Drugim czynnikiem jest obecność na arenie politycznej byłych partii komunistyczhytch, które jako jedyny uczestnik rywalizacji wyborczej-dysponują znacznymi zasobami finansowymi i organizacyjnymi, zapewniającymi przewagę nad jej pozostałymi uczestnikami.
Utrzymywanie się ugrupowań zwanych potocznie postkomunistycznymi wyklucza możliwość osłabienia mobilizacyjnej funkcji parti polit, co jest widoczne zwłaszcza w pierwszej fazie przemian. Ich udział w wyborach oznacza także wzrost znaczenia ideologicznych aspektów apeli wyborczych.
c) kontekst organizacyjny-z uwagi na genezę, można wyróżnić 4 tytpy parti eśw.
1- partie wywodzące się ze starego reżimuf są to gł. były partie komun. Oraz niektóre partie agrarne)
2- partie reaktywowane, tj. nawiązujące do formacji działających w okresie przedkomunistycznym (jak np. czeska socjaldemokracja czy węgierska Partia Drobnych Posiadaczy)
3- partie wywodzące się z szerokich frontów antykomunistycznych (jak np. czeska ODS< słowacka HZDS, Węgierskie Forum Demokratyczne czy litewscy konserwatyści)
4- partie tworzone całkowicie od nowa , niemające korzeni ani w poprzednim reżimie, ani w antykomunistycznych frontach(przykładem mogą być tu polska Samoobrona, litewska Partia Pracy, słowacki SMER czy też bułgarski Narodowy Ruch Symeona II)
-> z wyjątkiem pierwszej, pozostałe budowane są „od góry do dołu”, miejscem ich powstania i działalności jest na ogół parlament. Istotną rolę odgrywają konflikty char. Dla porcesu przemian od autorytaryzmu ku demokracji, oraz osobowość i zręczność politycznych liderów.
Po drugie , udział partii reaktywowanych w życiu polit. Jest stosunkowo nikły.
Jedyne liczące się partienawiązujące do przeszłości to czeska CSSD oraz niektóre partie agrarne w Bułgarii, na Łotwie i w Polsce.
Po trzecie są to raczej partie elitarne nie masowe.Struktura org. Mało rozbudowana, istotna rola lidera.Po czwarte - krótki okres „istnienia” partii. Po piąte dekompozycja elektoratu , trudność w identyfikacji poszczególnych formacji jako elementór wyborczej alternatywy.
Funk. Mobilizacyjna i socjalizacyjna - działanie liderów na szczeblu centralnym, wykorzystując TV, środki masowego przekazu.
2.Funkcje partii polit. w procesie demokratyzacji.
Trzy płaszczyzny relacji między społ. A państwem :
1. relacji zelektoratem
2. relacje z państwem
3. umacnianie się partii jako organizacji
Funkcja społeczna : socjalizacja elektoratu, jego mobilizacja, ekspresja wartości i idei politycznych, artykulacja i agregacja interesów zbiorowych oraz integracja wyborców jako konsolidującej się wspólnoty polit.
Funkcja panstwowo-publiczna: rekrutacja kandydatów na stanowiska publiczne, podejmowanie decyzji politycznych (f.rządzenia), dokonywanie krytycznej oceny rządu (f. Opozycyjna).
Funkcja organizacyjna - budowanie i utrwalanie swoistego ładu instytucjonalnego, umożliwiającego partii odgrywanie przez dłuższy czas roli efektywnego uczestnika rywalizacji politycznej na arenie wyborczej, parlamentarnej i gabinetowej.
Funkcja systemotwórcza- polegająca na uczestnictwie w formowaniu i utrwalaniu wzorców kooperacji z innymi partiami politycznymi, a w rezultacie do ukształtowania syst. Partyjnego.
Działania są skierowane przede wszystkim na zdobycie i utrzymanie reprezentacji parlamentarnej,