Cechy współczesnego cyklu koniunktury 2,5-10 lat (przeciętnie 4-5 lat)
2 fazy - zwyżkowa (dłuższa) i spadkowa
Skrócenie i spłycenie wahań w fazie spadkowej dzięki polityce stabilizacyjnej i rozwiniętemu sektorowi usług Występuje integracja cyklu koniunkturalnego, synchronizacja wahań koniunkturalnych (zarówno zjawiska pomyślnej koniunktury jak i spadku przenoszone są z kraju do kraju z opóźnieniem czasowym poprzez kanały handlu zagranicznego i obejmują kolejne kraje). Im bardziej rozwinięty handel zagraniczny, tym bardziej kraj uzależniony od innych.
Przyczyny kryzysu (teoria cyklu koniunkturalnego):
> Endogeniczne - przyczyny tkwiące w systemie gospodarczym
> Egzogeniczne - poza systemem gospodarczym (wojny, wydarzenia polityczne itd.)
Teoria Keynes'a (teoria niedokonsumpcji)
> Przyczyny tkwią w psychologicznych skłonnościach ludzi
Wraz ze wzrostem dochodów spada skłonność do konsumpcji C, a rośnie skłonność do oszczędzania S, czyli spada skłonność do inwestycji I.
Spadające inwestycje nie są już równe rosnącym oszczędnościom.
Maleje produkcja, dochód, zatrudnienie.
Niewystarczający poziom konsumpcji
Teoria innowacji Schumpetera
> Przyczynami są: czynniki inwestycyjne,
> Nowe rynki zbytu,
> Zmiany w organizacji i zarządzaniu
Kiedy pojawiają się w gospodarce innowacje to rośnie popyt na maszyny itd., jest ożywienie. Gdy produkcja się dostosuje to impuls zanika i występuje kryzys.
Teoria przeinwestowania Cassela
Kryzys występuje, gdy podjęte inwestycje, które na początku dają impuls ożywczy, przekraczają możliwości ich sfinansowania.
Teoria monetarno-kredytowa Wicksella
> Przyczyny wahań tkwią w ilości pieniądza i jego cenie.
Jeśli rośnie dochód, to ceny kredytów spadają, popyt rośnie, ale ceną ożywienia jest inflacja.
Pojawia się recesja, co może doprowadzić do defłacji.
Teoria realnego cyklu koniunkturalnego (Lucas i Prescott)
> Przyczyny kryzysu tkwią nie po stronie czynników popytowych, ale po stronie podażowej, czyłi w potencjale gospodarki. Postęp techniczny, innowacje, zasoby naturalne, zmiany na rynku pracy.
Koncepcje egzogeniczne:
Teoria cyklu politycznego - polityka realizowana przez rządy a determinowana przez kalendarz wyborczy może być źródłem wahań koniunktury, prowadzi do destabilizacji gospodarki w krótkim czasie. Do 2 lat przed wyborami występuje łagodzenie polityki fiskalnej by zyskać aprobatę dzięki wzrostowi dochodów, występują zmiany warunków wypłat rent i emerytur, warunków waloryzacji. Rośnie dochód, rośnie inflacja, rosną stopy procentowe - występuje więc efekt studzenia - rośnie bezrobocie przymusowe w długim czasie. Gdy rosną wydatki budżetowe G to rośnie deficyt, może także rosnąć dług publiczny. Teoria ta nie zawsze jednak się sprawdza.