0018

12

W dziewięć lat później, powstał cmentarz Powązkowski. Melchior Szymanowski Starosta Klonowski, darował na ten cel w roku 1790 sążni kwadratowych 6,902 gruntu. Darowizny tej pamiątkę, mamy w rogu muru przy początku katakumb na cmentarzu, w pomniku kamiennym z herbem Korwin, i napisem: „Przodkowie tej rodziny, część jurydyki nazwanej Szymanowem, podarowali na cmentarz publiczny roku 1790” (').

jego śmierci, ciało na nowym cmentarzu Święto-krzyzkim , pochowane było. Co tćż po jego zejściu dnia 27 Listopada 1788 roku nastąpiło.

Powoli parafijauie poczęli się oswajać % wolą Władzy duchownej i cywilnej, a nakoniec uprzedzenie zniknęło zupełnie, i dobry zamiar, pomyślnym skutkiem uwieńczony został. Zwyczaj więc chowania ciał zmarłych na cmentarzach, nie jest tak dawny.

Potrzeba chowania umarłych w tym nowym i odległym od miasta cmentarzu, wymagała przyzwoitego odprowadzenia ciała, z tego powodu najpierwsi Księża Missyonarze , sprawili i zaprowadzili w użycie śmiertelne wozy, czyli karawany, które w miarę potrzeby i żądania, dwoma lub czterema końmi czarnym suknem okrytych, zaprzężone bywały. Do takowej parady pogrzebowej, dodawano potrzebną ilość żałobników , assystnjących przy karawanie z latarniami lub pochodniami czyli wachtami.

Przed tym czasem składano ciała umarłych przy kościele w grabami czyli kostnicy, ale od r. 1807 nakazała policya wynosić umarłych prosto na cmentarz.

Z powodu niskiego położenia gruntu, przesyconego zaskórną wodą, przepełnienia cmentarza tego zmarłemi ciałami chorych ze Szpitala Dzieciątka Jezus, S-go Kocha, lazaretów wojskowych, oraz parafijan Swięto-krzy-skich i Ujazdowskich, (nateraz parafii S-go Aleksandra), Kommissya Rządowa Spraw Wewnętrznych Duchownych i Oświecenia Publicznego, przez pośrednictwo Kommissarza Jeneraluego Warszawskiego, poleciła pod dniem 17 Marca 1836 roku zamknąć cmentarz Święto-krzyski, który odtąd żadnych ciał do chowania nie przyjmuje.” (Wypis z rękopismu p. n. „Dom Warszawski Zgromadzenia Księży Missyonarzy").

(') Na tym pomniku są następne napisy: „Tu spoczywa Stanisław Korwin, Szymanowski Generał b. Wojsk Polskich) zmarły dnia 14 Kwyptnia 1831 roku”.

Poniżej: ,,Maryannie z Magnuskich Szymanowskiej i. Sierpnia 1839' zmarłej, wdowie po i. p. Teofila Korwin Szymanowskim Radcy Prokuratoryi G.(eneralnej) K.(rólestwa) P.(olskiego) dziedzica jurydyki ziemskiej jego nazwy stroskane i wdzięczne dzieci, pomnik ten wystawiły 1842 r. łfieczny odpoczynek ich duszom”.

Z lewego boku pomnika, na czarnej marmurowej płycie :

Ossa sepulta Josepld de Szymanowa Korwin Szymanowski, hic cernis riator. Si ąuaeras quis fecit Poesinohilis, consilii prudens, animo integer, operepius, societalis Litterariae Varsaviensis et Instrucłioni* publicae decus ezimium. Serenissimi Stanislai Augusti Regis Poloniae Aulicus Lepidus. Caetera mortalis. [Quem, ul rirtutes posteris relictae coelo eant, precare. Natus 1745 f 1801”.

Poniżej: ,,Antonius Korwin Szymanowski. Ave Ma—natus 1764 f 1834— ria. Piae memoriae suorum Palruorum Felix Frań. Szymanowski".

Kościół przy cmentarzu Powązkowskim wymurowano w roku 1790. Katakumby w tymże roku pod dachówką holenderską, pierwiastkowo długie 197 łokci podłużnych były. W latach 1837, 1843 i 1846 dobudowywano, gdy cmentarz Powązkowski stał się jedynym i głównym do chowania ciał zmarłych wyznania rzymsko-katolickiego. Posadzka w nich ceglana; piwnice pod temiż na tymczasowe wstawianie ciał zmarłych.

Opłata za pochowanie w tych katakumbach, dzieli się na trzy klassy:

1. Za pochowanie w dwóch dolnych rzędach — za grób rsr. 35 kop. 40.

2 Za pochowanie w dwóch środkowych rzędach— rsr. 42 kop. 90.

3. Za pochowanie w dwóch górnych rzędach— rsr. 27 kop. 90.

Ziemia na cmentarzu na grób familijny i własność, za łokieć kwadratowy, kosztuje rsr. 2 kop. 25.

Są groby zwane jeneralne, dla ubogich — tu razem w jednym dole chowają ciała, wraz z dziećmi, przed ukończeniem lat 7 zmarłemi.

Gdy okazał się cmentarz ten za szczupłym, w roku 1837 J. O. Książę Namiestnik, darował na rozporządzenie łokci kwadratowych 299, 790. Grassująca cholera w 1852 roku znaczną część tego gruntu zapełniła trupami.