12932

łodyga włosa - wyrastająca ponad skórę

kotzeń włosa - tkwi skośnic w skórze, na dole rozszerza się w opuszkę włosa tzw. cebulka , w której znajduje się brodawka włosa doprowadzająca naczynia krwionośne i nerwy

-    sierść

-    paznokcie to płytki rogowe tworzone przez naskórek, znajdujące się po stronie grzbietowej paliczków dolnych

-    pazury

-    kopyta to osłona końcowych członów palca ssaków kopytnych (u parzystokopytnych kopyta noszą nazwę radcl

-    rogi (krowa) puste w środku, osadzone na możdżeniu, stałe- nie są zrzucane

WYTWORY SKÓRY WŁAŚCIWEJ KRĘGOWCÓW

Skóra właściwa ma pochodzenie mezodermalne i charakteryzuje się dużą sprężystością dzięki istnieniu włókien oraz odpornością na urazy mechaniczne; u niektórych kręgowców w tej warstwie może odkładać się tłuszcz tworząc powłoki tłuszczowe.

•    łuski ryb

•    łuski kostne gadów (krokodyl)

•    płytki kostne ( ssaki pancernik) pokrywające całe ciało lub jego część,

•    narządy świetlne (ryby)

•    promienie płetw (ryby)

•    poroża u ssaków (jeleń) pełne w środku, w trakcie wzrostu kość tworząca poroże pokryta (skórą) scypułem, poroże każdego roku jest zrzucane i odrasta nowe

•    skórny szkielet kostny (żółwie)

NARZĄDY ZMYSŁÓW KRĘGOWCÓW

Narządy zmysłowe można podzielić na: czuciowe (dotyk, ucisk, ból, temperatura), węchowe, wzroku, słuchu, równowagi i smaku.

NARZADY CZUCIOWE:

•    są rozmieszczone na całej powierzchni ciała

•    mogą występować w postaci wolnych zakończeń (wypustek nawowych) wnikających pomiędzy komórki nabłonkowe lub ciałek zmysłowych, występujących zarówno w nabłonku, jak i skórze właściwej

•    ptaki: ciałka zlokalizowane w skórze, głównie w miejscach nieupierzonych ( wrażliwe także na zmianę ciśnienia osmotycznego w tkankach i ustroju)

NARZĄD WĘCHU:

•    spełnia zasadniczą rolę w kontaktowaniu się zwierzęcia z otoczeniem oraz reagowaniu na substancje zapachowe

•    rozwija się jako wpuklenie ektodermy przedniego odcinka ciała

•    torebki węchowe mogą być ślepo zakończone lub tworzyć nozdrza wewnętrzne łączące torebkę węchową z jamą gębową

•    bezżuchwowce: pojedynczy, nieparzysty otwór węchowy na czubku głowy prowadzący do ślepo zakończonej jamki (minóg) lub leżący w grzbietowej części przyssawki, otoczony czułkami i prowadzący do kanału dochodzącego do gardzieli (śluzica)

ryby: dołek zanurzony pod skórą, który jest opłukiwany przez wodę (występują w nim fałdy błony śluzowej wyścielone komórkami węchowymi)

płazy: torebki węchowe, które łączą się ze środowiskiem zewnętrznym poprzez nozdrza gady: zakończenia nerwowe części węchowej jamy nosowo gardzielowej oraz ncuząd Jacobsona (zwinięta, ślepo zakończona jamka węchowa odchodząca od górnej części jamy gębowej) ptaki: słabo wykształcony narząd węchu

ssaki: ośrodki węchowe są skupione w dnie kory kreso mózgowia

NARZĄD WZROKU:

•    tworzy się jako parzyste, pęcherzy ko watę wpuklenia między mózgowia, które rozwijając się ulegają spłaszczeniu i wpukleniu do wnętrza

•    pęcherzyk wzrokowy z mózgiem połączony jest przez nerw wzrokowy

•    oczy mają zwykle kształt kulisty

•    bezżuchwowce: oko słabo rozwinięte

akomodacja oka poprzez ruch soczewki pod wpływem mięśni deformujących gałkę oczną ryby: oko dobrze rozwinięte

silnie spłaszczona rogówka i prawie kulista soczewka