14109

opłaty od mieszkańców pokrywają całość wynagrodzenia podmiotu prywatnego. Przy wyborze formy organizacyjno- -prawnej prowadzenia gospodarki komunalnej JST powinna kierować się następującymi kryteriami: rodzajem prowadzonej działalności i związanych z tym koniecznych nakładów kapitałowych (np. znaczne nakłady na ciepłownictwo, wodociągi, kanalizację, mniejsze na utrzymanie dróg, wywóz nieczystości), ? rozmiarem prowadzonej działalności, co zwykle determinuje wielkość JST, uwarunkowaniami lokalnymi. Stały postęp w dziedzinie techniki sprawia, że dotychczasowe monopole naturalne można zastąpić świadczeniem usług na zasadach rynkowych. Najłatwiej można to uczynić w działach gospodarki komunalnej całkowicie finansujących się z opłat i niewymagających dużych nakładów inwestycyjnych. Jako przykład można wskazać usuwanie nieczystości oraz utrzymanie dróg. W JST zadania te mogą być powierzone kilku podmiotom, świadczącym usługi na określonej części terytorium. Doświadczenia francuskie Jak pokazały doświadczenia Francji, możliwe jest również odchodzenie od monopolu naturalnego w działach gospodarki komunalnej, których oddzielenie od sfery publicznej wydawało się niemożliwe, jak np. ciepłownictwo, wodociągi i kanalizacja. Ponad połowa francuskich odbiorców wody i jedna trzecia użytkowników kanalizacji jest obsługiwana przez przedsiębiorców prywatnych. Stało się to możliwe dzięki współfinansowaniu przez podmioty prywatne części inwestycji oraz oddawanie im w zarząd świadczenia usług. Francuskie JST zachowują pełną kontrolę nad świadczony mi usługami. Działania w tym zakresie sprowadzają się do roli oiganizatora i nadzorcy tynku. Przekształcenia w sektorze komunalnym idące w kierunku odchodzenia od zakładów budżetowych do spółek prawa handlowego nie zawsze przynoszą spodziewaną poprawę rentowności oraz jakości świadczenia usług. Należy wziąć pod uwagę wzrost kosztów osobowych funkcjonowania spółek komunalnych, które obligatoryjnie muszą mieć radę nadzorczą. Członkowie rady muszą spełniać wymogi analogiczne jak członkowie rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa. W małych JST mogą wystąpić trudności w znalezieniu kandydatów posiadających kwalifikacje na członka rady nadzorczej spółki komunalnej. Niewątpliwie przekształcenie zakładu budżetowego w spółkę komunalną daje zarządowi większy zakres samodzielności w zarządzania Nie oznacza to jednak automatycznego podniesienia jakości świadczonych usług mierzonej: zmniejszeniem liczby awarii, szybszym ich usuwaniem, lepszą obsługą odbiorców itp. Nie należy również oczekiwać, że dzięki zmianie formy organizacyjno-prawnej nastąpi gwałtowna poprawa infrastruktury technicznej. Pożądane efekty Przekształcenia w sektorze komunalnym nie mogą być samoistnym celem. Przed ich dokonaniem należy dokładnie rozważyć, czy osiągnie się efekty w zakresie: racjonalizacji kosztów, zmniejszenia dotacji z budżetu JST, możliwości zaangażowania się kapitału prywatnego i poprawy jakości usług. W dużych JST, w których usługi są świadczone na znaczną skalę, jako podstawowa forma organizacyjno-prawna gospodarki komunalnej powinny dominować spółki prawa handlowego. W małych gminach te same efekty można uzyskać, świadcząc usługi poprzez zakłady budżetowe. Zmiana formy na spółki prawa handlowego może nie przynieść efektów, które osiągają duże i średnie miasta. Swobody, jaką dysponują JST w zakresie wyboru formy organizacyjnoprawnej, nie należy ograniczać. W projektach nowej ustawy o finansach publicznych zakłada się likwidację zakładów budżetowych. W świetle powyższych uwag nie jest to najlepsze rozwiązanie dla małych i niezamożnych JST. Odgórne zmuszanie samorządów do przekształcania zakładów budżetowych w spółki komunalne nie przyniesie znacznej poprawy świadczenia usług dla odbiorców. Od strony finansowej JST nadal będą zmuszone dotować spółki komunalne, jak czyniły to w przypadku zakładów budżetowych

2.Formy budżetowe gospodarki komunalnej.

Jednostka budżetowa - jednostka organizacyjna sektora finansów publicznych, która swoje wydatki pokrywa bezpośrednio z budżetu jednostki samorządu a wypracowane docliody