16950

Jednostka tektoniczna (strukturalna) - złożona struktura tektoniczna (lub zbiór struktur) wyróżniająca się spośród obszarów otaczających pewnymi cechami budowy i/lub genezy, w związku z czym stanowiąca pewną całość tektoniczną.

4.    Neotektonika - definicja, granica wieku, pojęcie fazy i orogenezy tektonicznej

Neotektonika - procesy tektoniczne najmłodszych okresów Ziemi aż do chwili obecnej, ale ich zakres czasowy jest ujmowany różnic - od ok. 35-40 Ma (oligocen-holoccn) przez neogcn i czwartorzęd, pliocen i czwartorzęd po sam czwartorzęd. („Tektonika*’).

Neotektonika (def. z wykładów) - ruchy tektoniczne, które uformowały współczesną strukturę skorupy ziemskiej i rzeźbę jej swobodnej powierzchni. Granica wieku - przełom oligocenu i miocenu tj. ok. 23 min lat temu.

Faza tektoniczna - okres wzmożonej aktywności tektonicznej na danym obszarze, rozciągnięty w czasie nawet do 1 min lat.

Ruchy współczesne - procesy tektoniczne rozgrywające się od czasu, kiedy mogą być one wyznaczane bezpośrednimi pomiarami instrumentalnymi czyli ok. 100 lat.

Orogeneza tektoniczna - proces powstawania łańcuchów górskich, w wyniku działalności ruchów tektonicznych (?)

5.    Pośrednie i bezpośrednie metody badania młodych ruchów tektonicznych

Metody pośrednie - oparte na analizie następstw ruchów już wygasłych, lub trwających, ale dokonanych w znacznej większości przed okresem obserwacji (odnoszą się głównie do ruchów' ncotcktonicznych):

» Metody geologiczne

-    pożycia wysokościowa osadów (np. strop iłów plioceńskich) - jeżeli można zidentyfikować warstwę wiekowo i uznać, że osadziła się ona na równym poziomie, to różnice w wysokościowym położeniu tej warstwy informują o ruchach pionowych, jakie działały pomiędzy poszczególnymi punktami od czasu jej złożenia.

-    miąższość osadów (np. rów nowotarski)- osady czwartorzędu - ograniczone zastosowanie do neotektoniki na obszarze kratonów. Kompleks młodych osadów zajmuje depresję o cechach wyraźnie tektonicznych, i wówczas jego miąższość może być miarą lokalnego obniżenia obszaru podczas sedymentacji (przy uwzględnieniu kompakcji).

-    rozmiary denudacji (odwrotność kryterium miąższościowego) - kryterium erozyjne może posłużyć do oszacowania rozmiarów młodego dźwigania pod wieloma warunkami (znajomość usuniętej części profilu itp.)

-    ułożenie i ciągłość warstw - polega na anomalnym zróżnicowaniu położenia wysokościowego osadów, ale także na wychyleniu warstw z ułożenia poziomego albo na przesunięciach uskokowych widocznych wprost.

-    zmiany miąższości i facji - skokowych różnic miąższości młodych osadów można oczekiwać w środowisku kontynentalnym lam. gdzie sedymentacja limniczna odbywała się w czynnym zapadlisku albo gdzie czynny uskok zrzutowy przecinał dolinę rzeczną w trakcie sedymentacji aluwiów.

-    charakter profilów - w profilach czwartorzędowych, zwłaszcza w facji limnicznej i morskiej, mogą się zapisać okresy dźwigania i obniżania obszaru depozycji i/lub obszarów alimentacji. Trudności w odróżnieniu od zmian klimatycznych, hydrograficznych, glacjalnych.

• Metody geomorfologiczne - NAJWAŻNIEJSZE - użyteczne tam. gdzie po lub w trakcie utworzenia form rzeźby odzwierciedlających ruchy tektoniczne nie doszło do intensywnej akumulacji.

-    powierzchnie zrównania i ich deformacji - pozycja wysokościowa powierzchni i ich układ wzajemny może informować o ruchach pionowych w stosunku do bazy erozji. Powierzchnie zrównania mogą być przedmiotem odkształceń i można wnioskować o lokalnych procesach tektonicznych młodszych niż dana powierzchnia.

-    systemy tarasów rzecznych - odczytanie zapisu ruchów pionowych na podstawie układu i wykształcenia tarasów rzecznych. Rekonstrukcja taka polega na skorelowaniu rozczłonkowanych fragmentów powierzchni tarasowych i analizy ich sytuacji wysokościowej na szerszym tle regionalnym.

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.Ddffactorv.pl/

2