majtkowych. Po tym okresie kandydat do sBu|by w [lskiej policji awansowany byB na posterunkowego. Okres ten mógB ulec skróceniu za osignicia w sBu|bie.80 3. RozkBad czasu szkolenia Kompania kandydatów przez caBy okres szkolenia utrzymywaBa staB gotowo[ bojow. Ka|dy z kandydatów poddawany byB cigBej obserwacji i mo|na byBo z nim, w razie stwierdzenia jaki[ uchybieD czy te| rezygnacji z kursu, rozwiza stosunek sBu|bowy z dwutygodniowym wypowiedzeniem. Kursanci codziennie uczestniczyli w siedmiogodzinnych zajciach dydaktycznych. Zajcia te rozBo|one byBy na trzy etapy, a ukBad lekcyjny byB tak skonstruowany, aby zajcia byBy urozmaicone i interesujce. 80 Kalendarzyk Policji Województwa Zlskiego 1938, s. 288. 43 Codziennie przed [niadaniem od godz. 7.00 do 7.45 sBuchacze uczestniczyli w zajciach wychowania fizycznego, gdzie na przemian wiczyli ró|ne formy gimnastyki ogólnej, boks, chwyty policyjne oraz szermierk na szable. Dodatkowo w tygodniu przeznaczano a| 4 godziny na gry i zabawy sportowe. Z chci grano w piBk no|n, czy te| uprawiano takie dyscypliny lekkoatletyczne jak rzut dyskiem i oszczepem, skok w dal oraz biegi sztafetowe itp. W godzinach od 9.00 do 13.00 kBadziono nacisk na zasadnicz wiedz policjanta. Przygotowywano kandydatów do wykonywania praktycznego rzemiosBa policyjnego, jak: zatrzymanie osób, przeszukanie (rewizja), legitymowanie, u|ycie kajdanek, eskort (konwój), czy te| po[cig za sprawc czynu zabronionego. Szczególn rol po[wicano po[cigom, dla których przeprowadzenia cz[ sBuchaczy zakBadaBa ubrania cywilne symulujc groznych przestpców, a zadaniem grupy policjantów byBo dokonanie ich zatrzymania. Podczas prowadzonej symulacji zwracano uwag na staranne wykonywanie czynno[ci rozpytania osób. Czas popoBudniowy (poobiedni) w godz. 15.00  17.00 przeznaczano na dziaB ogólnoksztaBccy: pisowni, histori, geografi i matematyk. Dwa razy w tygodniu, po zajciach kandydaci do sBu|by w policji wiczyli nauk [piewu, repertuar piosenek byB dowolny. Program szkolenia przewidywaB równie| utrzymanie w gotowo[ci bojowej do nagBych dziaBaD taktycznych w ró|nych miejscach województwa [lskiego caBej jednostki. OdbywaBo si to w formie ogBoszenia  alarmu - czas jego ogBoszenia nie byB znany kandydatom. Na miejsce podje|d|aBy samochody, które po zaBadowaniu kierowano w ró|ne miejsca. 4. Codzienny jadBospis Tak, jak i obecnie kandydaci podczas szkolenia mieli zagwarantowane trzy posiBki dziennie. PosiBki te byBy urozmaicone. Po przebudzeniu podawano im mleko, a po porannej zaprawie na [niadanie otrzymywali biaBy chleb z marmolad oraz biaB kaw. W porze obiadowej podawano trzy dania. Serwowano m.in. krupnik, pieczonk, ziemniaki z sosem, kapust i kompotem. ZdarzaBo si te|, |e dla urozmaicenia, w jadBospisie znajdowaBa si kasza perBowa z omast. Na kolacj czsto podawano kieBbas na szaro z groszkiem lub kapust, chleb z masBem i herbat. 44 Kucharze dwoili si i troili, aby kandydat do przyszBej sBu|by w policji byB porzdnie od|ywiany. Na ewentualne uwagi zwracane co do  kuchni , kucharze odpowiadali czsto kandydatom, |e:  W gBowie im si poprzewracaBo, hrabiowie zatraceni. Mo|e im kucharzy z Pary|a sprowadzi, bo nasi to im nie wygadzaj. 5. Egzaminy wstpne  kcik humorystyczny Kandydaci na szeregowych PWZl. poddawani byli egzaminom kwalifikacyjnym. Jakie pytania zadawano przyszBym policjantom trudno jest w chwili obecnej to okre[li. ZachowaBy si jedynie szcztkowe odpowiedzi z lat 1938 i 1939, udzielane przez kandydatów do sBu|by w policji przed komisj. Aby odda klimat tych pytaD przytaczam wszystkie zachowane odpowiedzi, podsBuchane na egzaminie kandydatów do Policji, niestety tylko w kontek[cie humorystycznym: - dane z roku 1938: Wielki generaB Haller polegB w bitwie pod Skoczowem na Zlsku Opolskim; W 1926 roku bili si posBowie i senatorowie w Warszawie, byBy to wielkie rozruchy; W Hiszpanii jest wojna z Chinami; Benito Mussolini jest królem Hiszpanii, W Nilu jest du|o gladiatorów; Pary| le|y nad Dunajem; CzBowiek ma 42 zby; Obraz  Cud nad WisB przedstawia doj[cie Polski do morza?81 - dane z roku 1939: Ojcem Chrystusa byB Herodes... Krzy|acy to byB koczowniczy naród... Papie| mieszka w OBomuDcu... Papie| mieszka w Egipcie... New York le|y w Niemczech... Tadeusz Ko[ciuszko byB królem elekcyjnym... 81 Kalendarzyk Policji Województwa Zlskiego 1938, s. 376. 45 Betlejem le|y we WBoszech... Na olimpiad zebrali si z wszystkich narodów w Genewie i tam ró|ne sprawy omawiali... W rozbiorach Polski braBy udziaB Francja i Anglia... MikoBaj Kopernik byB poet polskim... Paderewski byB królem polskim... Królowie elekcyjni wybierani byli przez rzd... Napoleon byB bojownikiem niemieckim ... W Rzymie panuje kanclerz Dolfuss... Ko[ciuszko prowadziB wojn z Krzy|akami... Mussolini to jest Arab... GeneraB Haller robiB powstanie w Wielkopolsce... Cukier pochodzi z kopalni... Serce MarszaBka PiBsudskiego spoczywa we Lwowie... BolesBaw Chrobry walczyB pod Grunwaldem... Napoleon |yB w czasie wojny [wiatowej... Król Jan III Sobieski walczyB pod Wiedniem przeciwko kozakom... Napoleon byB to ksi| francuski, który walczyB w Polsce z legionami... Ghandi jest gBodomorem i mieszka w Indiach... Zwito 3 Maja obchodzimy dlatego, |e wtedy byB rozbiór Polski... Italia le|y w Afryce... Mussolini jest wBadc Chin... Napoleon byB w Polsce podczas powstania 1831 r.... Jan III Sobieski walczyB pod Wiedniem z Krzy|akami... Ostatni król Polski byB Jan III Sobieski... Ksi| Poniatowski utopiB si w rzece Olzie... Ko[ciuszko walczyB pod RacBawicami z Niemcami... Pod Napoleonem dowodziB wojskiem GeneraB Haller... Król Jan III Sobieski walczyB z Krzy|akami pod Warszaw... Ostatnim cesarzem Niemiec byB Hindenburg... GeneraB Haller byB wodzem powstaDców [lskich w III powstaniu... Król BolesBaw Chrobry przyjB chrzest...82 82 Kalendarzyk Policji Województwa Zlskiego 1939, ss. 402-403. 46 ROZDZIAA VIII Doskonalenie sportowe policjantów 1. PaDstwowa Odznaka Sportowa Obok wychowania fizycznego przewidzianego w programie szkolenia, stawiano na dalsze doskonalenie zawodowe policjantów w tym kierunku. Rozporzdzeniem Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 1930 r. zostaBa ustanowiona PaDstwowa Odznaka Sportowa (P.O.S.).83 Odznak t nadawano na okres dwuletni. PosiadaBa trzy klasy: zBot, srebrn i brzow. Ka|da z klas dzieliBa si jeszcze na cztery stopnie. MiaBa ona na celu podniesienie sprawno[ci fizycznej w[ród funkcjonariuszy nie tylko policji, ale tak|e innych [rodowisk. O ka|d nastpn klas lub stopieD nale|aBo si ubiega podczas trwania dwuletniej wa|no[ci odznaki, przez poddawanie si okresowym próbom sprawno[ci fizycznej. W przypadku niepoddania si próbie w oznaczonym terminie lub nieosignicia wymaganej sprawno[ci, tracono prawo do noszenie tej odznaki. Odznaczeni zBot odznak czwartego stopnia zachowywali prawo do noszenia jej, bez obowizku poddawania si dalszym egzaminom. Zestawienie P.O.S. zdobytych przez oficerów i szeregowych PWZl. w poszczególnych powiatach: 83 Rozporzdzenie Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 1930 r. o PaDstwowej Odznace Sportowej (M. P. Nr 169, poz. 255). Wskazany akt prawny nie posiadaB przepisów wykonawczych, których pierwsze unormowanie ukazaBo si w Rozporzdzeniu Ministra Spraw Wojskowych z dnia 15 grudnia 1930 r. w sprawie wykonania rozporzdzenia Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 1930 r. o paDstwowej odznace sportowej (M. P. Nr 9 z 1931 r., poz. 6). WBa[ciwa regulacja przepisów dotyczcych nadawania odznak P. O. S. i kryteriów ich otrzymywania ukazaBa si w Rozporzdzeniu Ministra Spraw Wojskowych z dnia 18 kwietnia 1932 r. wydanego w porozumieniu z Ministrami: Spraw Wewntrznych oraz WyznaD Religijnych i O[wiecenia Publicznego, zmieniajce rozporzdzenie z dnia 15 grudnia 1930 r. w sprawie wykonania rozporzdzenia Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 1930 r. o paDstwowej odznace sportowej (M. P. Nr 134, poz. 165). Rozporzdzenie to wprowadziBo Regulamin PaDstwowej Odznaki Sportowej wydany przez Dyrektora PaDstwowego Urzdu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego, który szczegóBowo okre[laB zasady zdobycia tej odznaki. Rozporzdzenie to weszBo w |ycie z dniem 14 czerwca 1932 r. 47 Tabela nr 5 Komenda Powiatowa, Miejska, Ilo[ zdobytych i wa|nych punków P.O.S. Rezerwy 1933 r. 1934 r. 1935 r. 1936 r. 1937 r. 1938 r. Razem Katowice 437 722 654 294 339 246 2692 Komenda Rez. Katowice 110 136 203 191 261 261 1162 ZwitochBowice 195 223 308 170 98 168 1162 Chorzów 235 261 265 238 21 55 1075 Bielsko 103 106 110 109 108 98 634 Pszczyna 73 101 122 141 46 113 596 Cieszyn 84 104 121 85 11 46 451 Rybnik 108 63 109 49 42 36 407 Tarnowskie Góry 53 62 76 74 - 5 270 Lubliniec 27 33 77 54 44 24 259 Razem 1425 1811 2045 1405 970 1052 8708 yródBa: opracowanie wBasne autora84 Jak przedstawiono w tabeli doskonalenie zawodowe oraz udziaB kadry Komendy Rezerwy PWZl. miaBo znaczc rol w caBej policji [lskiej. Funkcjonariusze Komendy Rezerwy znajdowali si w czoBówce  wysportowanej kadry. W latach 1933  1935 plasowali si nieprzerwanie na IV miejscu, na dziesi jednostek policyjnych, by ju| w 1936 r. awansowa na III pozycj (za Katowicami i Chorzowem). W nastpnym roku przesunli si na II pozycj (za Katowicami), by ju| w roku 1938 dzier|y palm pierwszeDstwa. W caBej historii funkcjonowania P.O.S. i zdobytych odznak uplasowali si na II pozycji, ex aequo z Powiatow Komend PWZl. w ZwitochBowicach. Razem zespoBy te, jak przedstawiono w tabeli zdobyBy 1162 odznak P.O.S. 2. Zawody  o zdobycie odznaki strzeleckiej Niezale|nie od rywalizacji o PaDstwow Odznak Sportow, niemal we wszystkich jednostkach [lskiego garnizonu, co roku organizowano zawody o zdobycie odznaki strzeleckiej. Odznaczenia przyznawano podobnie jak P. O. S., mo|na je byBo równie| otrzyma na staBe. Patronat nad zawodami strzeleckim sprawowaBa sekcja strzelecka P.K.S. Katowice, któr kierowaB komendant Komendy Rezerwy PWZl. nadkom. Ignacy Piechaczek. UdziaB w zawodach ogBaszany byB w rozkazach dziennych, planujc uczestnictwo w nich wszystkich zainteresowanych.85 84 Opracowano na podstawie: Kalendarzyk Policji Województwa Zlskiego  roczniki: 1934, s. 312; 1935, s. 407; 1936, s. 372; 1937, s. 273; 1938, s. 332; 1939, s. 362. 85 APK PWZl., sygn. 594, kk. 397, 405, 413-414, 420-421 i 431-432. 48 W roku 1933 prym w ilo[ci zdobytych zBotych odznak wiodBa Komenda Rezerwy i gdyby nie przyznano Komendzie Powiatowej w Rybniku, jedynej w historii tych zawodów odznaki wyborowej, Komenda Rezerwy znalazBaby si na pierwszym miejscu. Zawody równie| zorganizowano w 1934 r., lecz dane uwzgldniono tylko caBo[ciowo, bez kategoryzacji. Dane za lata 1933 i 1934 przedstawiono w poni|szej tabeli: Tabela nr 6 Ilo[ Komenda Powiatowa zdobytych (Miejska) Ilo[ zdobytych odznak strzeleckich w roku 1933 odznak strzeleckich wyborowa zBota srebrna brzowa razem w roku 1934 Rybnik 1 4 11 63 79 94 Komenda Rez. Katowice - 29 43 45 117 120 Królewska Huta (Chorzów) - 21 69 93 183 230 ZwitochBowice - 7 3 110 120 203 Cieszyn - 4 24 37 65 78 Katowice - 3 32 250 285 320 Pszczyna - 3 26 72 101 66 Bielsko - 3 13 82 98 97 Tarnowskie Góry - - 1 53 54 66 Lubliniec - - 1 17 18 10 Razem 1 74 223 822 1120 1284 yródBa: opracowanie wBasne autora86 Kolejny rok 1935 przyniósB wiksze zainteresowanie w podniesieniu sprawno[ci strzeleckiej. W zawodach umiejtno[ t wiczyBo ju| o wiele wicej funkcjonariuszy, ni| w latach ubiegBych, co przedstawia poni|sze zestawienie: Tabela nr 7 Komenda Powiatowa Ilo[ zdobytych odznak strzeleckich w roku 1935 (Miejska) zBota srebrna brzowa razem Chorzów 34 173 54 261 Kom. Rez. Katowice 34 41 93 168 ZwitochBowice 23 114 87 224 Cieszyn 12 55 43 110 Katowice 7 137 352 496 Bielsko 4 44 54 102 Pszczyna 3 108 28 139 Rybnik 1 22 96 119 Lubliniec 1 12 25 38 Tarnowskie Góry - 40 59 99 Razem 119 746 891 1756 yródBa: opracowanie wBasne autora87 86 Opracowano na podstawie: Kalendarzyk Policji Województwa Zlskiego  roczniki: 1934, s. 306; 1935, s. 398. 87 Opracowano na podstawie: Kalendarzyk Policji Województwa Zlskiego 1936, s. 369. 49 Poziom wyszkolenia strzeleckiego w Komendzie Rezerwy staB na wysokim poziomie, ex aequo zBote odznaki jednostka ta dzieliBa z Komend Miejsk w Chorzowie. Rok 1936 pokazaB, i| palm pierwszeDstwa bezsprzecznie dzier|yBa ju| chorzowska jednostka, a Komenda Rezerwy plasowaBa si na trzeciej pozycji. Z zawodów zrezygnowano w LubliDcu, tym samym ilo[ zawodników zmalaBa w stosunku do roku ubiegBego. Tabela nr 8 Komenda Powiatowa Ilo[ zdobytych odznak strzeleckich w roku 1936 (Miejska) zBota srebrna brzowa razem Chorzów 41 168 34 243 ZwitochBowice 34 127 108 269 Kom. Rez. Katowice 32 48 90 170 Katowice 8 172 194 374 Cieszyn 8 51 40 99 Pszczyna 4 135 9 148 Bielsko 2 71 16 89 Tarnowskie Góry - 77 12 89 Rybnik - 60 66 126 Lubliniec - - - - Razem 129 909 569 1607 yródBa: opracowanie wBasne autora88 W kolejnych latach zawodów strzeleckich ju| nie przeprowadzano, uwzgldni nale|y zestawienie odznak strzeleckich zdobytych na staBe i co jest równie| wa|ne, tu tak|e w czoBówce znalazBa si Komenda Rezerwy: Tabela nr 9 Komenda Powiatowa Zestawienie odznak strzeleckich zdobytych przez oficerów i szeregowych (Miejska) PWZl. w poszczególnych powiatach na staBe zBota srebrna brzowa razem Chorzów 36 42 - 78 Kom. Rez. Katowice 32 22 18 72 ZwitochBowice 12 2 - 14 Cieszyn 6 8 21 35 Pszczyna 3 51 1 55 Bielsko 3 40 15 58 Rybnik 2 15 30 47 Katowice 1 1 12 14 Lubliniec 1 - - 1 Tarnowskie Góry - 20 4 24 Razem 96 201 101 398 yródBa: opracowanie wBasne autora89 88 Opracowano na podstawie: Kalendarzyk Policji Województwa Zlskiego 1937, s. 273. 89 Tam|e, s. 274. 50 3. Rywalizacja pomidzy jednostkami w zawodach kolarskich W dniu 5 wrze[nia 1937 r. sekcja kolarska Policyjnego Klubu Sportowego w Katowicach przeprowadziBa w Pszczynie dru|ynowe zawody kolarskie na dystansie 50 km o mistrzostwo Policji Województwa Zlskiego ze strzelaniem. Do wy[cigu stanBo 10 dru|yn policyjnych. I miejsce zajBa I-sza dru|yna Komendy Powiatowej w Rybniku, zdobywajc 279 pkt. II miejsce zajBa dru|yna Komendy Rezerwy w Katowicach, zdobywajc 275 pkt. III miejsce zajBa II-ga dru|yna Komendy Powiatowej w Bielsku zdobywajc 265 pkt. Po zawodach odbyBa si defilada przed wBadzami Starostwa i Komendantem Powiatowym, kom. Henrykiem Szary. Po defiladzie uczestników zaproszono na uroczysty obiad, zorganizowano te| zabaw taneczn oraz konkurs strzelania z broni maBokalibrowej. CaBa impreza mistrzostw dru|ynowych spoczywaBa w rkach kom. Szarego.90 Kolejne zawody odbyBy si w nastpnym roku, gdzie dru|yna Komendy Rezerwy PWZl. zajBa III miejsce, za dru|yn powiatu [witochBowickiego, która otrzymaBa puchar przechodni GBównego Komendanta PWZl. insp. J. {óBtaszka oraz dru|yn powiatu rybnickiego, która otrzymaBa nagrod przechodni browaru Tychy.91 90 Kalendarzyk Policji Województwa Zlskiego 1938, ss. 330-332. 91 Kalendarzyk Policji Województwa Zlskiego 1939, s. 361. 51 ROZDZIAA IX Z dziaBalno[ci sportowej katowickiej szkoBy 1. Wydarzenia sportowe w |yciu katowickiej jednostki  Sekcja Szermiercza P.K.S. Katowice W roku 1924 na terenie województwa [lskiego zawizany zostaB Policyjny Klub Sportowy przy Komendzie Powiatowej w Katowicach. Pocztkowa jego dziaBalno[ byBa bardzo skromna, gdy| na Zlsku takich policyjnych klubów powstawaBo wiele. DziaBalno[ pozostaBych klubów sportowych byBa jednak krótka, gdy| w latach 1925  1926 ulegaBy likwidacji i wBczane byBy kolejno do jednego organizmu, jakim byB Policyjny Klub Sportowy w Katowicach (P.K.S. Katowice), którego reprezentantem mógB by ka|dy funkcjonariusz Policji Województwa Zlskiego. Wa|n rol w jego dziaBalno[ci odgrywali, na co dzieD funkcjonariusze katowickiej szkoBy. Nie sposób opisa w tym miejscu osigni katowickiego klubu, gdy| byBo ich bardzo wiele. Z uwagi na zakres pracy, w tym miejscu nale|y odnotowa najwa|niejsze osignicia przedstawicieli Komendy Rezerwy w barwach tego klubu.92 Najwiksze sukcesy nale|y przypisa sekcji szermierczej, prowadzonej przez nadkom. Jakuba HostyDskiego, a zBo|onej w gBównej mierze z przedstawicieli Komendy Rezerwy, gdzie szermierka wiczona byBa, na co dzieD i znajdowaBa si w programie szkolenia. Dru|yna szermiercza trenowana byBa przez dyplomowanego fechmistrza st. przod. Leona Koz-Kozarskiego z Komendy Rezerwy. Poziom zawodników byB tak wysoki, |e dru|yna nie miaBa praktycznie sobie równych w caBej Polsce.93 W roku 1934 st. post. Antoni Kaczmarczyk we florecie zdobyB mistrzostwo Polski  klasy  B , a st. przod. Teodor Zaczyk wicemistrzostwo w szpadzie. W kolejnej konkurencji  szabli, na tych samych mistrzostwach ci sami zawodnicy stanli na podium obok siebie. St. post. A. Kaczmarczyk zdobyB kolejny tytuB mistrzowski, a st. przod. T. Zaczyk dorzuciB do swej kolekcji nastpny srebrny medal. Kolejnych dwóch zawodników Komendy Rezerwy na tych mistrzostwach znalazBo si w 92 Osignicia funkcjonariuszy Komendy Rezerwy przedstawiono na podstawie relacji z zawodów opublikowanych w Kalendarzykach Policji Województwa Zlskiego 1934-1939. 93 St. przod. Leon Koza-Kozarski przed objciem sBu|by w [lskiej policji byB dBugoletnim fechmistrzem Wy|szej SzkoBy Wojennej w Warszawie. Szermierki nauczaB nie tylko w Komendzie Rezerwy, ale tak|e w jednostkach terenowych PWZl. Szkoleni przez niego szermierze ju| w 1933 r. zdobyli w szabli dru|ynowe wicemistrzostwo Polski, a post. Antoni Sobik w tym samym roku powoBany zostaB do reprezentacji Polski na Mistrzostwa Europy w Budapeszcie. 52 pierwszej dziesitce turnieju,94 co warunkowaBo zdobyciem przez P.K.S. Katowice pucharu przechodniego (startowaBo 16 dru|yn). Kolejnym wyzwaniem dla dru|yny szermierczej byBy Mistrzostwa Polski  klasy  A . Zawody odbyBy si w dniu 19 maja 1934 r. i byBy równocze[nie kwalifikacjami do Mistrzostw Europy. W szpadzie st. przod. Teodor Zaczyk zdobyB tytuB wicemistrzowski, a we florecie st. post. Karol Paszek zajB trzecie miejsce. W szabli st. post. Antoni Sobik uplasowaB si na szóstej pozycji, a na dziewitej pozycji sklasyfikowano st. post. K. Paszka. Na podstawie caBorocznych wyników nominacj do kadry narodowej otrzymali: st. przod. T. Zaczyk, st. post. A. Sobik i st. post. K. Paszek. Mistrzostwa Europy w szermierce odbyBy si w Warszawie w dniach 20 - 29 czerwca 1934 r. Na pro[b Polskiego Zwizku Szermierczego przygotowaniem zawodników reprezentacji Polski zajB si równie| st. przod. L. Koza-Kozarski. St. post. A. Sobik byB gBównym filarem polskiej dru|yny w szabli, która dru|ynowo zdobyBa brzowy medal. Pod koniec 1934 r. w Warszawie odbyB si turniej dru|ynowy w szabli, gdzie tytuB wicemistrzowski przypadB katowickiej dru|ynie, która ulegBa w finale  Warszawiance 6:10. Rok 1935 przyniósB kolejne medale zawodnikom Komendy Rezerwy na szermierczych Mistrzostwach Polski  klasy  B . We florecie tytuB mistrzowski zdobyB post. Ludwik Radecki, a na czwartej i szóstej pozycji uplasowali si kolejno: post. Jan Mleczak i post. Jan Niedworok. W szpadzie post. Rajmund Karwicki zdobyB wicemistrzostwo Polski, a post. Antoni Kaczmarczyk zajB V miejsce. Kolejny tytuB mistrzowski w szabli dorzuciB post. L. Radecki, a wicemistrzem Polski zostaB post. Ewald Kamala. Szermierze katowickiej dru|yny w wyniku zdobytych miejsc po raz kolejny zdobyli puchar dla najlepszej dru|yny turnieju. Podczas dru|ynowych Mistrzostw Polski w 1935 r. katowicka dru|yna w skBadzie: Zaczyk, Sobik, Karwicki i Kamala zdobyBa tytuB mistrzowski w szpadzie (w tej konkurencji w poprzednich latach w zawodach tej rangi nie wystawiano dru|yny). Ponadto dru|yna w skBadzie: Sobik, Zaczyk, Kaczmarczyk i Radecki po raz trzeci z rzdu uzyskaBa tytuB wicemistrzowski w szabli. Kolejny sezon w roku 1936 upBywaB na przygotowaniach olimpijskich. Polski Zwizek Szermierczy przeprowadziB wiele eliminacji przedolimpijskich majcych pomóc w obsadzeniu dru|yny olimpijskiej. W szerokiej kadrze narodowej znalazBo si a| siedmiu zawodników wywodzcych si z Komendy Rezerwy (Zaczyk, Sobik, Paszek, Kaczmarczyk, 94 W szpadzie post. Ewald Kamala zajB szóste miejsce, a na ósmej pozycji sklasyfikowano post. Rajmunda Karwickiego. 53 Karwicki, Kamala i Radecki). Nominacje olimpijskie otrzymali tylko Sobik, Zaczyk i Karwicki, co wedBug znawców szermierki byBo zaskoczeniem, gdy| z uwagi na sportowe osignicia [lscy szermierze powinni stanowi trzon kadry narodowej. Przed igrzyskami olimpijskimi odbyBy si jeszcze Mistrzostwa Polski  klasy  A . Na tych mistrzostwach furor zrobiB st. post. A. Sobik, zdobywajc jako pierwszy zawodnik w dziejach polskiej szermierki tytuBy mistrzowskie zarówno w szpadzie, jak i w szabli. Post. R. Karwicki zajB IV miejsce w szpadzie, a na trzeciej lokacie we florecie sklasyfikowano st. post. K. Paszka. Na XI Igrzyska Olimpijskie w Berlinie poza zawodnikami, którzy otrzymali nominacje, powoBany zostaB tak|e w charakterze trenera st. przod. Leon Koza, a w roli sdziego na igrzyska udaB si nadkom. Jakub HostyDski. Jako pierwsi do rywalizacji o medale olimpijskie wyszli szpadzi[ci. Polsk dru|yn reprezentowali m.in. Zaczyk i Karwicki, którzy indywidualnie odnosili w dru|ynie najwicej zwycistw. W wyniku ich walk Polska doszBa do turnieju finaBowego igrzysk, pokonujc po drodze Portugali 9:7, remisujc ze Szwajcari 8:8 (pora|ka maBymi punktami) i Kanad 8:8 (zwycistwo maBymi punktami) oraz zwyci|ajc wysoko Angli 8,5:4,5. Niestety w finale Polacy ulegli Belgii, Francji i Niemcom plasujc si w koDcowej klasyfikacji na VI  punktowanym miejscu (na 21 paDstw). Wy|sze aspiracje miaBa dru|yna w szpadzie, która liczyBa co najmniej na brzowy medal. W dru|ynie narodowej wystpili m.in. Sobik i ponownie Zaczyk. Polska dru|yna przy znacznym udziale [lskich fechmistrzów w eliminacjach pokonaBa Grecj 9:3, Szwecj 15:1, Turcj 9:2. W turnieju póBfinaBowym Polska wygraBa z Francj 10:6, zremisowaBa z Austri 8:8 (zwycistwo maBymi punktami). W finaBowym turnieju przegrali[my z Wgrami 1:10, z WBochami 6:10 oraz z Niemcami 3:9 zajmujc IV miejsce. W turnieju indywidualnym w szabli wystpiB tylko st. post. A. Sobik, który zajB w nim VII miejsce. Innych indywidualnych sukcesów w szermierce nie odnotowano. W roku 1937 st. post. A. Sobik uczestniczyB w turnieju midzynarodowym w San Remo na specjalne zaproszenie wBoskiego zwizku szermierczego. W zawodach tych zajB IV miejsce. Kolejne szermiercze Mistrzostwa Polski  klasy  B w roku 1937 równie| nale|y zaliczy do udanych. St. post. R. Karwicki zdobyB dwa tytuBy mistrzowskie we florecie i w szabli. Na podium znalazB si tak|e st. post. L. Radecki, który zajB III miejsce w szpadzie. W mistrzowskich zawodach  klasy  A szermierze równie| stawali na podium. We florecie przod. Antoni Sobik zajB I miejsce. W konkurencji tej IV miejsce zajB st. post. R. Karwicki, a przod. K. Paszek uplasowaB si na V miejscu. W szpadzie tytuB wicemistrzowski przypadB 54 post. E. Kamale, brzowy medal zdobyB st. przod. T. Zaczyk, a st. post. R. Karwicki podobnie jak we florecie uplasowany zostaB na IV miejscu. Kolejne medale szermierze zdobyli w szabli. Srebrny medal wBczyB do swej kolekcji Zaczyk, a brz przypadB st. post. A. Kaczmarczykowi. W czoBówce uplasowali si tak|e: Kamala  V miejsce i Paszek  VI miejsce.95 Na Mistrzostwach Polski w 1938 r. nie zabrakBo te| [lskich policjantów. W klasie  B post. J. Niedworok zdobyB w szabli I miejsce, a w szpadzie tytuB wicemistrzowski. Na kolejnych zawodach klasy  A w szpadzie na podium stanli tylko funkcjonariusze Komendy Rezerwy: mistrzem zostaB niezawodny st. przod. T. Zaczyk, wicemistrzem post. E. Kamala, a brz przypadB st. post. R. Karwickiemu. W szabli tytuB wicemistrzowski uzyskaB Ewald Kamala, a kolejne miejsca w turnieju byBy znowu wewntrzn spraw policjantów z Komendy Rezerwy. Brzowy medal doBo|yB do kolekcji olimpijczyk T. Zaczyk, poza podium na IV miejscu sklasyfikowano A. Kaczmarczyka, a na V miejscu ukoDczyB zawody K. Paszek. Szermierze katowickiej szkoBy brali udziaB tak|e w wielu turniejach lokalnych i z zawodów zawsze wracali w glorii, zdobywajc kilkadziesit medali. Wielokrotnie reprezentowali Zlsk na arenie midzynarodowej. Pasmo sukcesów szermierzy katowickiej szkoBy zakoDczyBo si w roku 1939 mistrzowskim tytuBem we florecie, uzyskanym przez przod. A. Sobika na mistrzostwach Polski. Antoni Sobik poza szermierk próbowaB tak|e swych siB startujc w barwach K.S.  Stadion Chorzów w lekkoatletyce, byB dwukrotnym wicemistrzem Polski w biegu na 400 m. pB (1933,1934) i dwukrotnym brzowym medalist mistrzostw kraju w sztafecie 4x400 m. (1934, 1937). Sport ten byB tak popularny w[ród funkcjonariuszy [lskich, |e w okresie od 30 wrze[nia do 17 pazdziernika 1936 r. staraniem czBonków sekcji szermierczej w Katowicach odbyB si specjalny kurs dla instruktorów szermierki. Sukcesy [lskich szermierzy spowodowaBy tak|e, |e w dniu 15 grudnia 1937 r. z okazji ukoDczenia IX kursu szeregowych przeprowadzone zostaBy zawody szermiercze, w których wziBo udziaB 44 sBuchaczy koDczcych szkolenie. 95 W tym miejscu nale|y równie| zaznaczy, i| niektórzy szermierze awansowani zostali o stopieD wy|ej  na asp. Leon Koza-Kozarski, na przod.: A. Sobik i K. Paszek, a na st. post.: R. Karwicki i L. Radecki. 55 Tabela nr 10 Indywidualne lokaty reprezentantów katowickiej szkoBy w Mistrzostwach Polski: Rok Floret Szabla Szpada 1934 K. Paszek (3 miejsce) A. Sobik (6 miejsce), T. Zaczyk (2 miejsce) K. Paszek (9 miejsce) 1935 - - nie rozgrywano 1936 K. Paszek (3 miejsce) A. Sobik (1 miejsce) A. Sobik (1 miejsce) R. Karwicki (4 miejsce) 1937 A. Sobik (1 miejsce) T. Zaczyk (2 miejsce) E. Kamala (2 miejsce) R. Karwicki (4 miejsce) A. Kaczmarczyk (3 miejsce) T. Zaczyk (3 miejsce) K. Paszek (5 miejsce) E. Kamala (5 miejsce) R. Karwicki (4 miejsce) K. Paszek (6 miejsce) 1938 E. Kamala (2 miejsce) T. Zaczyk (1 miejsce) - T. Zaczyk (3 miejsce) E. Kamala (2 miejsce) A. Kaczmarczyk (4 miejsce) R. Karwicki (3 miejsce) K. Paszek (5 miejsce) 1939 A. Sobik (1 miejsce) yródBa: opracowanie wBasne autora96 Tabela nr 10 Osignicia katowickiej szkoBy w dru|ynowych Mistrzostwach Polski: Rok Floret Szabla Szpada 1933 - 2 miejsce - 1934 - 2 miejsce - 1935 - 2 miejsce 1 miejsce yródBa: opracowanie wBasne autora97 2. DziaBalno[ na rzecz P.K.S. Katowice Na Walnym Zebraniu w dniu 27 lutego 1932 r. wybrany zostaB Zarzd P.K.S. Katowice, którego prezesem zostaB sam Zastpca GBównego Komendanta PWZl. podinsp. Józef Jeziorski. W skBadzie Zarzdu nie zabrakBo te| przedstawicieli Komendy Rezerwy PWZl., którzy peBnili np. funkcje: - sekretarza  st. przod. Augustyn Christoph, - skarbnika  st. przod. StanisBaw Zimnik, - zastpcy skarbnika  przod. Robert Kalus, 96 Opracowano na podstawie felietonów opublikowanych w Kalendarzykach Policji Województwa Zlskiego 1933-1939. 97 Tam|e. 56 - gospodarza  st. post. Alfons Richter (byB tak|e kapitanem dru|yny piBki no|nej), - kronikarza  st. przod. Roman Tyc, - przod. Ferdynand Kocur  kierownik sekcji bokserskiej, - nadkom. Ignacy Piechaczek  kierownik sekcji pBywackiej. Kierownikami sekcji zostali tak|e byli pracownicy SzkoBy Policji w Katowicach: asp. Jan Kubaczka objB sekcj szachow, a st. przod. Franciszek Rzyman  sekcj narciarsk. Funkcj kierownicz sekcji szermierczej przyznano nadkom. Jakubowi HostyDskiemu  [ci[le zwizanemu ze szkolnictwem policyjnym.98 Kolejne lata przyniosBy pewne zmiany w Zarzdzie P.K.S. Katowice. Komendant Rezerwy PWZl. nadkom. Ignacy Piechaczek od roku 1934 peBniB funkcj kierownika sekcji strzeleckiej, a sched nad sekcj pBywack, któr wcze[niej zawiadywaB komendant, powierzono st. przod. WBadysBawowi Guiot  funkcjonariuszowi Komendy Rezerwy. Nad sekcj boksersk opiek sprawowaB ju| kom. Józef Ma[lonka, nadzorujcy do 1926 r. wyszkolenie na terenie Katowic. W strukturach P.K.S. powstaBa tak|e sekcja kolarska, której kierownikiem zostaB st. post. Jan Dublaszewski z Komendy Rezerwy. Nadzór nad poszczególnymi sekcjami umo|liwiB ka|demu z kierowników zorganizowanie kursów narciarskich, pBywackich i szermierczych oraz zorganizowanie podczas trwania kursów szeregowych zawodów strzeleckich i szermierczych, o czym wspomniano ju| w opracowaniu. Wszystkie sekcje sportowe d|yBy do propagowania uprawiania sportu przez [lskich policjantów oraz ich rodzin. Organizowano zawody sportowe o charakterze lokalnym, czsto te| rywalizowano i to z powodzeniem z Policj PaDstwow, Stra| Graniczn, wojskiem, klubami cywilnymi, dru|ynami policji i armii wgierskiej, policj gdaDsk i austriack oraz z ró|nymi dru|ynami CzechosBowacji i Niemiec. Na trwaBe wprowadzono te| do kalendarza sportowego wiele imprez sportowych pod patronatem Policji Województwa Zlskiego.99 98 ProwadziB w Szkole Policji w Katowicach ró|ne odczyty i wykBady, zajmowaB si te| doskonaleniem zawodowym. 99 Opracowano na podstawie felietonów opublikowanych w Kalendarzykach Policji Województwa Zlskiego 1933-1939. 57 ZakoDczenie Po zakoDczeniu II wojny [wiatowej ró|ny byB los [lskich policjantów. Trzej olimpijczycy z Berlina: R. Karwicki, A. Sobik i T. Zaczyk nie znalezli ju| zatrudnienia w organach [cigania, z uwagi na surow weryfikacj przeprowadzon przez komunistyczne wBadze. W pamici pozostaBy jednak ich sportowe osignicia, dziki czemu zasilili szeregi [lskich klubów. CaBa trójka pocztkowo walczyBa w szeregach K.S.  PogoD Katowice, zdobywajc w barwach tego klubu tytuBy dru|ynowych mistrzów i wicemistrzów Polski, a| do 1950 roku. Na indywidualne sukcesy nie trzeba byBo dBugo czeka, gdy| ju| w roku 1946 Teodor Zaczyk zdobyB tytuB mistrza Polski w szabli i wicemistrza w szpadzie. Na podium stanB równie| w roku nastpnym, zdobywajc tytuB wicemistrza Polski w szabli, tu| za Antonim Sobikiem. Od roku 1947 praktycznie najlepszym szermierzem w Polsce byB wBa[nie Antoni Sobik, który indywidualnym mistrzem Polski w szabli byB w latach 1947-1949. Do swych trofeów dorzuciB jeszcze mistrzostwo Polski we florecie w 1949 r. i w dru|ynie, ju| w barwach klubu  Baildon Katowice w 1951 r. Osignicia [lskich szermierzy zostaBy ponownie zauwa|one przez Polski Zwizek Szermierczy i trójka byBych funkcjonariuszy katowickiej szkoBy, zostaBa powoBana na XIV Igrzyska Olimpijskie w Londynie w 1948 r. Niestety nie osignli indywidualnych sukcesów. Teodor Zaczyk, mimo |e wygraB 3 pojedynki w szabli odpadB jednak z konkurencji, zajmujc w eliminacjach 4 miejsce (na 6 zawodników). Antoni Sobik równie| w szabli, mimo |e przebrnB przez eliminacje i wierfinaBy, odpadB w turnieju póBfinaBowym. W szpadzie, w eliminacjach wystpiB Rajmund Karwicki, wygrywajc tylko jeden pojedynek z siedmiu i odpadB z turnieju. Dru|ynowo Polska nie odniosBa spodziewanych sukcesów. W szabli, w grupie eliminacyjnej Polacy pokonali Turcj 11:5, po czym w wierfinale zwyci|yli Austri 8:8 (zwycistwo maBymi punktami). W turnieju póBfinaBowym kolejne ju| spotkania przegrali: z Belgi 7:9 i mistrzami olimpijskimi Wgrami 3:12, zajmujc ostatecznie 5-8 miejsce w turnieju. W szpadzie w eliminacjach Polacy pokonali Kub 8:6 i przegrali z Argentyn 6:10, przechodzc jednak do wierfinaBów, gdzie ulegli pózniejszym wicemistrzom WBochom 1:14 i Wgrom 6:10, odpadajc z turnieju. 58 Po zakoDczeniu kariery olimpijczycy z Katowic zajli si prac szkoleniow dochowujc si wielu [wietnych zawodników, przyszBych reprezentantów Polski i olimpijczyków  trenowany przez Antoniego Sobika Bohdan Gonsior na XIX Igrzyskach Olimpijskich w Meksyku (1968 r.) zdobyB brzowy medal w szpadzie (byB równie| wielokrotnym medalist mistrzostw [wiata). Pami po kadrze katowickiej szkoBy pielgnowana jest przez Polski Zwizek Szermierczy, który organizuje presti|owe turnieje noszce ich imiona. Od 1995 rozgrywany jest w Katowicach MemoriaB Antoniego Sobika  Ogólnopolski Turniej Klasyfikacyjny Seniorów w Szabli, a w Poznaniu corocznie MemoriaB Fechmistrza Leona Kozy-Kozarskiego  III Puchar Polski Seniorów w szabli.100 100 J. Mikitin: Olimpijczycy ze SzkoBy Policji w Katowicach, Biuletyn Informacyjny SzkoBy Policji w Katowicach 2005, Nr 7, ss. 28-31. 59 BIBLIOGRAFIA yródBa prawne: " Ustawa Konstytucyjna Sejmu Ustawodawczego w Warszawie z dnia 15 lipca 1920 r. zawierajca Statut Organiczny Województwa Zlskiego (Dz. U. R. P. Nr 73, poz. 497). " Ustawa z dnia 2 marca 1923 r. w przedmiocie organizacji Policji Województwa Zlskiego (Dz. U. Zl. Nr 13, poz. 87), zatwierdzajca Rozporzdzenie Wojewody Zlskiego z dnia 17 czerwca 1922 r. (Dz. U. Zl. Nr 1, poz. 4). " Ustawa Skarbowa na rok administracyjny 1931/32 z dnia 30 marca 1931 r. (Dz. U. Zl. Nr 8, poz. 16). " Ustawa Skarbowa z dnia 30 wrze[nia 1931 r. w sprawie zmiany ustawy skarbowej na rok administracyjny 1931/32 (Dz. U. Zl. Nr 22, poz. 41). " Ustawa Skarbowa z dnia 24 marca 1932 r. na rok administracyjny 1932/33 (Dz. U. Zl. Nr 8, poz. 18). " Ustawa Skarbowa z dnia 29 marca 1933 r. na rok administracyjny 1933/34 (Dz. U. Zl. Nr 10, poz. 10). " Ustawa Skarbowa z dnia 28 marca 1934 r. na rok administracyjny 1934/35 (Dz. U. Nr 7, poz. 14). " Ustawa Skarbowa na rok administracyjny 1935/36 z dnia 26 marca 1935 roku (Dz. U. Zl. Nr 7, poz. 13). " Ustawa Skarbowa na rok administracyjny 1936/37 z dnia 26 marca 1936 r. (Dz. U. Zl. Nr 9, poz. 16). " Ustawa z dnia 25 stycznia 1937 roku w sprawie podwy|szenia wydatków bud|etowych na rok administracyjny 1936/37 (Dz. U. Zl. Nr 3, poz. 9). " Ustawa Skarbowa na rok administracyjny 1937/38 z dnia 18 marca 1937 r. (Dz. U. Zl. Nr 9, poz. 20). " Ustawa z dnia 10 marca 1938 r. w sprawie zmiany przepisów o sBu|bie w Policji Województwa Zlskiego (Dz. U. R. P. Nr 18, poz. 133). " Ustawa Skarbowa na rok administracyjny 1938/39 z dnia 23 marca 1938 r. (Dz. U. Zl. Nr 8, poz. 20). " Ustawa z dnia 17 marca 1939 r. w sprawie podwy|szenia wydatków bud|etowych na rok administracyjny 1938/39 (Dz. U. Zl. Nr 7, poz. 18). " Ustawa Skarbowa na rok administracyjny 1939/40 z dnia 28 marca 1939 r. (Dz. U. Zl. Nr 11, poz. 28). 60 " Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 25 maja 1928 r. o organizacji szkóB Policji PaDstwowej (M. P. Nr 143, poz. 257). " Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 16 marca 1929 r. w sprawie kursów specjalnych w szkolnictwie Policji PaDstwowej (Dz. Urz. M.S.W. Nr 3, poz. 78). " Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 16 marca 1929 r. o wyszkoleniu zawodowym oraz zasadach doszkolenia szeregowych Policji PaDstwowej (Dz. Urz. M.S.W. Nr 3, poz. 77). " Rozporzdzenie Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 1930 r. o PaDstwowej Odznace Sportowej (M. P. Nr 169, poz. 255). " Rozporzdzenie Ministra Spraw Wojskowych z dnia 15 grudnia 1930 r. w sprawie wykonania Rozporzdzenia Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 1930 r. o paDstwowej odznace sportowej (M.P. Nr 9 z 1931 r., poz. 6). " Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 24 kwietnia 1931 r. o organizacji szkóB Policji PaDstwowej (Dz. Urz. M.S.W. Nr 3, poz. 71). " Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 24 kwietnia 1931 r. w sprawie programu Zledczej szkoBy fachowej dla szeregowych (Dz. Urz. M.S.W. Nr 3, poz. 72). " Rozporzdzenie Ministra Spraw Wojskowych z dnia 18 kwietnia 1932 r. wydanego w porozumieniu z Ministrami: Spraw Wewntrznych oraz WyznaD Religijnych i O[wiecenia Publicznego, zmieniajce Rozporzdzenie z dnia 15 grudnia 1930 r. w sprawie wykonania Rozporzdzenia Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 1930 r. o paDstwowej odznace sportowej (M. P. Nr 134, poz. 165). " Rozporzdzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 28 pazdziernika 1933 r. o sBu|bie w Policji Województwa Zlskiego (Dz. U. R. P. Nr 88, poz. 662). " Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 16 maja 1936 r. o warunkach sBu|by przygotowawczej i zasadach odpowiedzialno[ci sBu|bowej kandydatów na szeregowych Policji PaDstwowej, przyjtych do sBu|by przygotowawczej w charakterze pracowników kontraktowych ( Dz. U. R. P. Nr 52, poz. 376). " Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 10 maja 1938 r. o warunkach sBu|by przygotowawczej i zasadach odpowiedzialno[ci sBu|bowej kandydatów na szeregowych Policji Województwa Zlskiego przyjtych do sBu|by przygotowawczej w charakterze pracowników kontraktowych (Dz. U. R. P. Nr 38, poz. 322). " Rozporzdzenie Rady Ministrów z dnia 22 wrze[nia 1938 r. o rozszerzeniu zakresu dziaBania PaDstwowego ZakBadu Emerytalnego na kandydatów na szeregowych Policji Województwa Zlskiego (Dz. U. R. P. Nr 74, poz. 523). " Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 10 stycznia 1939 r. w sprawie zmiany Rozporzdzenia Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 10 maja 1938 r. o warunkach sBu|by przygotowawczej i zasadach odpowiedzialno[ci sBu|bowej kandydatów na szeregowych Policji Województwa Zlskiego przyjtych do sBu|by przygotowawczej w charakterze pracowników kontraktowych (Dz. U. R. P. Nr 3, poz. 11). 61 " Zarzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych z dnia 27 listopada 1931 r. w sprawie programów dla szkóB policyjnych, wydane co do grupy IV programu w Szkole dla oficerów i co do grupy II programu w Normalnej szkole fachowej dla szeregowych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych (Rozkaz Nr 550 KG P.P. z dnia 03.12.1931 r.). " Zarzdzenie MSW z dnia 21 lipca 1933 r. w sprawie szkolenia zawodowego w Policji PaDstwowej (Dz. Urz. MSW Nr 12, poz. 152). " Zarzdzenie Wojewody Zlskiego z dnia 18 stycznia 1934 r. o zmianach w dyslokacji Policji Województwa Zlskiego (G. U. W. Zl. Nr 3, poz. 1). " Zarzdzenie Wojewody Zlskiego z dnia 24 listopada 1936 r. o utworzeniu Rezerwy Policji Województwa Zlskiego (G. U. W. Zl. Nr 39, poz. 2). yródBa archiwalne: " Archiwum PaDstwowe w Katowicach, ZespóB Policja Województwa Zlskiego, sygnatury: 3 10, 14, 22 23, 72 107 i 594. " Archiwum PaDstwowe w Katowicach, ZespóB Urzd Województwa Zlskiego, sygnatury: 340 i 624. " Kalendarzyk Policji Województwa Zlskiego  roczniki 1934  1939. Literatura: " J. Mikitin, Z historii szkolnictwa policyjnego na Zlsku: Komenda SzkoBy Policji w Katowicach w latach 1926  1931,; Katowice 2004. " J. Mikitin, Z historii szkolnictwa policyjnego na Zlsku: SzkoBa Policji w ZwitochBowicach w latach 1922  1926, Katowice 2003. " J. Mikitin, Olimpijczycy ze SzkoBy Policji w Katowicach, Biuletyn Informacyjny SzkoBy Policji w Katowicach 2005, Nr 7.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Z historii szkol polic na Slasku SP KRP Katowice24 26
SP KARTA ODPOWIEDZI
Pronator Quadratus tape SP
2009 SP Kat prawo cywilne cz II
39 20 Listopad 2001 Zachód jest wart tej mszy
Wy pkm 14 SP II
39
ANT SPCC (09 08 15 22 39)
01 Slizewskaid)39

więcej podobnych podstron