8122750571

Ogólnopolska Konferencja Naukowa „ Oblicza miłości. Przeszłość - Teraźniejszość - Perspektywy ” Lublin, 06 maja 2016 r.

Wystąpienia ustne

„Ja się po tobie dosyć nie nasmucę”

- miłość w literaturze polskiego oświecenia

Mateusz Kucab, [e-mail], Uniwersytet Rzeszowski, Instytut Filologii Polskiej

Miłość w literaturze polskiego oświecenia z pewnością nie różni się specjalnie od innych epok. Obecne są tutaj uniwersalne tematy miłości nieszczęśliwej, nieodwzajemnionej, ale również takiej bez której nie można żyć. Wspomnieć tutaj można poezję sentymentalną czy oszalałego z miłości Franciszka Dionizego Kniażnina. Interesująca może być jednak specyficzna sytuacja, w jakiej znalazła się Rzeczpospolita. Oto bowiem po trzech rozbiorach państwo przestało istnieć. Nie mogło to umknąć uwadze pisarzy. Liczne publikacje nazywają taką reakcję „zamilknięciem poetów stanisławowskich”. Oczywiście trzeba tutaj pamiętać, że jest to problem niejednoznaczny i związany również z biografią poszczególnych pisarzy. Twórcy zatem musieli podjąć temat miłości do ojczyzny i relacji między jednostką a dobrem państwa. Cóż robić w sytuacji kiedy miłość jest przeciwna dobru ojczyzny. Ten temat analizował np. Jan Kochanowski w „Odprawie posłów greckich” a w „wieku rozumu” Alojzy Feliński w „Barbarze Radziwiłłównie”. Miłość własna, miłość do ojczyzny, miłość nieszczęśliwa, miłość fizyczna, libertynizm, miłość do wiedzy i mądrości, krytyka uczucia z rozsądku, miłość do kraju, którego już nie ma, tęsknota - to tematy, które w literaturze polskiego oświecenia splatają się, współistnieją i ciągle mówią do nas. Są dla nas aktualne bo jak powiada wybitna badaczka tego okresu Teresa Kostkiewiczowa: oświecenie to próg naszej współczesności. Chciałbym tę mnogość tematów i wątków zebrać, przeanalizować i wydobyć z nich w ażne dla XXI wieku (ponadczasow e) prawdy i tezy. Ich mnogość do dziś wy daje się niedoceniana, podobnie jak niedoceniana jest twórczość polskich pisarzy, poetów i publicystów wieku XVIII.

Słowa kluczowe: ojczyzna, odpowiedzialność, tęsknota, cnota, rozum

16