10545

•    laterytyzację- powstają lat ery ty

f) redukcja - przesycenie gleby wodą i wyparcie z niej powietrza np. oglejenie.

Dezintegracja powoduje wzrost powierzduii okruchów skalnych i ułatwia oddziaływanie wietrzenia chemicznego.

BIOLOGICZNEC - może mieć charakter zarówno chemiczny (wydzielanie różnych związków chemicznych) jak i fizyczny (wzrost roślin w skale, powodując spękanie Produkty wietrzenia:

-    pokrywa zwietrzelinowa - zwana saprolilem (utworzona in situ), lub regolitem jeżeli uległa przemieszczeniu, strop pokrywy zwietrzelinowej. silnie przeobrażony przez organizmy roślinne i zwierzęce nosi nazwę gleby. Zróżnicowanie zwietizeliny w pionie jest na tyle duże, że możliwe jest wydzielanie warstw o odmiennych cechach i tak np. typową cechą głębiej położonych części profitu jest występowanie fragmentów niezwietrzałej skały tzw. trzony bryłowe - w pokrywach o niewielkiej grubości, które rozwijająsięod niedawna, a także tych które zostały ścięte przez erozję, trzony bryłowe mogą występować tuż pod powierzchnią ziemi.

Wyróżniamy kilka rodzajów pokryw zwieirzelinowych: ziarniste, kaolinitowe, laterytowe. boksyty.

-    ospa wietrzeniowa (stmktury plastra miodu) - jeżeli ma kształt wydłużony to jest zwany iafone (na pionowych ścianach)

-    tor - formy skałkowe powstałe wskutek usuwania powierzduii zwietrzelinowej. częste w Sudetach

-    kociołki wietrzeniowe - koliste, owale misy na poziomych powierzchniach sklanych

-    rumowiska skalne - czyli nagromadzenie ostrokrawędzistych fragmentów skalnych, w górach Świętokrzyskich zwane są gołoborzami

4. POWSTAWANIE I KLASYFIKACJA LODOWCÓW Lodowiec- masa lodu powstała na lądzie i będąca w ciągłym choć powolnym ruchu. Tworzy się ponad linią wiecznego śniegu, czyli linią lub strefa powyżej której spadły zimą śnieg na płaską niezacieenioną powierzduiię przetrwa lato czyli sezon ablacyjny

Powstawanie- do powtanie lodowców potrzebne są dwa warunki:

-    klimatyczny - suma opadów śnieżnych jest na tyle wysoka, że w lecie jest niemożliwe jej stopienie. Graniczna wysokość, powyżej której jest spełniony wanuiek klimatyczny, wyznacza położenie llni śnieżnej, nazywanej także granicą wiecznego śniegu

—    orograficzny - w danym obszarze muszą istnieć miejsca gdzie pokrywa śnieżna może się gromadzić i narastać- zwane polami firno wy mi

(w wyniku opadów, nawiewania, lawin). W polu firnowym śnieg ulega diagenezie - przeobrażeniu w lód lodowcowy.

Drobne kryształy śniegu-> (osiadanie, nadtapianie, zbijanie)-^ firn. średnica kilku mm. tworzy gródki-> biały lód firnowyniebieski lód lodowcowy- kryształy od kilku do kilkudziesięciu cm średnicy)

Ze śniegu o grubości 15m powstaje lmm lodu lodowcowego.

Lodowce powstają przez metamorfozę lodu w różnej postaci występującego jako:

•    śnieg- luźna, porowata skała, złożona z kryształów lodowych

•    szron- resublimacja pary wodnej (tak powstaje)

•    szadź- z mgły

•    gołoledź- deszcz na zimne powierzchnie spada i zamarza

•    lawiny- charakterystyczne dla lodowców turkiestańskich

Metamorfoza lodu może być:

•    mokra- roztapianie i zamarzanie

•    sucha- sublimacja i resublimacja

Metamorfozie towarzyszą procesy:

•    zmiana porowatości( wzrost gęstości)

•    zmiana strukmry i barwy (lód biały dużo Bombli powietrza, lód niebieski NIC)

Podział lodowców

1.    podział geofizyczny

•    zimne - przy marznięto do podłoża

•    ciepłe - około 0 stopni, poniszające się np. na Skandynawi hib Alasce

2.    podział geomorfologiczny

5. PODZIAŁ GEOMORFOLOGICZNY LODOWCÓW

• zlodowacenia pokrywowe (niezależne od rzeźby podłoża)