• Dzieli się na dwa systemy:, * ogólnokrajowy (parlament, rząd, resorty i inne urzędy państwowe, państwowe organy nadzoru i kontroli), ‘zakładowy
• Zróżnicowanie zadań:, ‘parlament - przede wszystkim zadania ustawodawcze, tworzenie prawa ustalającego podstawowe zasady systemu, ‘rząd i resorty oraz urzędy państwowe (Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministerstwo Zdrowia) - ustalają wytyczne państwa w kształtowaniu polityki w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz, na podstawie ustaw, wydają przepisy wykonawcze w zakresie bhp, ‘organy nadzoru i kontroli:
oPaństwowa Inspekcja Pracy (PIP) Inspekcja Sanitarna (IS) Urząd Dozoru Technicznego (UDT) sądy i prokuratura
o Również pozostałe organy nadzoru i kontroli w zakresie swojego działania w każdym przypadku, jeżeli dotyczy ono zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia)
oOrgany te dysponują możliwością ukarania mandatem karnym, bądź wydania nakazu lub decyzji; w określonych przepisami przypadkach mogą również zażądać wstrzymania prowadzenia prac, a Główny Inspektor Pracy, w porozumieniu z właściwym ministrem, może wydać nakaz zamknięcia całości lub części zakładu
• Istotne znaczenie w tym systemie mają również instytuty naukowo-badawcze, powołane do prowadzenia prac naukowo-badawczych w dziedzinie bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia
Rada Ochrony Pracy
• Pełni istotną rolę w systemie organizacyjnym bhp na szczeblu państwa
• W skład Rady wchodzą:, * przedstawiciele rządu* przedstawiciele pracodawców i pracowników* posłowie i senatorowie* wybitni specjaliści z dziedziny bezpieczeństwa i higieny pracy
• Zgodnie z ustawą o Państwowej Inspekcji Pracy organ ten, umocowany przy Sejmie RP, ma sprawować nadzór nad jej działaniem
Organy przedstawicielskie
• Związki zawodowe i społeczny inspektor pracy
• Pełnią przede wszystkim funkcje nadzorczokontrolne w zakresie przestrzegania przez pracodawcę obowiązku zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy
• Społeczny inspektor pracy, jak i państwowe organy nadzoru nad warunkami pracy, mają prawo wymierzania mandatu karnego za nieprzestrzeganie przepisów i zasad bhp oraz prawo wydawania, w formie pisemnej, zaleceń dotyczących usunięcia stwierdzonych uchybień
Podmioty na szczeblu zakładu pracy
• Do ich obowiązków należy tworzenie warunków pracy lub społeczny nadzór i kontrola nad tymi warunkami
• pracodawca:* podstawowy podmiot, którego obowiązkiem w zakładzie pracy jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy (art.15 k.p.)* realizuje swoje obowiązki za pomocą wyspecjalizowanych służb bezpieczeństwa i higieny pracy oraz lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami
• Komisja ds. bhp - uczestniczy dodatkowo w kształtowaniu bezpiecznych warunków pracy w zakładzie pracy oraz jako organ opiniodawczo-doradczy
Służba bezpieczeństwa i higiena pracy
• Pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników tworzy służbę bezpieczeństwa i higieny pracy, pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 237 § 1)
• Wymagane kwalifikacje, zadania i uprawnienia służby bhp zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów, w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. nr 109, poz. 844)
• Rozporządzenie to jest jednym z ważniejszych elementów polityki krajowej w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy
• Służbę bhp stanowią wyodrębnione komórki organizacyjne, jednoosobowe lub wieloosobowe, podległe bezpośrednio pracodawcy lub członkowi organu zarządzającego (np. zarządu), upoważnionego przez ten organ do sprawowania nadzoru w sprawach bhp
• Służba bhp nie może być obciążana zadaniami innymi niż wymienione w rozporządzeniu (z wyjątkiem pracowników, którym powierzono zadania służby bhp obok innych obowiązków, w podmiotach zatrudniających nie więcej niż 100 pracowników)
Służba bezpieczeństwa i higiena pracy s
• Liczbę pracowników służby bhp, z uwzględnieniem minimalnego zatrudnienia określonego w rozporządzeniu, ustala pracodawca, biorąc pod uwagę stan zatrudnienia oraz występujące w zakładzie warunki pracy, a także związane z nimi zagrożenia zawodowe i uciążliwości pracy:
• W zakładach pracy zatrudniających od 100 do 600 pracowników, tworzy się wieloosobową lub jednoosobową komórkę organizacyjną albo zatrudnia w tej komórce pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy
• Pracodawcy zatrudniający ponad 600 pracowników zatrudniają w pełnym wymiarze czasu pracy, co najmniej 1 pracownika służby bhp na 600 pracowników
• Pracodawca zatrudniający do 50 pracowników może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy (art. 23711 § 2)
• Pracodawca zatrudniający do 100 pracowników może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy (art. 23711 § 3)