12983

Rząd: Płazy beznogie (= Apoda)

CHARAKTERYSTYCZNE CECHY PŁAZÓW

CECHY MORFOLOGICZNE:

•    zmiennocieplne (ektotermiczne)

•    ziemno-wodne

•    ciało: głowa + tułów + ogon (u ogoniastych) lub głowa + tułów (u bezogonowych i beznogich)

•    skóra: naga, wilgotna; naskórek + skóra

-    gruczoły śluzowe (fun. ochronna, pobieranie wody ze środowiska, oddychanie)

-    gruczoły jadowe (mogą być skupione w postaci parotydów)

•    czaszka:

-    autostyliczność (mózgoczaszka łączy się z trzewioczaszką za pomocą chrząstki podniebicnno-kwadratowej)

-    połączona z kręgosłupem za pomocą 2 kłykci potylicznych (ograniczenia w ruchu głowy)

-    zanik kości pokrywy skrzelowej; częściowy zanik łuków skrzelowych i przekształcenie pozostałych elementów w aparat podjęzykowy

-    występowanie szeregu elementów chrzestnych

-    przekształcenie Hyomandibulare w kostkę słuchową

•    szkielet

-    skostniały, ale zachowuje szereg elementów chrzestnych

-    kręgosłup: część szyjna (1 kręg)

część tułowiowa część krzyżowa (1 kręg)

część ogonowa (u bezogonowych kręgi połączone w kość ogonową urostyl)

-    kręgi: amficeliczne = dwuwklęsłc

opistoceliczne = tyłowklęsłe proceliczne = przodowklęsłc

-    dwojakie powstawanie kręgów:

typ apsydospondylny - trzon kostny tworzy się na podłożu trzonu chrzestnego (Artura) typ lepospondylny - trzon kostny powstaje na podłożu tkanki łącznej (Urodela, Apoda)

-    brak klatki piersiowej, brak żeber (tylko u płazów beznogich występują żebra właściwe)

•    kończyny:

-    kończyna przednia wyspecjalizowana (u bezogonowych)- kości przedramienia zrośnięte zredukowanie pierwszego palca w kończynie przedniej (pozostaje 4), u niektórych występuje przedkciuk

-    kończyna tylna wyspecjalizowana (u bezogonowych) - kości podudzia zrośnięte, wydłużenie kości stępu i uda

pięć palców w kończynie tylnej, u niektórych występuje szósty, zaczątkowy przedpaluch

•    Jama gębowa:

-    uzębiona lub brak zębów (ropucha)

-    gałki oczne są wciągane do jamy gębowej, przez co pomagają w przepychaniu pokarmu

-    obecność strun głosowych (w postaci błony)

•    oddychanie: płuca, skrzela (u larw), skóra, śluzówka jamy gębowo-gardzielowej

•    układ krwionośny: dwa obiegi krwi (mały, duży); serce: komora + 2 przedsionki + zatoka żylna + stożek tętniczy

•    rozmnażanie i rozwój:

-    zapłodnienie zewnętrzne (samiec polewa jaja złożone przez samice; płazy bezogonowe) lub wewnętrzne (samiec składa pakiety plemników sperm a to fory płazy’ ogoniaste i beznogie)

-    u większości rozród następuje w wodzie

-    narządy żeńskie: parzyste jajniki, 2 jajowody, pscudomacica, kloaka

narządy męskie: parzyste jądra, przewód moczowo-płciowy (przewód Wolffa). pęcherzyk nasienny, kloaka

-    larwy: kijanki niepodobne do osobnika dorosłego (u bezogonowych) lub podobne do osobnika dorosłego (ogoniaste)

BUDOWA I FUNKCJE SKÓRY PŁAZÓW

•    skóra: naskórek (wielowarstwowy nabłonek) + skóra właściwa

•    cienka, silnie unaczyniona poprzez sieć kapilar i stale wilgotna (umożliwia oddychanie)

•    gruczoły (u form dorosłych wielokomórkowe, u larw jednokomórkowe - komórki Leydiga)