2044

2

O był POZYTYWISTĄ -» dyrektywy pozytywizmu:

■    ograniczenie poznania naukowego do faktów bezpośrednio obserwowalnych zmysłowo i unikanie rozważań na temat istoty, esencji, mechanizmów zjawisk

■    osiąganie uogólnień drogą ostrożnej indukcji, poprzez gromadzenie coraz liczniejszej obsetwacji faktów i klasyfikowanie ich wg podobieństw

•    sprowadzanie praw naukowych do prostych tez o zależnościach między obserwowalnymi faktami

■    wyprowadzanie z praw naukowych przewidywań na temat zjawisk przyszłych

•    wyprowadzanie z praw i predykcji dyrektyw praktycznych na temat zapobiegania lub wywoływania nowych faktów

-> teza o tzw. symetrii wyjaśniania i przewidywania - dysponując eksplanacyjną teorią naukową możemy formułować niezawodne przewidywania przyszłych zjawisk społecznych

-    później kwestionowana często bo -> nawet znając wszystkie pojedyncze prawa rządzące żydem społecznym nie potrafimy przewidzieć, w jakich unikalnych kombinacjach zadziałają i jakie będą ostateczne efekty

-    ponadto nie jesteśmy w stanie przewidzieć przyszłej wiedzy, jaką będzie dysponować przyszłe społeczeństwo, a od jej charakteru i poziomu w dużym stopniu zależy kształt społeczeństwa

» HERBERT SPENCER - I książka z socjologią w tytule, połowa XIX w

» socjologia ma krótką historię ale długą przeszłość (refleksje na lemat społeczeństwa od zawsze)

» pf zęd-socjpłogłęzną wjędzą 9 społeczeństwie w 3 postaciach;

1)    wiedza potoczna zbiór spostrzeżeń przypadkowych i osobistych; fragmentaryczna i niespójna + pochopna

2)    wrażliwość artystyczna ■ los człowieka gł. tematem

3)    refleksja filozoficzna / filozofia społeczna - za cel ma odkrywanie prawdy o świecie; uprawiana profesjonalnie przez zawodowych myśłideli; opiera się na szerokich obserwacjach porównawczych; precyzyjnie formułuje i uzasadnia wypowiadane sądy; typowy tu jest normatywny - wartościujący punkt widzenia oraz formułowanie wskazówek i zaleceń praktycznych

» Z w/w 3 odmian myśli przed-socjołogicznej wyłoniła się socjologia, będąca idt kontynuacja -> momentem przełomowym

spostrzeżenie, żo społeczeństwo nie jest chaosem, lecz posiada swoiste, powtarzalne cechy i prawidłowości

Socjologia jako nauka początkowo wyróżniała się pod trojakim względem:

1)    sposobem zdobywania wiedzy -» metodą naukową - systematyczny, standardowy sposób osiągania i uzasadniania tez prawdziwych

-> ostatecznym kryterium prawdziwości - empirycznie / eksperymentalnie stwierdzone fakty społeczne, które następnie były uogólniane w prawa społeczne

2)    formułowaniem rezultatów -> swoisty język - nowe, wyraźnie zdefiniowane, ostre i mierzalne pojęcia (zmienne)

3)    korzystanie z uzyskanych wyników: miała służyć odpowiedzi na pytania jak jest naprawdę? dlaczego tak jest? jak będzie? co zrobić, by zmienić społeczeństwo w pożądanym kierunku?

-> w/w cechy nadal aktualne

» POSTMODERNIZM - odrzucenie idei wszelkich prawidłowości i zależności w świecie społecznym, uznawanie go za domenę całkowitej przypadkowości (marginalny wpływ na działania socjologów)

» 11/ a więc najpierw był POZYTYWIZM i NATURALIZM (Comte i inni), ale jeszcze w XIX w pojawił się HUMANIZM (ANTYPOZYTYNMZM)

O MAX WEBBER -> nauka nie może ograniczać się do powierzchownych faktów, obserwowalnych zmysłowo, lecz musi sięgać głębiej - do ukrytych, nleobserwowałnych znaczeń I wartości wiązanych z tymi faktami przez ludzi, a te ujawnić może dopiero interpretacja

0 FLORIAN ZNANIECKI -» współtwórca WSPÓŁCZYNNIKA HUMANISTYCZNEGO - wszelkie fakty społeczne, w odróżnieniu od przyrodniczych, są zawsze związane z działalnością jakichś ludzi; maja więc z natury zawarty w