13407

Dla objęcia utworu ochroną autorskoprawną nie mają znaczenia okoliczności, takie jak naukowa czy artystyczna wartość dzieła, przeznaczenie dzieła (ochronie podlegają zatem także np. złe powieśd, tandetne obrazy), sposób wyrażenia dzieła (np. za pomocą słów, dźwięków, obrazów), dopełnianie jakichkolwiek formalności (np. umieszczania zastrzeżeń na -egzemplarzach utworu). Dla powstania ochrony autorskoprawnej nie maja znaczenia również takie okoliczności jak wiek twórcy, jego stan psychiczny, zdolność do czynności prawnych, wykształcenie, zamiar stworzenia utworu, subiektywne przekonanie o twórczym wkładzie pracy, sprzeczności powstania lub rozpowszechniania utworu z prawem (np. utworu pornograficznego lub naruszającego dobra osobiste), koszty stworzenia dzieła.

Przedmiotowy zakres ochrony w prawie autorskim, wyznaczony definicją zawartą w art 1 ust. 1 ustawy uzupełniony został w art. 1 ust. 2 poprzez wyliczenie kategorii utworów.

Art 1 ust. 2. W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

1)    wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne,

naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);

2)    plastyczne;

3)    fotograficzne;

4)    lutnicze;

5)    wzornictwa przemysłowego;

6)    architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;

7)    muzyczne i słowno-muzyczne;

8)    sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;

9)    audiowizualne (w tym filmowe).

Wyliczenie to ma charakter przykładowy, nie wyczerpujący. Każde dobro niematerialne spełniające cechy podane w art. 1 ust. 1, podlega - z zastrzeżeniem art. 4 - ustawę.

W polskim orzecznictwie sądowym uznano za przedmiot prawa autorskiego m.in.: kolekcję afiszy lub ogłoszeń, katalogi, rozkłady kolejowe, książki kucharskie, wzory i formularze, instrukcję obsługiwania maszyny, nagrobek, instrukcję bhp . kompozycję z kwiatów, drogowy znak informacyjny z napisem .Wielkopolska", wzór zdobniczy, projekt jachtu (orz. SN z dnia 20 czerwca 1988 r., II CR 178/88, LEX nr 63734), projekt znaku towarowego.

Za graniczne kategorie wytworów intelektu przyjmuje się takie, których zaliczenie do utworów w rozumieniu ustawy jest szczególnie sporne ze względu na .niski poziom twórczości np. listy, pamiętniki, rysunki techniczne i inne formy dokumentacji technicznej, tabele, wykresy, nieurzędowe projekty aktów normatywnych, formularze, testy egzaminacyjne, wywiady, wzory umów, książki adresowe lub telefoniczne, tabele, zestawienia programów telewizyjnych i radiowych, instrukcje obsługi, książki kucharskie, rozkłady jazdy, katalogi, cenniki, prospekty reklamowe, slogany reklamowe. Na ogół nie są kwalifikowane do kategorii „utworów": drukowane czy umieszczane na stronach internetowych tygodniowe programy telewizyjne i radiowe, programy teatralne, a także terminarze wydarzeń sportowych, bilety wstępu, bilety tramwajowe itd.

2