872511922

•    tworzenie prezentacji komputerowych - programy do tworzenia prezentacji, np. Microsoft PowerPoint, LibreOffice Impress;

•    przeglądanie zasobów Internetu - przeglądarka internetowa, np. Microsoft Internet Explorer, Mozilla Firefox, Microsoft Edge, Google Chrome, Opera;

•    wystawianie dokumentów sprzedaży i zakupu, dokumentów magazynowych, naliczanie podatków, wykonywanie przelewów - programy finansowo-księgowe;

•    rozrywka i zabawa - gry komputerowe, w tym edukacyjne;

•    nauka programy edukacyjne.

Większość tradycyjnych programów (np. pakiety biurowe, przeglądarki internetowe, programy graficzne) ma swoje wersje dla urządzeń przenośnych - aplikacje mobilne. Aplikacje te są często darmowe lub można je pobrać za niewielką opłatą ze specjalnego sklepu internetowego (np. Google Play, App Storę).

Obecnie coraz większą popularnością cieszy się przetwarzanie danych w chmurze obliczeniowej. Użytkownik nie nabywa programu ani nie musi go instalować na swoim komputerze - korzysta z oprogramowania zainstalowanego na serwerze internetowym, płacąc (ewentualnie) za możliwość korzystania z usługi. Przykładem tego rodzaju oprogramowania jest usługa Dokumenty Google, pozwalająca na bezpłatne korzystanie z edytora tekstu, arkusza kalkulacyjnego, bazy danych i innych programów wyłącznie za pomocą przeglądarki internetowej.

Przykładowe typy plików

Plik może zawierać: program lub jego część, dokument tekstowy, tabelę arkusza kalkulacyjnego, bazę danych, rysunek, zdjęcie, utwór muzyczny, film, animację. Przykładowe rozszerzenia i typy plików:

Nazwa pliku

□

Składa się z dwóch członów: nazwy właściwej i rozszerzenia.

Rozszerzenie pliku

Określa typ pliku i zwykle skazuje program, w którym utworzono plik.

Format pliku

Reguły określające wewnętrzną budowę pliku.

•    exe, com - pliki wykonywalne systemu Windows (uruchomienie pliku spowoduje wykonanie zawartego w nim programu);

•    bat - tzw. plik wsadowy (wykonywalny plik tekstowy; po uruchomieniu następuje wykonanie zawartych w nim instrukcji);

•    sys, t7//—pliki składowe systemu operacyjnego i oprogramowania;

•    /jc/ — pliki tekstowe;

•    rtf doc, docx - pliki dokumentów tekstowych (np. programu Microsoft Word);

•    pdf - pliki dokumentów elektronicznych;

•    zip, rar- pliki zarchiwizowane (skompresowane);

•    jpg, gif, bmp -pliki graficzne;

•    wav, mid, mp3 - pliki muzyczne;

•    dwg- pliki programu AutoCad;

•    htm, html, htmlx- pliki hipertekstowe;

•    ppt,pptx,pps, f)psx pliki programu Microsoft PowerPoint;

• \ A, x/sx pliki programu M icrosoft Excel.

C /.ęslo tworzymy pliki zawierające teksty. Należy odróżniać pliki tekstowe (po-ul.ijące zwykle rozszerzenie txt) od dokumentów tekstowych (np. plików tworzo-n eh w edytorze tekstu Microsoft Word, zapisanych z rozszerzeniem doc lub docx). rlik tekstowy zawiera wyłącznie tekst (bez formatowania, tabel, obrazów itp.), nato-ntiiist dokument tekstowy może łączyć tekst z dodatkowymi elementami.

Warto zapamiętać

•    Aby korzystać ze środków Tl, niezbędne są narzędzia Tl, czyli oprogramowanie.

•    Nadrzędnym programem, kontrolującym pracę komputera, jest system operacyjny.

•    Systemy operacyjne powszechnie stosowane w obecnie używanych komputerach typu PC to: Windows, Unix, Linux. W komputerach typu Mac jest to system Mac Os (macOS).

•    Zadania związane z analizą i optymalizacją działania systemu operacyjnego lub danego urządzenia wykonują programy narzędziowe.

•    Do tworzenia programów komputerowych stużą języki programowania.

•    Do rozwiązania problemów z różnych dziedzin i wykonywania konkretnych zadań możemy dobrać odpowiednie programy użytkowe, np. do utworzenia dokumentu tekstowego - edytor tekstu, do zarządzania zbiorami danych - bazy danych,

do wykonania obliczeń - arkusz kalkulacyjny itd.

•    Program lub jego część oraz dokumenty tworzone w programach użytkowych (dokument tekstowy, tabelę arkusza kalkulacyjnego, bazę danych, rysunek, zdjęcie, utwór muzyczny, film, animację) zapisujemy w plikach pod określoną nazwą.

•    Rozszerzenie nazwy pliku wskazuje na typ pliku i zwykle na program, w którym utworzono plik.

Pytania i polecenia

1.    Jaką funkcję pełni system operacyjny?

2.    Wymień powszechnie używane w komputerach systemy operacyjne.

3.    Opisz w punktach historię rozwoju systemu Windows.

4 Jaki system operacyjny został utworzony dla komputerów typu Mac? Omów krótko historię jego powstania.

5.    Jaką wspólną cechę mają systemy Windows i Mac OS/macOS?

6.    Jaki system operacyjny (która wersja) jest używany w pracowni szkolnej? Omów jego

cechy.

7 Wyjaśnij znaczenie określeń: wielozadaniowy i wielodostępowy.

8.    Przedstaw podział narzędzi Tl.

9.    Do czego służą programy narzędziowe?

10.    Jaka jest funkcja języków programowania?

11 Omów przeznaczenie programów użytkowych, podając przykłady konkretnych

programów.