11147

Sludi lonemowy i słuch foiietycmy

Słuch fonemowy jest to zdolność do kwalifikowania wyróżnionych z potoku mowy głosek jako przynależnych do określonych, fonologicznie zdeterminowanych klas głosek. Nie jest to zdolność wrodzona, lecz wykształcająca się w dzieciństwie, pod wpływem bodźców słuchowych.

Naturalny trening słuchu fonemowego zaczyna się bardzo wcześnie - niemowlę reaguje na głos matki, w 2-gim półroczu życia dziecko zaczyna różnicować dźwięki i je naśladować.

Wg. badań B. Rocławskiego i jego współpracowników słuch fonemowy zaczyna się kształtować w trzecim kwartale życia, a w wieku 2 lat jego stan pozwala na fonologicznie poprawne kwalifikowanie prawie wszystkich głosek starannie artykułowanych. Dotyczy to także tych głosek, któiych dziecko nie potrafi jeszcze wypowiedzieć.

Słuch fonemowy pozwala wyodrębnić z potoku mowy wyrazy, w wyrazach - sylaby, w sylabach - głoski, uchwycić kolejność głosek w wyrazie, a także odróżnić poszczególne głoski (zwłaszcza głoski dźwięczne, od icli bezdźwięcznych odpowiedników.

Słuch fonetyczny jest to:

-    zdolność odróżniania cech głosek, tj. spostrzegania różnic między głoskami należącymi do tej samej klasy, stanowiącymi ten sam fonem, np. odróżnianie r przedniojęzykowe i r języczkowe (uwularne);

-    zdolność odróżniania zjawisk prozodycznych mowy (miejsca akcentu, intonacji zdaniowej, tempa mowy).

Fonem jest to zbiór głosek, których wzajemna wymienialność nie zmienia znaczenia wyrazu. W analizie fonemowej głoskujemy podstawowy (prototypowy) wariant głoski.

Słuch foncmatyczny (fonemowy) słuch mowny.

Umiejętność różnicowania fonemów (dźwięków mowy ludzkiej), występujących w danym języku.

Nie jest to zdolność wrodzona, lecz wykształca się w dzieciństwie pod wpływem bodźców słuchowych. Jest to złożony proces analizy i syntezy dźwięków mowy. Zaburzenia słuchu fonemowego utrudniają rozumienie mowy i są przyczyna wadliwej realizacji fonemów, powodują również trudności w czytaniu i pisaniu (dysleksja, dysgrafia, dysortografia).

Za pomocą słuchu fonematycznego dziecko może wyodrębniać z potoku mowy wyrazy, w wyrazach sylaby, w sylabach głoski.

• Słuch fonematyczny według I. Styczek oznacza „ umiejętność rozróżniania najmniejszych elementów składowych wyrazów czyli fonemów^/oznacza to ,że Państwa dziecko potrafi odróżnić głoskę ”a” od głoski ”e’7 .Umiejętność ta umożliwia też rozróżnianie wyrazów, które zbudowane są z fonemów danego języka.

Słuch fizjologiczny - jest warunkiem wykształcenia się słuchu fonematycznego.

Częstotliwość dźwięków mowy znajduje się w pasmach od około 100 do około 8000 drgań na sekundę. Obniżenie słyszalności w pewnym zakresie częstotliwości /niskich, średnich lub wysokich/ u dziecka powoduje niedokładność odbioru tych dźwięków mowy, w których skład wchodzą właśnie te częstotliwości.

Słuch fonematyczny - nieznaczne niedokształcenie lub zaburzenie słuchu fonematycznego powoduje brak stabilności wzorców słuchowych wyrazów, a w związku z tym trudności w rozróżnianiu wyrazów o „podobnym brzmieniu ” np. nas : nasz, dama : tama. Zaburzeniu mogą ulec także wzorce kinestetyczno - ruchowe tych wyrazów, a więc ich wymowa.