• o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego.
Pisma pochodzące od sądu nazywa się pismami sądowymi, a pisma pochodzące od innych podmiotów postępowania -pismami procesowymi.
Koszty postępowania
• sądowe
— opłaty sądowe (wpis)
— zwrot wydatków
• wynagrodzenie i wydatki pełnomocnika
• koszty przejazdów strony do sądu + równowartość utraconego zarobku
Schemat postępowania przed sądem I instancji
Wytoczenie powództwa
odpowiedź na pozew wyrok zaoczny rozprawa
postępowanie dowodowe wyrok
uzasadnienie (na wniosek)
Jeżeli Kodeks postępowania cywilnego nie wymaga wydania wyroku, sąd wydaje postanowienia.
Z reguły postanowienia są wydawane w trakcie trwania procesu i nie dotyczą istoty sprawy lecz kwestii formalnych związanych z jego przebiegiem.
Orzeczenie jest prawomocne, jeżeli nie przysługuje od niego środek odwoławczy lub inny środek zaskarżenia.
Zaskarżanie orzeczeń sądowych
Środki zaskarżenia dzielą się na:
a/ środki odwoławcze, to tylko apelacja, zażalenie i kasacja,
b/ pozostałe środki zaskarżenia, którymi są: sprzeciw od wyroku zaocznego, sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, zarzuty od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, skarga na czynności komornika, specjalne zarzuty w postępowaniu egzekucyjnym, odwołania od decyzji Prezesów różnych Urzędów (np. Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów lub Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, wnoszone do Sądu Okręgowego w Warszawie), odwołanie od decyzji organów rentowych oraz skarga na orzeczenie referendarza sądowego.
Postępowanie w sprawach cywilnych jest obecnie (w zasadzie) postępowaniem w trzech instancjach.
Pierwsza instancja posiada charakter merytoryczny.
Druga instancja ma charakter mieszany, kontrolno - merytoryczny.
Trzecia instancja ma charakter kasacyjno - rewizyjny.
Instancyjność
Apelacja
przysługuje od merytorycznych orzeczeń sądu pierwszej instancji.
Zażalenie
jest środkiem odwoławczym za pomocą którego strony lub inni uczestnicy postępowania zwracają się do sądu wyższej instancji o zmianę lub uchylenie postanowienia sądu lub zarządzenia przewodniczącego sądu .bezpośrednio* niższej instancji.
Kasacja
przysługuje od wyroków i od niektórych postanowień kończących postępowanie w sprawę, wydanych przez sąd drugiej instancji.
Sądem kasacyjnym jest Sąd Najwyższy, który w ramach kasacji jest sądem kontroli prawnej.
Kodeks postępowania cywilnego wymienia dwie podstawy kasacyjne:
• naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie,
• naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotoy wpływ na wynik sprawy.
Postępowania odrębne m.ln.:
• nakazowe,
• upominawcze,
• uproszczone.
Sądowe postępowanie egzekucyjne
Tytułami egzekucyjnymi są orzeczenia sądowe (np. wyroki sądów powszechnych i polubownych) oraz inne orzeczenia, ugody (sądowe i pozasądowe) nadające się do egzekucji sądowej, a także inne akty podlegające wykonaniu w drodze egzekucji sądowej.
Klauzulę wykonalności nadaje jednoosobowo sąd na wiiosek dłużnika, i opatruje nią tytuł egzekucyjny, który w ten sposób staje się tytułem wykonawczym, będącym podstawą wszczęcia egzekucji.
Organami egzekucyjnymi są sądy rejonowe i działający przy nich komornicy.
Postępowanie przed sądem polubownym