1237

1. WSTĘP

Ulegająca zmianie struktura konkurencji oraz burzliwy rozwój otoczenia wymuszają nową orientację przedsiębiorstw. Wzrastające tendencje globalizacyjne wzmagają konkurencję. Przedsiębiorstwa międzynarodowe są zmuszone do poszukiwania nowych opcji strategicznych. Wśród korporacji transnarodowych (KTN) zaznacza się trend do działalności kooperacyjnej, w której coraz więcej przedsiębiorstw zawiera alianse strategiczne. Liczne przykłady dowodzą rosnącego zainteresowania kooperacyjnymi strategiami konkurowania.

Alianse strategiczne nie są nowym zjawiskiem, bowiem występowały one w gospodarce amerykańskiej już w latach trzydziestych. Jednakże dopiero lata osiemdziesiąte przyniosły gwałtowny rozwój tej formy współpracy, co świadczy o tym, że przedsiębiorstwa uważają je za dogodny i ekonomiczny sposób rozwoju¹.

Znaczenie aliansów strategicznych na tle innych form międzynarodowego zaangażowania KTN można ocenić w sposób pośredni. Szacuje się, że w latach osiemdziesiątych liczba aliansów zawartych przez amerykańskie KTN 3-4 razy przewyższała liczbę ich zagranicznych filii o pełnej własności^{2 3}. W 1990 roku ponad 51% amerykańskich firm stosowało sojusze strategiczne jako główny instrument światowej ekspansji, co znacznie przewyższało wykorzystanie innych form międzynarodowego zaangażowania przedsiębiorstw.

Zawieranie aliansów strategicznych stało się jedną z wyraźnych tendencji rozwoju przedsiębiorstw w Unii Europejskiej. Na terenie Unii uwidacznia się rosnące zainteresowanie procesami integracyjnymi, a nie jak to było wcześniej dążenie do działania w skali regionalnej. Zniesienie granic między krajami, unifikacja systemów finansowych, wzorców spożycia i kultury stwarzają każdemu krajowi UE możliwość działania w skali globalnej⁴. Taki rynek inspiruje przedsiębiorstwa do zawierania aliansów.

Jeśli chodzi o Unię Europejską to można zaobserwować dwojaką tendencję. Z jednej strony występuje dążenie do kontrolowania jak największej liczby aliansów, aby nie dopuścić do ograniczenia przez nie konkurencji, z drugiej zaś zachęcanie do rozszerzenia współpracy w Europie i podnoszenia konkurencyjności przedsiębiorstw europejskich wobec ich konkurentów i innych części świata⁵.

Alianse międzynarodowe mogą bardzo silnie oddziaływać nie tylko na stosunki ekonomiczne kraju, ale również na politykę. Niewątpliwie też alianse zawierane z partnerem z innego kraju mogą przynieść ich uczestnikom szczególne korzyści, ale też ryzyko niepowodzenia jest większe niż w przypadku aliansów krajowych⁴.

1

R Zembura. Alianse w marketingowej działalności przedsiębiorstw na rynki Unii Europejshej. w: Eir (marketing-koncepcje, strategie, metody, pod red. J. W. Wiktora. A Es Kraków 1999r. s.223.

2

*’ A. Żorska, Ku globalizacji?, Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 1998, s.132

3

R Zembura. op. cit.. s.223.

4

M. Romanowska. Strategie rozwoju i konkurencji. CIM. Warszawa 1998, s. 145.

5

' Ibidem, s. 223-224.